Człowiek na tle innych gatunków
Nasze nosy są czułe. A zmysł węchu ma dla człowieka duże znaczenie, jednak na tle zwierząt wypadamy dość blado. Dla przykładu człowiek posiada około 400 typów receptorów węchowych, za to np. pies korzysta aż z 800 typów, a szczur wykorzystuje ich ponad 1100. Człowiek co prawda nie należy do organizmów makrosomatycznych, czyli takich, których przetrwanie i duża część funkcji poznawczych, opartych jest na węchu, ale zmysł powonienia ma dla niego duże znaczenie. U ludzi cząsteczki zapachowe docierają do receptorów, występujących w nabłonku nosowym i tam, zostają zidentyfikowane, a informacja zostaje przekazana aż do mózgu, który przekłada dany bodziec na odpowiednią reakcję.
Ile cię trzeba cenić, ten tylko się dowie...
O tym, jak istotny jest dla nas zmysł węchu mogą przekonać się ludzie, którzy stracili ten zmysł. W wielu przypadkach kończyło się to poważnym obniżeniem nastroju, a nawet depresją. Utrata węchu powoduje utratę jednej z największych przyjemności, czyli odczuwania smaku. Poza tym brak węchu często w znaczący sposób obniża także libido i przyjemność płynącą z bliskości. Nie każdy wie, że węch jest jednym z największych, choć niewidzialnych uwodzicieli – to właśnie zapach i feromony, tak nas do siebie przyciągają i sprawiają, że nasze zmysły są pobudzone. Węch to niewidzialny przewodnik człowieka – nawet jeśli sobie tego nie uświadamiamy, to on pozwala nam trafnie oceniać cudze emocje i reakcje, i to dzięki niemu możemy dobrać idealnego partnera.
Fenomen Prousta
Nazwa tego zjawiska zainspirowana jest wątkiem, przytoczonym w książce: „Poszukiwaniu straconego czasu”, Marcela Prousta. Chodzi tutaj o fale wspomnień z dzieciństwa, która zostaje aktywowana przez zapach ciastka - magdalenki, które kojarzyło się bohaterowi z najmłodszymi latami. Fenomen Prousta dowodzi silnego związki wspomnień z zapachami i tym, że to właśnie zapachy są doskonałymi nośnikami naszej pamięci i potrafią przywołać szczegółowe obrazy i emocje, jakie odczuwaliśmy w przeszłości. Naukowcy, w artykule opublikowanym w piśmie „Neuron”, potwierdzają, że wspomnienia oparte na zmyśle węchu są wyjątkowo wyraźne i trwałe. O tym, że to nie tylko czcza teoria, przekonał się pewne każdy, kto mijając kogoś na ulicy, nagle poczuł zapach, kojarzący się z dawną miłością – wówczas fala wspomnień uderza z wielką siłą i pozwala natychmiast przywołać stan i sytuacje z przeszłości.
Władza kontrolowana
O sile zapachów świadczy też coraz większe grono ludzi zafascynowanych światem prawdziwych, naturalnych perfum. Mając świadomość potęgi zapachu i tego, że ten może wywoływać określone emocje i utrwalać obecne chwile – perfumy stają się czymś więcej niż ładnym zapachem. Koneserzy zapachu wiedzą, że perfumy mogą z łatwością przenieść nas w czasie i miejscu, i przywołać niezwykłe obrazy i wspomnienia. Perfumy to po prostu piękne chwile, zamknięte w misternych mieszankach. Kto trafił na swój zapach, ten wie, jaką siłę może on posiadać.
