Egzystencjalizm

Egzystencjalizm to nurt filozofii dwudziestowiecznej, znajdujący oddźwięk w literaturze. Mimo że egzystencjalizm jest filozofią współczesną, to jego prawa można znaleźć w filozofii na przykład Sokratesa, świętego Augusta, czy Pascala.

Według egzystencjalistów życie każdego dnia na nowo się kształtuje, wraz z nim „stwarza” się człowiek. Nie ma rzeczy, które jest dana raz na zawsze, w niezmienionej postaci. Dzieje się tak dlatego, że w przyrodzie panuje szeroko pojęta wolność. Ludzie to istoty „skazane” na nią, bo wolny wybór to, z jednej strony, duże udogodnienie i warunek konieczny, bycia samodzielnym, z drugiej - duże ryzyko odpowiedzialności. Dlatego egzystencjalizm często odbierany jest jako filozofia pesymistyczna, która zakłada, że człowiek jest samotny w momencie dokonywania wyboru. To on go dokonuje, dlatego on musi liczyć się z jego konsekwencjami. Często jest rozdarty wewnętrznie, nie jest w stanie odnaleźć w sobie pewności dobrze wybranej drogi, ogarniają go lęki egzystencjalne, na przykład lęk przed samotnością.

Egzystencjalizm może mieć co najmniej dwa oblicza – teistyczne i ateistyczne, czyli zakłada bądź wyklucza istnienie siły wyższej – Boga. Głównymi przedstawicielami egzystencjalizmu są Albert Camus, Martin Heidegger, Jean-Paul Sartre. Każdy niemal z filozofów egzystencjalizmu był w jakiś sposób kontrowersyjny. Sartre na przykład był znany ze swojego libertyńskiego życia, pełnego przypadkowych znajomości, wielu kobiet. Cechował go duży urok, mimo że był wyjątkowo mało urodziwy. Kontrowersje związane jego osobą zyskały większy rozgłos, gdy jako laureat Nagrody Nobla z 1964 roku, odmówił przyjęcia prestiżowej nagrody.