Poprzez stosowne narzędzie na metal (lub stop) wywiera się nacisk, poprzez który dochodzi do zmiany właściwości fizykochemicznych, kształtu gładkości powierzchni, struktury, a także podziału lub łączenia. Zmiany te ogólnie nazywa się obróbką plastyczną.
Obróbka plastyczna może być prowadzona dwojako – na zimno lub na gorąco. W pierwszym przypadku temperatura, w której przebiega ten proces, ma wartość niższą niż temperatura rekrystalizacji obrabianego materiału. Jeżeli wartość ta jest wyższa, mówimy o obróbce plastycznej na gorąco.
Za podstawowe działy obróbki plastycznej uważane są:
- kucie – polega ono na nadawaniu materiałowi kształtu poprzez zgniatanie go naciskiem bądź uderzeniem. Może być prowadzone na zimno lub gorąco, ręcznie albo mechanicznie. Jeżeli przemieszczania się materiału w płaszczyźnie prostopadłej do kierunku zgniatania nie jest w żaden sposób ograniczane, mówimy o kuciu swobodnym. Znajduje ono zastosowanie w produkcji jednostkowej i wyrobie ograniczonej serii. Natomiast produkcja na szeroką skalę wymaga matrycowania (kucia matrycowego), podczas którego w specjalnych matrycach kształtowana jest cała powierzchnia wyrobu
- ciągnienie – ma ono na celu zmianę (zmniejszenie) przekroju poprzecznego ciągnionego materiału, któremu towarzyszy jego wydłużanie. Osiąga się to poprzez przeciąganie tego materiału przez otwór tak zwanego ciągadła (na zimno lub na gorąco). W ten sposób obrabia się na przykład pręty, rury i druty. Materiał staje się wytrzymalszy, ale mniej plastyczny.
- tłoczenie – również może być prowadzone na zimno i na gorąco. W tym procesie blachy i taśmy metalowe poddawane są cięciu, gięciu czy tłoczeniu, co ma na celu osiągnięcie pożądanego kształtu. Przebiega on najczęściej na specjalnych prasach.
- gięcie – specjalne maszyny, czyli giętarki, trwale zmieniają krzywiznę materiału, nie naruszając przy tym jego wymiarów poprzecznych. Metal może być gięty na zimno lub po podgrzaniu.
- walcowanie – materiał kształtowany jest między napędzanymi walcami, rolkami czy tarczami. W ten sposób powstają na przykład kształtowniki, pręty oraz wyroby osiowo-symetryczne.
