Pierwsze wzmianki o obchodach Wielkanocy pochodzą z II wieku. Jednak co do jej terminu, sprawa nie była na początku jasna i budziła wiele kontrowersji, zanim podjęto ostateczną decyzję.
Święto Wielkanocy powstało w środowisku żydowskim, w którym obowiązywał kalendarz księżycowy. Wymagał on dodawania co kilka lat trzynastego miesiąca, co robiono z dużą dowolnością. Wielkanoc wypadała wtedy w czasie pełni pierwszego miesiąca (14 dzień miesiąca nizan), a kiedy rozpoczynał się pierwszy miesiąc, wyrokowali mędrcy.
Dzień Wielkanocy był też świętowany w różne dni tygodnia. Właśnie to wzbudziło pierwsze kontrowersje wśród chrześcijan rzymskich, którzy nie potrafili zrozumieć dlaczego mają obchodzić Wielkanoc, np. w środę, gdy to niedziela jest pamiątką Zmartwychwstania? Dlatego określili jej termin na pierwszą niedzielę po 14 dniu nizan. Rozpoczęły się spory.
Ostatecznie Rzym i Aleksandria ustaliły, że Wielkanoc będzie obchodzona w niedzielę po 14 dniu miesiąca nizan, ale tylko pod warunkiem, że będzie ona przypadać po dniu równonocny wiosennej. Tutaj zaczął się drugi problem, ponieważ astronomowie rzymscy wskazywali 18 marca dniem równonocy wiosennej, a aleksandryjscy 21 marca.
W 325 r. zajął się tą sprawą Sobór Nicejski. Została na nim podjęta decyzja, że Wielkanoc będzie obchodzona niezależnie od kalendarza żydowskiego, w niedzielę po dniu wiosennego zrównania dnia z nocą, po pierwszej pełni księżyca.
Kłopot pojawił się, kiedy okazało się, że Sobór nie wskazał jaki dzień jest dniem zrównania dnia z nocą (18, 21, 25 marca?). Konflikt trwał, aż dopiero na przełomie VII i VIII w. udało się go rozwiązać. Przyjęto za dzień równonocy wiosennej 21 marca.
Od tego czasu Wielkanoc jest obchodzona w niedzielę po pierwszej wiosennej pełni księżyca, przy czym pierwszym dniem wiosny jest 21 marca. Jeśli pełnia wypada w niedzielę 21 marca, wtedy Wielkanoc jest przenoszona na następną niedzielę. Najwcześniej Wielkanoc może być świętowana 22 marca, a najpóźniej 25 kwietnia. Od jej terminu zależy termin Środy Popielcowej, która przypada 46 dni przed Wielkanocą i Zielonych Świątek, które są obchodzone 50 dni po Wielkanocy (wliczając ją samą).
Bibliografia
1. Ferenc-Szydełko, E., Polskie tradycje świąteczne, Poznań 2010.
2. Ogrodowska, B., Polskie obrzędy i zwyczaje, Warszawa 2009.
3. Stomma, L., Słońce rodzi się 13 grudnia, Warszawa 1981.
