Myślę, że warto zastanowić się jakie są przyczyny tego, że oceniamy innych ludzi i przypisujemy im pewne cechy charakteru w czasie kilku pierwszych sekund od nawiązania kontaktu. Efekt pierwszego wrażenia sprawia, że od razu wyrabiamy sobie pewną opinię, przy której później uparcie trwamy. Bo przecież niewielu z nas lubi zmieniać zdanie.
Dlaczego oceniamy na podstawie pierwszego wrażenia?
Interesuję się trochę teorią ewolucji i z tego punktu widzenia umiejętność szybkiej oceny drugiej osoby wydaje się być bardzo dobrze uzasadniona. W zamierzchłej przeszłości, kiedy ludzie żyli jeszcze w jaskiniach, zdolność szybkiej oceny i interpretacji tego czy spotkany osobnik ma wrogie zamiary czy nie decydowała o przetrwaniu. Jaskiniowiec musiał już na pierwszy rzut oka zinterpretować daną sytuacjię i od razu zareagować. Tak wiec tysiące lat temu umiejtność oceny na podstawie pierwszego wrażenia decydowała o przeżyciu.
Jak jest dzisiaj?
W życiu codziennym dysponujemy ograniczonym czasem. To, że oceniamy innych pobieżnie i powierzchownie bardzo ułatwia nam normalne funkcjonowanie. Pamiętam ciekawe doświadczenie, w którym pokazano studentom fragment odręcznego rysunku. Przedstawiał on coś co przypominało naszkiciowany fragment trąby słonia. Dziewięćdziesiąt pięć procent studnetów napisało, że rysunek to na pewno trąba słonia a niektórzy nawet dorysowali głowę i tułów zwierzęcia. Podobnie i my na podstawie pierwszego wrażenia jakie zostanie na nas wywarte przez nowopoznaną osobę “dorysowujemy” sobie mentalnie cechy jej charkateru i usposobienia. Gdy zaszufladkowujemy nową osobę, mamy już pewne wyobrażenie na jej temat i wyrabiamy sobie opinię, która w gruncie rzeczy oparta jest na imaginacji i na tym, że nasz umysł odnajduje w swoich zasobach gotowy szablon, który będzie pasował do wizerunku jaki reprezentuje analizowany człowiek.
Co mam dokładnie na myśli mówiąc o szablonach?
Każdy człowiek ma zakodowane w swoim umyśle pewne gotowe szablony, w które ubieramy mentalnie osoby ze swojego otoczenia.
Kogo widzisz przed oczami gdy słyszysz:
- Bogacz
- Biedny
- Prezes
- Student
- Profesor
- Piłkarz
- Akwizytor
- Hydraulik
- Profesjonalista
- Doradca finansowy
Na pewno masz pewien obraz każdej z tych osób, jak wyglądają, zachowują się. To są właśnie twoje prywatne szablony.
Twoje mentalne szablony zostały ukształtowane przez środowisko w jakim się wychowałeś. Większość ludzi, dużą część wiedzy o świecie czerpie z telewizji, od rodziców, kolegów i ze szkoły. Stąd też, każdy z nas żyje w pewnego rodzaju własnym świecie, widzianym i odbieranym przez pryzmat filtrów jakie zaszczepione zostały przez otoczenie. Efekt pierwszego wrażenia polega na szybkim umieszczeniu osoby, którą poznajemy do określonej szuflady w szafie własnych wyobrażeń.