Jako charakterystyczne cechy bazy danych zalicza się trwałość danych, rozmiar wolumenu danych i złożoność danych.
Wymagania stawiane bazie danych
Spójność danych
Baza danych powinna odzwierciedlać stan rzeczywisty tego co w bazie danych jest zawarte, to znaczy jeżeli mamy do czynienia z bazą danych biura podróży, to zawarte są tam dane klientów, którzy albo są aktualnie klientami, albo byli. Nie ma tu danych osób, który nie byli klientami, albo nie istnieją.
Ponadto, zależności między danymi wiernie odzwierciedlają zależności pomiędzy obiektami świata rzeczywistego. Dodatkowo na wszystkie dane w bazie, na które nałożono pewne ograniczenia integralności muszą te ograniczenia spełniać.
Baza danych musi być odporna na sytuacje, gdzie korzysta z niej conajmiej dwóch użytkowników, przez co mogą powstać dane niepoprawne na skutek równoczesnego modyfikowania danych. W sytuacji wystąpienia awarii dane nie mogą zostać utracone. Baza musi być odporna na przypadkowe błędy użytkowników takie jak przypadkowe usunięcie danych.
Efektywność
Wstawiania nowych danych, modyfikowania istniejących, usuwania i wyszukiwania danych jest koniecznie do zapewnienia efektywnego przetwarzania danych.
Odzwierciedlenie rzeczywistości
Struktura bazy danych musi odzwierciedlać obiekty świata rzeczywistego i powiązania pomiędzy tymi obiektami.
Producenci systemów zarządzania bazami danych oferują mnóstwo narzędzi do projektowania i zarządzania procesami modelowania danych.
Autoryzacja
Oznacza to, że nie wszyscy mają dostęp do bazy danych. Każdy z użytkowników posiada określone uprawnienia i na tej podstawie tylko użytkownicy identyfikowani unikalną nazwą i hasłem mają dostęp do bazy.
Współbieżność dostępu
Dość istotnym elementem jest zagwarantowanie możliwości równoczesnej pracy wielu użytkownikom tej samej bazy danych. Problem może pojawiać się w momencie, gdy kilku użytkowników modyfikuje ten sam zbiór danych w tym samym momencie.
Metadane
Wsparcie dla metadanych to najprościej mówiąc wsparcie dla informacji o bazie danych. Są to informacje opisujące między innymi struktury danych, dane przechowywane w bazie, użytkowników oraz związanych z nimi informacji o ich uprawnieniach.