Lasy pełnią kluczową rolę w oczyszczaniu powietrza, które oddychamy. Drzewa absorbują dwutlenek węgla i inne zanieczyszczenia, jednocześnie wytwarzając tlen. Dzięki temu przyczyniają się do zmniejszenia poziomu zanieczyszczenia powietrza, co ma bezpośredni wpływ na nasze zdrowie oddechowe.
"World Wood Web" może brzmieć jak coś z kręgu nowych technologii, ale tak naprawdę to termin odnoszący się do niesamowitego zjawiska w naturze. W lesie, pod ziemią, kryje się coś niezwykłego: sieć mykoryzowa. To ona łączy drzewa i inne rośliny, tworząc między nimi mosty komunikacyjne. W tym artykule zabieram Cię w podróż do świata tej fascynującej sieci, by odkryć, jakie tajemnice kryje i jak wpływa na życie lasów.
Z ekonomicznego punktu widzenia klimat Ziemi stanowi dobro publiczne. Dobro publiczne w ekonomii to takie dobro, które spełnia dwie zasady: niewykluczalności i niekonkurencyjności. Pierwsza mówi, że jeśli tylko dobro zostało dostarczone, to nie można nikogo z korzystania z niego wykluczyć. Druga – że korzystanie z niego przez jedne osoby nie zmniejsza możliwości korzystania z niego przez innych. Niestety, kryje się w tym pułapka utrudniająca właściwe dbanie o dobro publiczne.
Stopniowy wzrost stężenia gazów cieplarnianych w atmosferze rozpoczął się wraz z rewolucją przemysłową. Miała ona miejsce w XVIII i XIX wieku, a polegała w uproszczeniu na przejściu z tradycyjnego ręcznego wytwarzania dóbr do produkcji fabrycznej. Od tego czasu antropogeniczna (czyli związana z działalnością człowieka) emisja tych gazów na świecie wciąż wzrasta, i wciąż w znacznej mierze nie jest zrównoważona przez procesy ich pochłaniania, co prowadzi do dalszej kumulacji i ocieplania klimatu.
Aby zrozumieć lepiej zjawisko globalnego ocieplenia, konieczne jest zapoznanie się ze sposobem, w jaki węgiel krąży w przyrodzie. Chociaż pierwiastek ten stanowi niecały promil masy naszej planety, to jednak przy jej powierzchni jest wszechobecny. Występuje w oceanie, w atmosferze, w organizmach żywych i w martwej materii organicznej, w glebie i w wodach śródlądowych oraz w niektórych skałach. Jest kluczowy dla życia, które bez niego nie byłoby możliwe w znanej nam postaci.
Wielu osobom wydaje się, że ocieplenie klimatu następuje liniowo w zależności od naszej emisji gazów cieplarnianych. Niestety, nie wygląda to tak prosto. Symulacje komputerowe wykazują istnienie punktów krytycznych, po przekroczeniu których zmiany zachodzą w przyspieszonym tempie, a ich cofnięcie do stanu poprzedniego staje się niemożliwe (w skali czasowej porównywalnej z czasem życia ludzkiej cywilizacji). Dzieje się tak, ponieważ system klimatyczny Ziemi reaguje na wymuszenia sprzężeniami.
Początek zimy nie wydaje się na pozór odpowiednim czasem na to, aby pisać o globalnym ociepleniu. Jest to jednak – paradoksalnie – czas jak najbardziej właściwy. Kiedy na dworze chłód, zwiększa się znacznie nasze zapotrzebowanie na energię pod każdą postacią. Słusznym więc będzie zastanowić się nad tym, że gospodarka emituje tak zwane gazy cieplarniane między innymi przy spalaniu paliw kopalnych – koniecznym także po to, by nam tę energię dostarczyć.
Drzewa biocenotyczne to takie, które w znaczący sposób zwiększają bioróżnorodność tam gdzie rosną. W planach ochrony przyrody stosuje się praktyki pozostawiania takich drzew w ekosystemie lub nawet specjalnych nasadzeń. Należą tu na przykład gatunki drzew nektarodajne; albo rodzące owoce wykorzystywane przez zwierzęta jako pokarm. Jednak specjalną kategorię drzew biocenotycznych stanowią drzewa uszkodzone bądź chore, częściowo obumarłe lub zamierające. One też spełniają w przyrodzie ważną rolę.
Drewno produkują wszystkie rośliny (także zielne), lecz bez wątpienia najwięcej jest go w drzewach. Dzięki temu potrafią one osiągać ogromne rozmiary i żyć nawet przez tysiące lat. W końcu jednak zamierają, a ich szczątki bywają niestety przez ludzi usuwane. Dopiero od niedawna wiemy, że martwe drewno pełni ważną rolę w ekosystemach i powinno być w nich pozostawiane.
Ochrona przyrody kojarzy nam się zwykle z tak zwanymi „dziewiczymi” terenami, rezerwatami czy parkami narodowymi. Do niedawna tak właśnie było. Chroniło się – i nadal się chroni – obszary możliwie mało zmienione ręką człowieka, aby w nienaruszonym stanie zachować je dla przyszłych pokoleń.
