Odkrycia archeologiczne potwierdzają, iż w Egipcie od V dynastii kolendra miała zastosowanie rytualne, w darach składanych na ofiarę i w obrzędach. Była dodatkiem do wina, celem zwiększenia jego właściwości oszałamiających. O kolendrze mówi Stary Testament, opisuje ją też Hipokrates - ojciec medycyny. Resztki owoców kolendry odkryto w Pompei. To z Rzymu zawędrowała do Europy Środkowej.
W Polsce znana była już w okresie wczesnopiastowskim jako przyprawa, lek i składnik napojów miłosnych. Obecnie znana i stosowana w kuchniach całego świata.
Świeża roślina - owoce i ziele - ma bardzo przykry zapach, jednak dojrzałe nasiona mają bardzo przyjemny, aromatyczny zapach i korzenno-słodkawy smak. Kolendra jest głównym składnikiem proszku curry. Jej owocami przyprawia się kiełbasy, pasztety, sery, chleby i ciasta. Jest używana do konserwowania kapusty, marynowania kapusty czerwonej, buraków, ogórków i grzybów. Przyprawia się nią smażone ryby, mięso jagnięce, baranie i dziczyznę. Znakomity jest też ocet kolendrowy. Owoce tej przyprawy są składnikiem niektórych aperitifów i likierów. Dojrzałe owoce kolendry swoim smakiem przypominają szałwię i skórkę pomarańczową. Świetnie harmonizują z przyprawami azjatyckimi i latynoamerykańskimi. Używane są też w kuchni indyjskiej, armeńskiej i gruzińskiej.
W medycynie owoce kolendry są składnikiem mieszanek ziołowych i preparatów przeznaczonych dla osób cierpiących na dolegliwości przewodu pokarmowego.
Zależnie od odmiany owoce kolendry zawierają od 0,2-1,6% olejku eterycznego, od 16-28% tłuszczu, niewielką ilość alkaloidów, pektyn i skrobi. Podstawowy składnik czynny to olejek eteryczny, a zwłaszcza zawarty w nim linalol, wykazujący działanie rozkurczowe na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego i dróg żółciowych. Jest środkiem wiatropędnym.
Napary z owoców kolendry pobudzają wydzielanie soku żołądkowego i zwiększają apetyt.
Olejek kolendrowy ma działanie przeciwbakteryjne i grzybobójcze, jest składnikiem preparatów przeznaczonych do płukania jamy ustnej i gardła, oraz w niektórych chorobach skórnych.
Zioła przeciwnerwicowe:
Składniki:
10 g owoców kolendry, 10 g owoców kminku, 15 g rozdrobnionego korzenia kozłka lekarskiego, 15 g owoców głogu, 25 g ziela serdecznika, 25 g ziela dziurawca
Wykonanie:
Zioła wymieszać. Jedną łyżkę mieszanki wsypać do termosu i zalać 1, 5 szklanki wrzącej wody. Zakręcić i odstawić na godzinę. Pić 2-3 razy dziennie po 0,5 szklanki po jedzeniu w nerwicy wegetatywnej z dolegliwością serca, ogólnego pobudzenia nerwowego i trudnościami zasypiania.
Źródło: A. Ożarowski i W. Jaroniewski, "Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie".
