Możliwość znalezienia się organizacji w kryzysie istnieje zawsze. Kryzys w przedsiębiorstwie oznacza proces kierunkowo niekorzystnych zmian w przebiegu i wynikach działalności gospodarczej, obejmujących wszystkie jego obszary, a także stanowiących zagrożenie dla jego egzystencji (por. Lichtarski 2005: 8).
Zwykle spowodowany jest splotem niesprzyjających okoliczności. Występują pewne objawy kryzysu, które pozwalają stwierdzić, że w przedsiębiorstwie źle się dzieje. Tymi objawami mogą być m.in. (por. Haus 2004: 7):
- zadrażnienie stosunków międzyludzkich na tych samych i różnych szczeblach zarządzania,
- kwestionowanie decyzji przełożonych,
- brak motywacji do jakichkolwiek działań,
- osłabienie dyscypliny organizacyjnej,
- płynność kadry specjalistów,
- przewlekanie procesów transakcyjnych i decyzyjnych.
Jest to tzw. kryzys w stosunkach społecznych, lub inaczej kryzys społeczny. Może on wynikać z kryzysu gospodarczego, ale nie musi. Pomimo dobrej sytuacji zewnętrznej organizacja również może wpaść w kryzys. Przyczyną tego kryzysu będą wewnętrzne czynniki rozwoju, tj. organizacyjne i społeczne konflikty, niska efektywność organizacji pracy, niedostateczne kwalifikacje pracowników, starzenie się technologii, błędne założenia realizowanej strategii, błędy w procesach decyzyjnych, nieskuteczne działania marketingowe (por. Krzakiewicz 2004: 31).
W większości przypadków kryzysy spowodowane są właśnie przyczynami wewnętrznymi. Najczęściej niewłaściwym zarządzaniem, utratą kontroli, czy brakiem kwalifikacji właściciela i menedżerów, którzy nie potrafili stworzyć i wyegzekwować strategii, bądź skonstruowali błędną (por. Nowosielski 2005: 27-28).
Nie ma jednego niezawodnego sposobu na wyjście z kryzysu, czy też zapobiegnięcie mu. Zazwyczaj należy poznać przyczyny kryzysu, zrozumieć ich mechanizm, aby skutecznie przeciwdziałać. Bez poznania źródła kryzysu niezwykle trudno jest, a nawet prawie niemożliwe, wymyślić skuteczną strategię antykryzysową.
Rozwiązaniem problemu kryzysu w stosunkach społecznych może być (por. Haus 2004: 9):
- zmiana systemu zarządzania,
- poprawa sytuacji gospodarczej przedsiębiorstwa,
- wymiana personelu.
Wszystkie trzy drogi wyjścia z kryzysu mogą się wzajemnie uzupełniać, a trzeci sposób może być realizowany tylko częściowo, gdyż trudno wyobrazić sobie sytuację, gdy zwalnia się całą załogę. Jednak bez wymiany personelu nie można przezwyciężyć kryzysu. Dotyczy to zarówno kadry kierowniczej, która dopuściła do takiego, a nie innego stanu rzeczy, jak i osób przeszkadzających w uzdrowieniu stosunków społecznych (por. tamże).
BIBLIOGRAFIA
1. Haus, Ber. 2004 Od czego zależy wyjście przedsiębiorstwa z kryzysu? W: Strategie przedsiębiorstw w warunkach kryzysu. K. Krzakiewicz (red.). Poznań: Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu.
2. Krzakiewicz, Kazimierz. 2004. Kryzysy w cyklu rozwoju organizacji. W: Strategie przedsiębiorstw w warunkach kryzysu. K. Krzakiewicz (red.). Poznań: Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu.
3. Lichtarski, Jan. 2005. O istocie, przejawach i przezwyciężaniu kryzysu w przedsiębiorstwie. W: Przedsiębiorstwo w warunkach zagrożenia kryzysem. J. Lichtarski (red.). Łódź: Społeczna Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Zarządzania w Łodzi.
4. Nowosielski, Stanisław. 2005. Symptomy sytuacji kryzysowych w małym i średnim przedsiębiorstwie. W: Przedsiębiorstwo w warunkach zagrożenia kryzysem. J. Lichtarski (red.). Łódź: Społeczna Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Zarządzania w Łodzi.
