Z początku była to zwykła kopalnia srebra, ołowiu i cynku- stara, bo zaczęto tu eksplorować już w 1794 r. W 1910 r. na głębokości ok. 120m odkryto fantastyczne złoże kryształów, które było bardzo cennym znaleziskiem. W jednej części ściana całkowicie pokryta jest kryształami, co przypomina ścianę pełną szpilek. Nazwano to miejsce „Jaskinią Mieczy”.
Jednak, gdy wszyscy sądzili, że grota jest wyjątkowa i niezwykle cenna, w roku 2000, podczas wiercenia kolejnego z wielu otworów, natrafiono na nadzwyczajne, fenomenalne w dziejach ludzkości, uderzające odkrycie. W dziurze odwiertowej, oczom górników ukazała się obszerna grota wypełniona oślepiającymi przeogromnymi kryształami.
Główna komora zawiera największe okazy kryształów, jakie kiedykolwiek odnaleziono na Ziemi. Największe z nich mają 11 m długości, 4 metry średnicy i ważą około 55 ton! Według geologów są to najwolniej rosnące kryształy, jakie dotychczas zbadano. Ich wiek szacuje się na ok. 500 000 lat. Ok. 3-5 km pod kawerną znajduje się wielkie pole magmowe. Podczas gdy wody gruntowe sączyły się przez porowatą wapienną skałę, jaskinia została całkowicie zalana. Bogata w gips i tlen woda nasycała grotę. Dzięki magmie, woda w jaskini była utrzymywana w stałej temperaturze 50°C, co dawało najlepsze warunki do formowania się gigantycznych kryształów. Przed odwiertem wodę odpompowano, co wstrzymało rozrost tych pięknych formacji.
W jaskini panują skrajne warunki: temperatura wynosi ok. 58°C, a powietrze jest niezwykle wilgotne. Przeciętny zdrowy człowiek wytrzyma w takich warunkach do kilku minut. Dlatego przed wejściem każdy musi założyć specjalny kombinezon, odpowiednie gumowe obuwie, rękawice i maskę oraz chroniący głowę kask. Mimo to, w tak specjalistycznym ubraniu człowiek nie może zostać w jaskini dłużej niż kilkanaście minut, gdyż po tym czasie w jego płucach zaczęłaby się skraplać woda, co spowodowałoby śmierć.
Jest to na tyle zapierające dech w piersiach doświadczenie, iż u wielu osób (dorosłych i mających samoświadomość) odwiedzających jaskinię pojawił się odruch płaczu- zamierające wrażenie majestatycznego piękna.
Niestety wiele hiszpańskojęzycznych źródeł informacyjnych mówi, że wstęp do Jaskini Kryształów jest absolutnie zakazany. W celu zweryfikowania tych informacji skontaktowałam się z Panią Sarah De Ortuzar z Europejskiego Centrum Kontaktowego Turystyki i Promocji Meksyku. Dowiedziałam się, że naukowcy oraz ludzie wykształceni i nauczający mogą zgłosić się z prośbą o wprowadzenie do jaskini. Co oznacza, że grupa geologów, profesorów, doktorów czy innych uczonych może zwiedzić jaskinię nawet, gdy prowadzone są na jej terenie badania. Muszą oni jednak znajdować się pod bezpośrednim nadzorem profesjonalistów. Wciąż trwają prace, które pozwolą na udostępnienie tej fantastycznej groty szerszej grupie turystów. Obecnie można zwiedzać kryształową Jaskinię Mieczy.
