Astma jest chorobą zmienną, cechująca się okresowymi zaostrzeniami. Wyniki badania epidemiologicznego ECAP wskazują, ze w Polsce wiele osób nie leczy prawidłowo swojej astmy - tylko ok.15% chorych stosuje się do zaleceń lekarza! Chorzy na astmę maja tendencję do lekceważenia choroby w okresach, kiedy nie daje ona silnych objawów.
W krajach anglosaskich a także w Polsce istnieją Szkoły Astmy, gdzie prowadzi się edukację chorych pod kierunkiem lekarza lub wykwalifikowanej pielęgniarki (GSMP - Guided Self Management Program). Pacjent powinien potrafić ocenić samemu w domu stopień kontroli (opanowania) astmy przez aktualne leczenie w danym okresie.
Po co to robić?
W razie zaostrzenia objawów choroby, osoba z astmą powinna sama zorientować się, że konieczna jest wcześniejsza wizyta u lekarza lub przyjąć dodatkowe leki, które na taką sytuację zalecił lekarz. Jednym słowem chory może nie dopuścić do dalszego pogorszenia swojego stanu i zareagować wcześniej. Edukacja chorych na astmę daje wymierne korzyści zdrowotne (około 4-krotny spadek liczby pobytów w szpitalu, wizyt pogotowia, nieplanowanych wizyt lekarskich i absencji w nauce i pracy) oraz ekonomiczne (również 4-krotnie niższe koszty leczenia chorych właściwie edukowanych).
Jak ocenić opanowanie astmy?
Wiele lat i wiele prób poświecono opracowaniu takiego zestawu pytań, w którym zostanie zawarta istota stanu dobrej kontroli astmy, a odpowiedzi i punktacja będą korelowały z oceną lekarza specjalisty i badaniami spirometrycznymi. Takie genialne 5 pytań, przetestowane na kilku tysiącach chorych opracował w 2004 roku lekarz chorób płuc dr Nathan i jego współpracownicy pod nazwą Test Kontroli Astmy ACTTM. Służy on do samooceny stopnia kontroli astmy przez pacjenta w odniesieniu do ostatnich czterech tygodni. Zawiera pytania na temat objawów astmy w dzień i w nocy, wydolności i aktywności, oraz częstości doraźnego, dodatkowego stosowania leków. Nawet dobrze czujące się osoby z astmą powinny raz na miesiąc „odhaczyć sobie" odpowiedzi na te kilka pytań.
Test przeznaczony jest dla osób powyżej 11 roku życia.
Niestety test jest własnością amerykańskiej firmy Qualymetric Inc. i za każde jego wypełnienie powinna pobierana być opłata. Dlatego ulotki z testem jakie możesz dostać w poczekalni u lekarza są wydrukowane i wykupione przez jakąś organizację lub firmę.
No to jak mam go zrobić w domu?
Portal TacyJakJa.pl wykupił licencję na legalne korzystanie z tego testu. Jeśli posiadasz dostęp do Internetu (a jak to czytasz to posiadasz) - możesz anonimowo zarejestrować się w TacyJakJa.pl i wypełniać test co jakiś czas. Dodatkowo w anonimowym dzienniczku przygotowanym przez lekarzy specjalistów możesz zrobić swoje notatki, zaznaczać przyjmowane leki oraz zapisywać wyniki pomiaru PEF. Całość jest automatycznie przetwarzana w skonsolidowaną kolorową tabelkę, którą możesz wydrukować w dowolnym zakresie dat przed wizytą u lekarza. Taki wydruk ułatwi ci przedyskutowanie z nim co się dzieje lub działo od ostatniej wizyty. Dodatkowo prowadzenie takich notatek oraz mailowe przypomnienia co 4 tygodnie pozwalają zachować dyscyplinę samoobserwacji i leczenia.
Dla rodziców dzieci poniżej 11 roku życia chorych na astmę w portalu znajduje się inny test tzw. kryteria Światowej Inicjatywy na Rzecz Astmy ( GINA - Global Initiative for Astma) opublikowane jako Stanowisko Polskiej Sekcji Pediatrycznej Polskiego Towarzystwa Alergologicznego.
Co daje lekarzowi stosowanie Testu Kontroli Astmy ACTTM ?
- Ułatwia komunikację między lekarzem i pacjentem
- Pomaga szybko i dokładnie ocenić kontrolę astmy
- Pomóc podjąć decyzję o dalszym leczeniu
Jak powiedział Profesor Jerzy Kruszewski, Konsultant Krajowy w Dziedzinie Alergologii; „Stosunkowo prosty Test Kontroli Astmy okazał się dobrym badaniem przesiewowym w wykrywaniu chorych, u których kontrola choroby była zła".
