Myśl liberalna przetrwała dzięki próbom połączenia liberalizmu i elementów socjalizmu. Próby takie były podejmowane przez Deweya, Kelsena czy Keynesa.
Okres powojenny wykazał moralną wyższość liberalnej demokracji nad systemami totalitarnymi. Powrócono do klasycznej, określonej jako neoliberalna, formuły łączenia politycznego liberalizmu z wolną grą sił rynkowych. Reprezentantami byli Popper, Berlin, Mises czy Hayek. Przedstawiciel lewicowego liberalizmu Jon Dewey (1859-1952), wskazywał, że marksizm nie dostarcza jakichkolwiek dowodów empirycznych, że walka klas doprowadzi do polepszenia kondycji ludzkości poprzez zniszczenie liberalnej demokracji. Zachowania rozwiązań tejże demokracji poszukiwała Jon M. Keynes (1883-1946). Środkiem do tego miało być zapewnienie sprawności ekonomicznej, sprawiedliwości społecznej i wolności indywidualnej. Zakwestionował on zasadnicza rolę oszczędności. Wskazywał, że w pewnych okolicznościach nie prowadzą one do inwestycji, bowiem stanowią kapitał spekulacyjny. Tak, więc poddanie regulacji oszczędności wyłącznie prawom rynku nie doprowadzi do inwestycji tworzących nowe miejsca pracy. Państwo powinno przejąć odpowiedzialność za wydatki i popyt, a nie za stosunki własnościowe i podaż. Pełne zatrudnienie i wyższe dochody miały zapewnić wzrost popytu. Doktryna Keynesa miała również uboczne skutki - ingerencja państwa w ruch cen i płac, niekontrolowany wzrost sektora państwowego, wzrost pozycji politycznej różnych grup nacisku żądających zwiększenia wydatków państwa. Pojawiły się nowe wyzwania i ochroną mechanizmów rynkowych przed presją mechanizmów państwa demokratycznego.
Po drugiej wojnie światowej liberalizm został sprowadzony do moralnego potępienia faszyzmu i komunizmu. Według Karla Popiera (1902 - 1994) to przypisywanie historii logicznego rozwoju i określonego znaczenia w celu wskazania przyszłości były odpowiedzialne za upadek systemów totalitarnych. Fakty nie mogą decydować o przyszłych celach i możliwościach, gdyż to człowiek ponosi odpowiedzialność za dokonywane przez siebie wybory. Tam, gdzie hołduje się przekonaniom o ogólnych prawach rządzących zjawiskami społecznymi, wyklucza się indywidualna odpowiedzialność jednostki za swoje postępowanie. Liberalizm demokratyczny powinien eliminować nędzę i powstrzymywać od wyrządzania rządzonym krzywd przez rządzących.
W latach siedemdziesiątych XX wieku centrum liberalnego dyskursu przeniosło się z Europy do Stanów Zjednoczonych. Tam też na nowo rozgorzał spór o zakres oddziaływania państwa na życie gospodarcze i społeczne. Charakterystyczne są dwie postawy: państwo dobrobytu i wąski zakres oddziaływania państwa. Upadek komunizmu i koniec zimnej wojny stworzyły nową sytuację - brak alternatywnej myśli politycznej w stosunku do liberalizmu. Liberalizm stanął wobec problemu samodzielnego zidentyfikowania i rozwiązania nowych kwestii zmieniającego się świata .
Przypisy
1)W. Kwaśnicki, Historia myśli liberalnej. Wolność, własność, odpowiedzialność, PWE, Warszawa 2000,
s. 16-24
2)Z. Rau, Liberalizm. Zarys myśli politycznej XIX i XX wieku, Fundacja Aletheia, Warszawa 2000, s. 105-117
Okres powojenny wykazał moralną wyższość liberalnej demokracji nad systemami totalitarnymi. Powrócono do klasycznej, określonej jako neoliberalna, formuły łączenia politycznego liberalizmu z wolną grą sił rynkowych. Reprezentantami byli Popper, Berlin, Mises czy Hayek. Przedstawiciel lewicowego liberalizmu Jon Dewey (1859-1952), wskazywał, że marksizm nie dostarcza jakichkolwiek dowodów empirycznych, że walka klas doprowadzi do polepszenia kondycji ludzkości poprzez zniszczenie liberalnej demokracji. Zachowania rozwiązań tejże demokracji poszukiwała Jon M. Keynes (1883-1946). Środkiem do tego miało być zapewnienie sprawności ekonomicznej, sprawiedliwości społecznej i wolności indywidualnej. Zakwestionował on zasadnicza rolę oszczędności. Wskazywał, że w pewnych okolicznościach nie prowadzą one do inwestycji, bowiem stanowią kapitał spekulacyjny. Tak, więc poddanie regulacji oszczędności wyłącznie prawom rynku nie doprowadzi do inwestycji tworzących nowe miejsca pracy. Państwo powinno przejąć odpowiedzialność za wydatki i popyt, a nie za stosunki własnościowe i podaż. Pełne zatrudnienie i wyższe dochody miały zapewnić wzrost popytu. Doktryna Keynesa miała również uboczne skutki - ingerencja państwa w ruch cen i płac, niekontrolowany wzrost sektora państwowego, wzrost pozycji politycznej różnych grup nacisku żądających zwiększenia wydatków państwa. Pojawiły się nowe wyzwania i ochroną mechanizmów rynkowych przed presją mechanizmów państwa demokratycznego.
Po drugiej wojnie światowej liberalizm został sprowadzony do moralnego potępienia faszyzmu i komunizmu. Według Karla Popiera (1902 - 1994) to przypisywanie historii logicznego rozwoju i określonego znaczenia w celu wskazania przyszłości były odpowiedzialne za upadek systemów totalitarnych. Fakty nie mogą decydować o przyszłych celach i możliwościach, gdyż to człowiek ponosi odpowiedzialność za dokonywane przez siebie wybory. Tam, gdzie hołduje się przekonaniom o ogólnych prawach rządzących zjawiskami społecznymi, wyklucza się indywidualna odpowiedzialność jednostki za swoje postępowanie. Liberalizm demokratyczny powinien eliminować nędzę i powstrzymywać od wyrządzania rządzonym krzywd przez rządzących.
W latach siedemdziesiątych XX wieku centrum liberalnego dyskursu przeniosło się z Europy do Stanów Zjednoczonych. Tam też na nowo rozgorzał spór o zakres oddziaływania państwa na życie gospodarcze i społeczne. Charakterystyczne są dwie postawy: państwo dobrobytu i wąski zakres oddziaływania państwa. Upadek komunizmu i koniec zimnej wojny stworzyły nową sytuację - brak alternatywnej myśli politycznej w stosunku do liberalizmu. Liberalizm stanął wobec problemu samodzielnego zidentyfikowania i rozwiązania nowych kwestii zmieniającego się świata .
Przypisy
1)W. Kwaśnicki, Historia myśli liberalnej. Wolność, własność, odpowiedzialność, PWE, Warszawa 2000,
s. 16-24
2)Z. Rau, Liberalizm. Zarys myśli politycznej XIX i XX wieku, Fundacja Aletheia, Warszawa 2000, s. 105-117
Licencja: Creative Commons
