Rodzaje wynagrodzenia w umowie o roboty budowlane:
- Wynagrodzenie ryczałtowe:
Polega ono na ustaleniu z góry wysokości wynagrodzenia przy założeniu, że wykonawca nie może żądać wyższej zapłaty niż zostało to w umowie określone. Bardzo ważną cechą wynagrodzenia ryczałtowego jest jego niezmienność. Ani wykonawca nie może żądać podwyższenia wynagrodzenia ani inwestor nie może proponować jego obniżenia niezależnie od tego czy koszty prac okazały się wyższe czy niższe od przewidywanych. Z punktu widzenia wykonawcy przy podpisywaniu tego typu umowy istotne jest zagwarantowanie sobie możliwości ubiegania się o wynagrodzenie dodatkowe. Zapis taki ważny jest na wypadek sytuacji gdy pojawiają się roboty dodatkowe, które nie były wcześniej przewidziane a są istotne aby zakończyć prace.
- Wynagrodzenie kosztorysowe (obmiarowe):
Ten rodzaj wynagrodzenia polega na przygotowaniu kosztorysu w którym zestawia się planowane prace i przewidywane koszty. Wynagrodzenie dla wykonawcy obliczane jest na podstawie wyliczeń co do ilości wykonanych robót, wykorzystanych materiałów, przepracowanego czasu. W niektórych przypadkach w kosztorysie wpisana jest maksymalna kwota wynagrodzenia co oznacza, że ta kwota nie może być przekroczona choćby wartość wykonanych prac w rzeczywistości była wyższa. Z punktu widzenia wykonawcy taki zapis jest niekorzystny w sytuacji gdy wartość wykonanych prac przekroczyła uzgodnioną w umowie kwotę maksymalną.
- Wynagrodzenie mieszane :
Jest to połączenie wynagrodzenia ryczałtowego z kosztorysowym. Polega ono na określeniu ryczałtu dla prac głównych oraz określeniu kosztorysu dla prac dodatkowych.
Korekta przysługującego wynagrodzenia
Jak napisaliśmy wyżej w przypadku wynagrodzenia ryczałtowego nie da się zmienić kwoty wynagrodzenia jaka została wcześniej ustalona przez strony. Jednak istnieje możliwość odstępstwa od tej zasady na drodze sądowej.
Na podstawie art. 632§ 2 k.c sąd może podwyższyć ryczałt lub rozwiązać umowę, jeżeli na skutek nieprzewidzianej zmiany stosunków, której strony nie mogły przewidzieć, wykonanie dzieła groziłoby przyjmującemu zamówienie rażącą stratą.
Natomiast w przypadku umów odwołujących się do wynagrodzenia kosztorysowego art. 629 k.c stanowi, że jeśli w toku wykonywania dzieła zarządzenie właściwego organu państwowego zmieniło wysokość cen lub stawek obowiązujących dotychczas w obliczeniach kosztorysowych, każda ze stron może żądać odpowiedniej zmiany umówionego wynagrodzenia. Z tym jednak zastrzeżeniem, że nie dotyczy to należności uiszczonych za materiały lub robociznę przed zmianą cen lub stawek.
I tak art. 630 § 1 k.c stanowi, że jeżeli w toku wykonywania dzieła zajdzie konieczność przeprowadzenia prac, które nie były przewidziane w zestawieniu prac planowanych będących podstawą obliczenia wynagrodzenia kosztorysowego, a zestawienie sporządził zamawiający, przyjmujący zamówienie może żądać odpowiedniego podwyższenia umówionego wynagrodzenia. W przypadku gdy zestawienie planowanych prac zostało sporządzone przez przyjmującego zamówienie, może on żądać podwyższenia zamówienia tylko wtedy, gdy mimo zachowania należytej staranności nie mógł przewidzieć konieczności prac dodatkowych.
Zmiana wynagrodzenia w umowie o zamówienie publiczne
Szczególne zasady zmiany wynagrodzenia obowiązują w umowach zawieranych na podstawie Ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2004 Nr 19, poz. 177) - dalej pzp.
W ogłoszeniu o przetargu a następnie w umowie musi być bardzo precyzyjnie określona okoliczność kiedy możliwa jest zmiana wynagrodzenia. Na przykład „w razie wzrostu cen surowców budowlanych o 10% wzrośnie wynagrodzenie wykonawcy o 7%. Takie wymogi wynikają z wytycznych Komisji Europejskiej. Jakiekolwiek inne zmiany wynagrodzenia powodują nieważność umowy.
Termin dokonania zapłaty oraz solidarna odpowiedzialność
Terminy płatności wynagrodzenia strony mogą określić w umowie na wiele sposobów. Płatność może następować po zakończeniu całości robót a więc po odbiorze końcowym. Najczęściej jednak płatność dokonywana jest w częściach po wykonaniu danego etapu. Podstawą do wypłaty jest wtedy protokół częściowego odbioru robót (art.654 k.c ).
Co do zasady, za wypłatę stosownego wynagrodzenia odpowiedzialny jest inwestor. W razie zawarcia umów z podwykonawcami za zapłatę wynagrodzenia, wraz z inwestorem odpowiada też generalny wykonawca.
