Co nakazują te zapisy? Jak w praktyce należy postępować z odpadami, na czym polega segregacja odpadów, ich recykling i utylizacja?
Sposoby postępowania z odpadami z uwzględnieniem ich hierarchii
W pierwszej kolejności prawo zobowiązuje nas do zapobiegania powstawaniu odpadów, co może być realizowane na wiele różnych sposobów, np. poprzez ograniczenie użycia opakowań czy artykułów jednorazowego użytku. Jeśli takie postępowanie z odpadami nie jest możliwe, powstałe śmieci należy spróbować ponownie wykorzystać. Mowa w tym wypadku o zasadzie reuse, która zakłada naprawę przedmiotów użytkowych lub ich części, np. odzieży oraz powtórne ich użycie. Jak może to wyglądać w praktyce, pokazuje firma Stena Recycling – lider w branży zarządzania odpadami i promotor idei gospodarki cyrkularnej, który zajmuje się przetwarzaniem odpadów różnych frakcji i wspiera polskie przedsiębiorstwa w optymalizacji procesów gospodarowania odpadami. W zakładach Stena Recycling niektóre rodzaje odpadów są selekcjonowane w celu wyodrębnienia tych, które mogłyby po oczyszczeniu i renowacji trafić ponownie do użycia. Tak dzieje się między innymi z komponentami elektronicznymi usuniętymi z odpadów, które trafiają do zakładu recyklingu elektroniki Stena Recycling. Kolejną regułą o priorytetowym znaczeniu, która określa prawidłowe sposoby postępowania z odpadami, jest zasada bliskości. Według niej odpady w pierwszej kolejności powinno się poddawać przetworzeniu (recyklingowi) w miejscu ich powstania, a kiedy nie jest to możliwe, należy przekazać je do najbliżej położonych miejsc, w których mogą zostać przetworzone lub poddane odzyskowi. Właściwe postępowanie z odpadami opiera się również na ich selekcji. Segregacja odpadów jest bowiem konieczna, aby odpady nie straciły swojej wartości dla recyklingu, a procesy przetwarzania można było prowadzić szybko, w sposób wydajny, efektywny i zgodny z zasadami ochrony środowiska.
Segregacja odpadów, recykling i unieszkodliwianie
Odpady, które nie mogą zostać ponownie wykorzystane bez przetworzenia, należy w pierwszej kolejności przekazać do recyklingu. Tu kluczowe znaczenie ma m.in. segregacja odpadów, która umożliwia oddzielenie jednej frakcji odpadów od innej i zabezpiecza odpady przed zniszczeniem, zawilgoceniem i utratą ich zdatności do przetworzenia. Recykling odpadów polega na powtórnym przetwarzaniu substancji lub materiałów zawartych w odpadach w celu pozyskania substancji i materiałów, które można ponownie wykorzystać. W dalszej kolejności, jeśli recykling śmieci nie jest możliwy, należy uwzględnić dalsze możliwe sposoby postępowania z odpadami, które zakładają inną formę odzysku. Może to być np. regeneracja rozpuszczalników, kwasów czy związków metali. Wyjątkowo rygorystyczne zasady opisują przy tym postępowanie z odpadami niebezpiecznymi na każdym etapie ich zagospodarowania. Odpady te, jako potencjalne zagrożenie dla zdrowia i życia ludzi oraz środowiska naturalnego, muszą być zbierane, magazynowane i transportowane w sposób gwarantujący bezpieczeństwo, a finalnie poddane utylizacji, czyli unieszkodliwieniu. Procesowi unieszkodliwiania poddaje się odpady, z których uprzednio wysegregowano odpady nadające się do odzysku. Unieszkodliwianie odpadów traktuje się jako ostateczność, ale też obowiązkowy etap w przypadku postępowania z odpadami o charakterze niebezpiecznym. Poprzez unieszkodliwienie rozumie się przekształcanie odpadów na drodze procesów biologicznych, fizycznych i chemicznych w celu doprowadzenia ich do stanu, w którym nie będą stwarzać zagrożenia dla ludzi i środowiska.
