Jako podstawę naliczania kwoty należnej stanowić ma hipotetyczny zysk spółki liczony jako różnica pomiędzy wartością rynkową jej aktywów majątkowych, a wartością kosztów ich nabycia. Podatek od niezrealizowanych zysków został nałożony jako skutek członkostwa Polski w Unii Europejskiej.
Nowelizacja, która naniosła istotne zmiany w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz prawnych, wprowadziła przepisy przewidujące opodatkowanie niezrealizowanych zysków kapitałowych, w związku z przeniesieniem ich przez podatnika do innego państwa.
Stosowanie exit tax w stosunku do osób fizycznych należy uznać za decyzję danego państwa, która nie ma elementów stycznych z dyrektywą ATAD. Modyfikacja w zakresie rachunkowości nie jest inicjatywną wyłącznie stworzoną przez rząd polski, ponieważ została skutecznie wprowadzona w życie wraz z mocą unijnej dyrektywy.
Wiceminister określił, że przyczyną objęcia tym rodzajem należności osób fizycznych są analogiczne do tych, jakie dotychczas przyświecały ustawodawcy unijnemu w przypadku podatku CIT.
Celem ustanowienia nowego CŁA jest przeciwdziałanie unikaniu opodatkowania poprzez sztuczny transfer majątku oraz gwarancja, że podatnik będzie wywiązywał się z obowiązków opłacania określonych kwot do organów podatkowych jeżeli generuje zyski.
Wprowadzenie dyrektywy ma również zapewnić przedsiębiorcom równość praw - utrzymywanie dalej obecnego stanu, w którym niektóre dochody nie podlegają opłacaniu podatku może być poczytywane jako znieważenie obowiązku, co równoznaczne jest z nieprowadzeniem działań optymalizacyjnych, mających ostateczny wpływ np. na zmniejszenie dochodów budżetowych.
Dwoma głównymi przedmiotami tego opodatkowania są przeniesienie składnika majątku poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub zmiana rezydencji przez podatnika podlegającego nieograniczonemu obowiązkowi opłacania należności finansowej.
Ustawodawca nałożył na przedsiębiorców obowiązek zapłaty podatku w terminie do 7. dnia każdego miesiąca następującego po poprzednim, w którym powstał dochód.
W pewnych sytuacjach podatnik może starać się o zwrot zapłaconego podatku, jeżeli w terminie 5 lat ponownie przeniesie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dany składnik majątku lub powróci na stałe do kraju i ponownie ustanawia swoją działalność, lub składnik majątku powróci do kraju i ustanowi w Polsce swoją działalność.
Podatek exit tax od 2019 roku ze względu na to, że jest nowo powstałym świadczeniem finansowym nałożył na organy obowiązek opracowania całkowicie nowych wzorów formularzy podatkowych, które będą dostępne dla płatników również w wersji elektronicznej, co znacznie ułatwi sporządzanie takiej deklaracji przez podatnika.