W ajurwedzie często stosuje się zioła dla kobiet, które wywołują menstruację lub regulują cykl miesiączkowy oraz leczą choroby kobiecego układu rozrodczego, takie jak guzy czy infekcje macicy. Są też stosowane w przypadku bolesnych miesiączek.
Zioła menstruacyjne to zazwyczaj rośliny lecznicze o smaku od ostrego po gorzki. Likwidują one zastój krwi, usuwają zakrzepy i wywołują menstruację. Ponadto rozgrzewają krew i poprawiają jej jakość. Mogą mieć energię rozgrzewającą lub wychładzającą, przy czym ziół wychładzających jest więcej.
Żeński układ rozrodczy jest ściśle związany z krwią, ma zatem z natury cechy pitta. Zaburzenia w miesiączkowaniu należy traktować jako choroby wynikające z nasilenia lub osłabienia doszy pitta.
Przewaga wychładzających ziół menstruacyjnych jest bardziej wskazana w zaburzeniach menstruacji spowodowanych takimi chorobami jak zapalenie macicy lub krwotok z macicy. Zioła takie mogą również pomóc w wyciszeniu silnych emocji, gniewu i rozdrażnienia. Z kolei przewaga rozgrzewających ziół menstruacyjnych bywa na ogół zalecana w przypadku opóźnienia menstruacji z powodu niskich temperatur, przemęczenia lub niepokoju nerwowego.
Zioła menstruacyjne mogą także mieć działanie przeciwskurczowe, dlatego są używane do łagodzenia skurczów i bólów macicy. Zioła o działaniu moczopędnym są stosowane w razie zatrzymania wody w organizmie przed miesiączką. Środki o działaniu hemostatycznym są skuteczne w przypadku zbyt obfitych menstruacji.
Najważniejsze rozgrzewające zioła menstruacyjne to: arcydzięgiel, asafetyda, cynamon, korzeń bawełny, imbir, bylica, mirra, pietruszka, mięta polej, krokosz, kurkuma i waleriana.
Najważniejsze wychładzające zioła menstruacyjne to: rumianek, chryzantema, hibiskus, serdecznik pospolity, pierwiosnek, malina, kwiat róży, krwawnik.
Ajurweda zna jeszcze jedną grupę ziół menstruacyjnych – są to zioła działające wzmacniająco lub odmładzająco na żeński układ rozrodczy. Stanowią one podgrupę ziół wzmacniających, odmładzających i afrodyzjaków. Mają smak przede wszystkim słodki – regenerują krew, nawilżają i wzmacniają żeńskie narządy rozrodcze, a zatem leczą schorzenia, w których przebiegu organu te są osłabione z powodu procesów chorobowych, nieprawidłowej diety lub starzenia się.
Najważniejsze wzmacniające i odżywcze zioła menstruacyjne to: aloes, arcydzięgiel, korzeń bawełny, lukrecja, nasiona lotosu, mirra, piwonia, shatavari, kokoryczka, dziki pochrzyn, oraz kwiaty: hibiskus, jaśmin, róża i krokus.
Zgodnie z ajurwedą w leczeniu dolegliwości kobiecych stosuje się również rozmaite preparaty z żelaza.
Opracowanie na podstawie:
Joga ziół. Ziołolecznictwo ajurwedyjskie. Dawid Frawley, Vasant Lad. Książka ukazała się w serii a-ajurweda.pl, nakładem wydawnictwa A-ti information services, Kraków 2012.
