Materiały budowlane to różnego rodzaju materiały stosowane do budowy nowych obiektów – wnoszenia budynków lub naprawy już istniejących budowli i konstrukcji. Materiały budowlane dzielą się przede wszystkim ze względu na ich przeznaczenie, ale też ze względu na typ tworzywa, czy surowce użyte do ich produkcji.
Nie należy mylić materiałów budowlanych z surowcami budowlanymi. Surowiec to materiał przeznaczony do dalszej przeróbki, czyli naturalny – niepoddany żadnym zabiegom technologicznym, jak np. drewno, kamień, skała. Skała poddana np. obróbce termicznej i rozdrobniona staje się kruszywem stosowanym do produkcji zapraw budowlanych i betonów, które to są już materiałami budowlanymi.
Ze względu na przeznaczenie materiałów budowlanych podzielić je można na:
- konstrukcyjne — przeznaczone do wznoszenia fundamentów np. beton,
- izolacyjne — chroniące przed czynnikami atmosferycznymi np. styropian – wełna mineralna, papa,
- instalacyjne — do tworzenia instalacji grzewczych, sanitarnych np. stal, żelazo.
Według rodzaju tworzywa materiały budowlane dzieli się na:
- kamienne (np. kamień dekoracyjny używany we wnętrzach domów lub w produkcji posadzek),
- ceramiczne (ze względu na ich właściwości wykonuje się z nich materiały ogniotrwałe takie jak: osłony typu OSC, maty ceramiczne, papier ceramiczny),
- betony (jedne z najważniejszych i najpowszechniejszych obecnie materiałów budowlanych mające bardzo szerokie zastosowanie),
- drewno (stosowane jest do wykonywania konstrukcji dachowych, stolarki budowlanej — okna, drzwi, schody itp.)
- metale (rozróżnia się metale ziem alkalicznych, metale alkaliczne, metale przejściowe, metale ziem rzadkich),
- tworzywa sztuczne.
Ostatnią kategorią podziału materiałów budowlanych jest ich zastosowanie przy wykonywaniu elementów budynku i dzieli się je w tym przypadku na:
- ścienne np. bloczek, cegła, pustak ścienny, płyta gipsowo-kartonowa,
- stropowe np. pustak stropowy, płyta,
- dachowe np. dachówka.
Z produkcją wszelkich materiałów budowlanych nierozerwalnie powiązana jest zakładowa kontrola produkcji (system zkp), gdyż to ona pozwala na otrzymanie materiałów o wymaganych przez normy państwowe właściwościach. Przed dopuszczeniem materiałów na rynek powinny one być zbadane przez odpowiednie laboratorium budowlane pod kątem ich cech fizycznych, fizykochemicznych, mechanicznych i chemicznych.
