Badania naukowe dowodzą, że człowiek ogląda obraz w określony sposób, kierując wzrok najpierw na tzw. mocne punkty. Gdzie one się znajdują? Do ich wyznaczenia należy utworzyć siatkę złożoną z dwóch linii poziomych i dwóch linii pionowych. Siatka dzieli obraz na dziewięć równych pól. Miejsca przecięć linii to właśnie mocne punkty. Najważniejszy jest lewy górny punkt, na który widz zwraca uwagę w pierwszej kolejności.
Siatka trójpodziału i mocne punkty.
Zasada trójpodziału jest bardzo popularna w fotografii, niektóre aparaty wyświetlają nawet siatkę podczas kadrowania. Stosowanie zasady jest powszechne również w malarstwie, rysunku, wydawnictwach, itd. Zasada nieobca jest projektantom stron internetowych: najważniejsza treść znajduje się z reguły w lewej górnej części ekranu.
Zdjęcie z nałożoną siatką trójpodziału. Mak, główny element
zdjęcia, jest umieszczony w mocnym punkcie.
Zasadę trójpodziału można z powodzeniem wykorzystać w prezentacjach. Uzyskuje się lepiej skomponowane, uporządkowane i czytelne slajdy, pozytywnie wyróżniające się z masówki wypełnionej wypunktowanymi listami. Odpowiednio rozmieszczając elementy na siatce masz wpływ na to, jak widz odbiera treść slajdu.
Slajd skomponowany zgodnie z zasadą trójpodziału.
Zauważ, że całe zdjęcie dobrze wpisuje się w siatkę.
Programy do tworzenia prezentacji, PowerPoint czy Impress, umożliwiają zdefiniowanie tzw. prowadnic. Są to pomocnicze linie, widoczne tylko w trybie projektowania. Elementy są dociągane do prowadnic, umożliwiając ich precyzyjne rozmieszczanie. Prowadnice należy ustawić tak, żeby tworzyły siatkę trójpodziału.
Aby pokazać prowadnice w programie PowerPoint należy kliknąć prawym klawiszem myszy w obrębie slajdu i z menu kontekstowego wybrać polecenie Siatka i prowadnice…. W okienku dialogowym należy zaznaczyć opcję Wyświetl prowadnice rysowania na ekranie i nacisnąć przycisk OK. Można również użyć skrótu Alt-F9.
Włączanie prowadnic w programie PowerPoint.
Domyślnie PowerPoint dodaje dwie prowadnice, poziomą i pionową, przecinające się w środku slajdu.
Domyślne prowadnice w PowerPoint.
Trzeba zatem zmodyfikować ustawienia. Zaczniemy od dodania brakujących prowadnic. Należy w tym celu najechać myszą na prowadnicę, i trzymając wciśnięty klawisz <em>Ctrl</em>, przesunąć ją w inne miejsce. Na razie dowolne, lokalizacją zajmiemy się za chwilę. To samo robimy z drugą prowadnicą.<br/> Rozmiar slajdu w PowerPoint to 25,4 x 19,05 cm, a początek układu współrzędnych jest w środku slajdu. Zatem prowadnice pionowe powinny być ustawione na pozycjach -4,23 i 4,23 cm, a poziome na -3,18 i 3,18 cm. Prowadnice przesuwa się jak inne obiekty. W trakcie przesuwania prowadnicy pojawia się jej bieżąca pozycja. Ostatecznie powinniśmy uzyskać efekt jak na rysunku:
Siatka trójpodziału w programie PowerPoint.
W programie OpenOffice Impress prowadnice wyświetla się poleceniem menu Widok|Prowadnice|Wyświetl prowadnice. Impress nie definiuje domyślnych prowadnic, więc na ekranie nic się nie pokaże. Aby dodać prowadnice, należy w obszarze slajdu kliknąć prawym klawiszem myszy i z menu kontekstowego wybrać polecenie Wstaw punkt/linię przyciągania…. W okienku dialogowym należy wybrać typ linii (pozioma, pionowa) i ustalić jej pozycję. Domyślny rozmiar slajdu w Impress ma rozmiar 28 x 21 cm, a początek układu współrzędnych jest w lewym górnym rogu. Zatem pionowe prowadnice powinny znaleźć się na pozycjach 9,33 i 18,67 cm, a poziome na pozycjach 7 i 14 cm.
Definiowanie prowadnic w programie OpenOffice Impress.
Pamiętaj, że komponowanie obrazu podlega ścisłym regułom. Podobnie jak komponowanie muzyki. Kompozytor wie, jak dobrać dźwięki, aby uzyskać efekt harmonii. To, że dysponujesz pustą stroną, nie oznacza, że możesz na niej dowolnie rozmieszczać elementy. Nawet jeżeli nie znasz teorii kompozycji, na pewno starasz się wyrównać linie tekstu czy umieścić elementy graficzne tak, żeby całość wyglądała „dobrze”. Siatki są podstawowym narzędziem używanym przez projektantów grafiki. Dzięki siatkom, kolejne strony, np. gazety, zachowują spójność i równowagę, mimo, że różnią się rozkładem tekstów i obrazów. Naturalnie, w projektach gazet siatki są dużo bardziej złożone niż siatka trójpodziału. Na potrzeby slajdów i prezentacji siatka dziewięciopolowa jest w zupełności wystarczająca.
Niektórzy utożsamiają zasadę trójpodziału ze złotym podziałem. W rzeczywistości obydwie zasady nie mają ze sobą wiele wspólnego, ale o tym innym razem.
