Nie każda metoda wyceny odzwierciedli w sposób rzetelny wartość firmy. Przykładowo, w wielu przypadkach wycena firmy przeprowadzona metodą dochodową nie odzwierciedli wartości tak dobrze jak metoda skorygowanych aktywów netto. Z drugiej strony, wyceny startupu najłatwiej dokonać metodą dochodową.
Na wybór metody wyceny firmy wpływ ma przede wszystkim specyfika przedmiotu wyceny i jej cel, a w tym między innymi:
- Sytuacja bieżąca i przyszła firmy oraz jej otoczenia biznesowego, w tym specyfika działania firmy.
- Zakres dostępnych danych dotyczących firmy i rynku, na którym ona działa, a w tym np. czy firma prowadzi ewidencję księgową w formie tzw. pełnej księgowości czy uproszczonej (KPiR).
- Czas na przeprowadzenie wyceny i charakter potencjalnej transakcji (np. sprzedaż firmy, wniesienie przedsiębiorstwa lub udziałów aportem do innego podmiotu).
Metody wyceny firmy
Na początek przedstawię nieco informacji na temat metod wyceny przedsiębiorstwa.
Metody wyceny firmy można pogrupować w następujący sposób:
- metody dochodowe (np. DCF),
- metody porównawcze,
- metody majątkowe (np. metoda skorygowanych aktywów netto),
- metody mieszane.
Wycena firmy na podstawie podejścia dochodowego bazuje na założeniu, że wartość przedsiębiorstwa to wartość obecna strumieni gotówki kreowanych w przyszłości przez firmę w wyniku prowadzonej działalności biznesowej.
Stosując metodę porównawczą poszukuje się „materiału porównawczego” w postaci przedsiębiorstw o podobnym profilu działania. Dodatkowym warunkiem jest to, aby dostępna była wycena rynkowa takiej firmy. Z tego powodu, najczęściej wybiera się firmy, których akcje są notowane na giełdzie.
Podejście majątkowe wyceny przedsiębiorstwa omówię szerzej w kolejnych akapitach.
Specjaliści w zakresie wyceny firmy stosują również metody mieszane. Metody te bazują głównie na łączeniu elementów metod dochodowych i majątkowych.
Wycena firmy metodami majątkowymi
Wycena firmy podejściem majątkowym opiera się na założeniu, że wartość przedsiębiorstwa bezpośrednio wynika z wartości składników majątku (aktywów) i zobowiązań.
Przeprowadzając wycenę firmy w podejściu majątkowym wykorzystuje się przede wszystkim dane finansowe pozyskane z zestawień aktywów i zobowiązań przedsiębiorstwa. Gdy księgowość prowadzona jest w formie ksiąg rachunkowych (tzw. pełna księgowość) będą to zestawienia bilansowe. Dotyczy to na przykład spółki z o.o. czy „dużej” jednoosobowej działalności gospodarczej.
W przypadku firmy prowadzonej jako jednoosobowa działalność gospodarcza z ewidencją księgową w postaci księgi przychodów i rozchodów (KPiR), dane te pozyskuje się ze specjalnie przygotowanych zestawień majątku firmy i jej zobowiązań.
Wycena firmy na podstawie podejścia majątkowego uwzględnia między innymi następujące elementy zestawień majątku i zobowiązań:
- kapitał obrotowy (np. gotówka, należności, zapasy),
- rzeczowe środki trwałe (np. urządzenia, maszyny, sprzęty),
- niematerialne środki trwałe (np. oprogramowanie),
- krótkoterminowe zobowiązania handlowe i inne,
- długoterminowe zobowiązania handlowe i inne,
- zobowiązania finansowe (pożyczki, kredyty, obligacje).
Metody wyceny w podejściu majątkowym
Wycena firmy w oparciu o podejście majątkowe dokonywana jest najczęściej poprzez zastosowanie następujących metod wycen:
- metoda wartości skorygowanych aktywów netto,
- metoda wartości likwidacyjnej,
- metoda wartości odtworzeniowej.
Jedną z częściej stosowanych metod majątkowych wyceny firmy spośród wyżej wymienionych jest metoda skorygowanych aktywów netto.
Metoda skorygowanych aktywów netto – na czym polega?
W przypadku metody skorygowanych aktywów netto identyfikuje się wartości rynkowe dla każdego składnika majątku i zobowiązań przedsiębiorstwa. Bardzo często, wycen dokonują rzeczoznawcy majątkowi.
Dokonując wyceny metodą skorygowanych aktywów netto pod uwagę bierze się przede wszystkim majątek i zobowiązania wyszczególnione w zestawieniach bilansowych firmy.
Dodatkowo, należy pamiętać o uwzględnieniu w wycenie tzw. majątku i zobowiązań pozabilansowych. Wynikają one ze wszelkich umów, które powodują lub mogą spowodować powstanie konkretnych korzyści dla firmy lub zobowiązań. Najczęściej spotykanym zobowiązaniem pozabilansowym jest zobowiązanie wynikające z zawarcia umów leasingu operacyjnego.
Podejście majątkowe może być zastosowane, wbrew obiegowym opiniom, do każdej firmy, która posiada majątek. Nie musi to być jednak wyłącznie majątek o charakterze rzeczowym, czyli na przykład maszyny, urządzenia, nieruchomości.
Metoda skorygowanych aktywów netto bierze pod uwagę majątek niematerialny firmy, czyli na przykład np. know-how, znaki towarowe, patenty czy licencje. Dokonując wyceny tą metodą należy dokonać wyceny poszczególnych elementów majątku niematerialnego. Taka cząstkowa wycena nie musi być oczywiście dokonana koniecznie metodą majątkową. Powinna to być metoda, która będzie najbardziej odpowiednia do oszacowania wartości tego typu majątku.
Metoda skorygowanych aktywów netto – podsumowanie
Metoda skorygowanych aktywów netto wymaga dużego nakładu pracy po stronie specjalisty od wycen. Ze względu na to, że konieczne jest uzyskanie wycen rynkowych poszczególnych elementów majątku i zobowiązań przedsiębiorstwa, specjalista w zakresie wycen często współpracuje z rzeczoznawcą majątkowym (np. wycena nieruchomości czy maszyn i urządzeń).
Podejście majątkowe, a w tym metoda skorygowanych aktywów netto, jest stosowane chyba najrzadziej spośród trzech wymienionych na początku tekstu podejść.
Wycena firmy to obszar, któremu poświęciłem wiele tekstów na moim blogu, który znajdziesz tutaj.
Autor: Mariusz Malec
Mariusz Malec to założyciel i zarządzający firmą doradczą Private Equity Consulting https://www.private-equity.pl/. Prowadzi specjalistyczny blog. Firma wspiera przedsiębiorców między innymi w zakresie sprzedaży i wyceny firmy oraz pozyskiwania kapitału.
