Czym jest człowiek?
Pomijam całkowicie ciało fizyczne. Człowiek to umysł i dusza. Myślę, że za schematami właśnie stoi umysł, natomiast dusza (niejako serce) je aprobuje, tudzież weryfikuje.
Dzięki intuicji wyczuwamy, co naprawdę się sprawdza. Niestety, nie zawsze zgodnie z tym reagujemy.
Schematy
Są częścią nas. Mogą być pożyteczne lub szkodliwe. Aby to zweryfikować, jest nam potrzebna świadomość tego, że działamy opierając się na nich. Opieramy na nich swoje decyzje i zachowanie.
Schematów jest bardzo wiele i jeden, może dotyczyć wielu osób, jakiejś grupy, nawet – jakby generalizując bardziej, jednej płci.
Przykłady schematów
Jednym z prostszych jest zachowanie innych będące odpowiedzią na nasze działania.
Można je jakby podzielić na grupy.
1. Słowne
Gdy pracowałem jako kasjer, ludzie często odpowiadali mi „dzień dobry” na moje ich takie samo powitanie. Jest to schemat jakby grzecznościowy, wynikający z kurtuazji i konwenansów. Warunkiem jego powstania jest chęć trzymana się „etykiety” – bycia życzliwym i uprzejmym.
Innym przykładem są słowa „proszę” i „dziękuję”.
2. Behawioralne
Są bardziej skomplikowane i trudniej je dojrzeć. Jest ich jednak sporo więcej. Można się z nimi spotkać w przeróżnych dziedzinach życia. Znajomość ich, dostrzeganie, świadomość pozwala nam odpowiednio reagować. Może się to dziać w obie strony:
Schemat > odpowiednia reakcja
Odpowiednia reakcja > wywołanie pożądanego schematu (zachowania)
Przykładem tego może być zachowanie kobiet, które w odpowiedzi na zagajenie mężczyzn, bardzo często udają brak zainteresowania. Zbicie tych obiekcji, upartość pozwala odnosić sukcesy na gruncie poznawania przedstawicielek płci pięknej.
Meżczyźni bardzo często nie potrafią odczytać takiego zachowania przez co przedwcześnie rezygnują z poznawania kobiet. Tymczasem kluczem do sukcesu jest odpowiednia reakcja.
Z naprawdę wielu schematów korzysta marketing. Umiejętność efektywnej sprzedaży w bardzo dużej mierze opiera się na znajomości ludzkich zachowań > psychologii i co za tym idzie – schematów i odpowiedniego reagowania na nie.
3. Uniwersalne
Są bardzo proste, niemal oczywiste, choć rzadko zwracamy na to uwagę.
Przykładem może być efektywna i rzetelna praca, która może doprowadzić nas do awansu i podwyżki.
Innym przykładem jest życzliwość względem ludzi, która może nam przysporzyć osób życzliwych lub zostanie to nam oddane na przeróżne inne sposoby.
Nazywam to schematami, ponieważ zdarzają się one w przeróżnych życiowych sytuacjach i z udziałem bardzo różnych ludzi. Są też powtarzalne.
Celowość
Meritum znajomości schematów są nasze zamiary – chęć wykorzystania ich dla własnej korzyści. Używając frazesu – akcja czyni reakcję.
Warto wspomnieć o tym, że jako ludzie – jesteśmy nieprzewidywalni. Nieprzewidywalne są także okoliczności, więc oczywiście, zdarza się, że ludzie reagują zupełnie inaczej niż się spodziewamy.
„Oczekuj nieoczekiwanego”.
Niemniej, w zdecydowanej większości przypadków, reagujemy zgodnie z szablonem.
Pozwala to nam odpowiadać skutecznie, tak aby wywołać dalsze, korzystne dla nas reakcje.
Jednak aby to zrobić – trzeba najpierw spróbować tych nieskutecznych.
Tutaj pomagają nam książki – doświadczenie innych ludzi. Są wypełnione skutecznymi zasadami działań i przykładami ich zastosowania. Przykładem może być bestseller Dale Carnegie „Jak zdobyć przyjaciół i zjednać sobie ludzi.”
Niektóre z nich, jak wspomniana życzliwość względem innych, są nawet oczywiste.
Niemniej, nie zawsze umiejętnie stosowane lub w ogóle.
Co ważne i ciekawe, zauważyć można, że schematami nie zawsze rządzi logika.
Geneza
Myślę, że schematy były kreowane przez lata i pasowały do czasów w których się żyło. Kiedyś ludzie reagowali w zupełnie inny sposób, ale lata postępu nauce i zachowaniu sprawiły, że się zmieniliśmy. Słowo „postęp” może być wątpliwe, gdy spojrzymy na to jak teraz reagują ludzie, więc może tu chodzi także nie tylko o postęp, ale i dostosowanie się do obecnych czasów. Kto się nie dostosuje – najczęściej bywa nieszczęśliwy.
Jedyne co się nie zmieniło, to to, że jesteśmy istotami społecznymi – potrzebujemy innych ludzi aby być szczęśliwymi. Mogły się zmienić jednak konwenanse między nami.
Konkluzja
To bardzo ciekawy i przydatny temat. Zachęcam do obserwowania reakcji swoich i innych i dostrzegania w nich powtarzalnych elementów. Następnie – dostrzeganie tego co się sprawdza i tego co nie, połączone z późniejszą korekcją błędów – próbowaniem nowych rozwiązań.
W życiu bardzo często potrzebna jest innowacyjność i kreatywność – to jeden z wielu przykładów.
