Rodzaje hipoglikemii
1. Hipoglikemia bezobjawowa - niski poziom glukozy bez objawów
2. Hipoglikemia średnia - pojawiają się alarmowe objawy ze strony
układu autonomicznego
3. Hipoglikemia nieuświadomiona - objawy pochodzenia mózgowego (neuroglikopenii) są zauważalne
dla osoby obserwującej chorego
4. Hipoglikemia ciężka - objawy wymagają pomocy drugiej osoby (wstrzyknięcie glukagonu)
5. Nocna hipoglikemia - Występuje często, epizody przedłużają się, są zwykle bezobjawowe i mogą nie zaburzać snu.
Nocną hipoglikemię należy podejrzewać jeśli stężenie glukozy we krwi przed śniadaniem jest małe, obserwuje się stany lękowe, koszmary senne, drgawki podczas snu lub po przebudzeniu, upośledzona jest zdolność do logicznego myślenia, albo występuje senność, za- burzenia nastroju lub ból głowy. Rozpoznanie można ustalić tylko na podsta- wie badania glikemii w regularnych od- stępach czasu w nocy.
Nocnej hipoglikemii nie można prze- widzieć na podstawie wyniku pomiaru stężenia glukozy we krwi przed snem (większą wartość ma badanie wykonane około północy).
Leczenie hipoglikemii
Podstawową zasada, którą powinny przestrzegać osoby zagrożone hipoglikemią jest konieczność ciągłego posiadania przy sobie czegoś słodkiego: glukozy, cukru, soków. Tutaj pojawia się analogia do choroby cukrzycy, również trzeba przestrzegać konkretnych obowiązków i nawyków.
Hipoglikemia rozwija się szybko, zwykle w ciągu kilku minut, ale równie szybko przemija po spożyciu słodkich produktów. W ten sposób najłatwiej poradzić sobie z hipoglikemią o umiarkowanym przebiegu. Częstym błędem podczas ataku hipoglikemii jest spożywanie pieczywa, ciasta (z tych produktów glukoza uwalnia się wolniej, dlatego spożycie dużych ilości tych produktów podczas trudnego do opanowania głodu, może doprowadzić do wielogodzinnej hiperglikemii). Dlatego warto mieć przy sobie produkt, który jest środkiem spożywczym specjalnego przeznaczenia np. specjalny czekoladowy baton.
Dla osób z otoczenia pacjenta lub osób zupełnie przypadkowych, które zetknęły się z chorym podczas ataku hipoglikemii, najprostszym sposobem podniesienia poziomu glukozy we krwi jest podanie słodkiego produktu.
Może zdarzyć się jednak sytuacja, kiedy pomoc taka nie będzie możliwa ze względu na zaawansowane już zmiany w zachowaniu chorego (agresja, jadłowstręt). W takim przypadku niezbędne będzie wykonanie wstrzyknięcia
1,0 mg glukagonu (najlepiej w tkankę mięśniową uda), a po uzyskaniu lepszego kontaktu z chorym doustne po- danie glukozy. Dlatego w imię dobrze pojętej profilaktyki hipoglikemii, każdy chory powinien posiadać przy sobie zestaw do wstrzyknięć glukagonu, a osoby z najbliższe- go otoczenia chorego bezwzględnie powinny opanować umiejętność samodzielnego dokonywania wstrzyknięć.
Znacznie trudniejsze jest postępowanie z chorym nie- przytomnym. W takiej sytuacji istnieje już spore prawdopodobieństwo wystąpienia śpiączki hipoglikemicznej. Chorego należy ułożyć na boku z niżej opuszczoną głową. Nieprzytomnemu pacjentowi nie wolno podawać nic doustnie, można jedynie włożyć kostkę cukru pomiędzy zęby a policzek. Następnie należy wykonać domięśniowe wstrzyknięcie 1,0 mg glukagonu. W wypadku hipoglikemii polekowej lub kiedy chory nie odzyskał świadomości w ciągu 10 minut po wstrzyknięciu glukagonu, pacjenta należy przekazać do szpitala.
Często obserwuje się tzw. hipoglikemię nocną. Zniwelowanie objawów tak powstałego niedocukrzenia polega na zmniejszeniu dawki leku hipoglikemizujacego przyjmowanego na noc lub zjedzeniu przed snem posiłku zawierającego wolno wchłanialne węglowodany (np. twa- róg, chude mięso z chlebem, baton czekoladowy). Hipoglikemii można również przeciwdziałać odpowiednio modyfikując leczenie farmakologiczne.
Główną rolę w profilaktyce i leczeniu hipoglikemii odgrywa edukacja pacjenta. Typowe objawy niedocukrzenia oraz umiejętności udzielenia pomocy powinny być dobrze znane rodzinie i najbliższemu otoczeniu chorego. Wiedzę taką można pozyskać od lekarzy i fachowego personelu medycznego. Wiele niezbędnych informacji w zakresie edukacji cukrzycowej chorzy mogą otrzymać uczestnicząc w spotkaniach lokalnych stowarzyszeń diabetologicznych współpracujących ze szpitalami, przychodniami i aptekami. Do najważniejszych zasad należą: umiejętność posługiwania się glukometrem i stała kontrola poziomu cukru we krwi, przestrzeganie zasad dietetycznych, posiadanie przy sobie produktów zawierających dużo cukru oraz zestawu do wstrzyknięć glukagonu.
