Opłacalność hodowli królików. Część druga – przychody.
Leszek Antoni Gacek
W sytuacji w której opłacalność produkcji królików pozostawia dużo do życzenia pisanie o przychodach może przez niektórych z Państwa być odebrana jako niesmaczna prowokacja ze strony autora. Proszę się nie obawiać, sytuacja jest mi aż nadto znana i również dotknęła fermę w Chorzelowie. O uzyskiwaniu jak największych przychodów ze sprzedawanych królików już nieco napisałem w tym numerze, omawiając przygotowanie zwierząt do wystaw. Wszystkie zawarte tam rady proszę potraktować poważnie a będzie możliwe uzyskanie nieco większych przychodów. Nie będzie to oczywiście recepta na całe zło, ale zawsze coś.
W tym miejscu chcę powrócić do opisywanej wcześniej sprzedaży bezpośredniej, do której przygotowuję również fermę w Chorzelowie. Przedstawiony poniżej plan technologiczny ubojni został zaakceptowany przez odpowiednie służby weterynaryjne i może stanowić podstawy dla Państwa do tworzenia planów w na Waszych fermach. Podane w tekście numeracje rysunków odnoszą się oczywiście do budynków Fermy Chorzelowskiej i pozwolą jedynie zorientować się jak może wyglądać plan. Rysunków nie zamieszczam aby nic nie sugerować i co do wykorzystania pomieszczeń na Państwa fermach.
Przedstawiony plan ubojni może być dowolnie przerabiany i powielany:
Zakład Doświadczalny Instytutu Zootechniki PIB Chorzelów Sp. z o.o.
PROJEKT TECHNOLOGICZNY UBOJNI KRÓLIKÓW PRZEZNACZONYCH DO SPRZEDAŻY BEZPOŚREDNIEJ
Opracował:
Dr Leszek Antoni Gacek
Chorzelów 2008
Spis treści
Wprowadzenie
Opis fermy królików
Określenie rodzaju działalności
Szczegółowy opis procesów technologicznych
Wykaz pomieszczeń
Warunki techniczne
Wykaz sprzętu używanego w trakcie procesu produkcyjnego
Rzuty poziome pomieszczeń
Wprowadzenie.
Projekt technologiczny ubojni królików w Zakładzie Doświadczalnym Instytutu Zootechniki Chorzelów Sp. z o.o. zakłada dokonywanie uboju królików zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 29 grudnia 2006 w sprawie wymagań weterynaryjnych przy produkcji produktów pochodzenia zwierzęcego, przeznaczonych do sprzedaży bezpośredniej (Dz. U. z dnia 12 stycznia 2007 r.). Zgodnie z założeniami, wszystkie ubijane króliki będą pochodziły z własnej fermy królików, o numerze weterynaryjnym: 18114929. Tuszki ubitych zwierząt będą trafiać do sklepów na terenie powiatu mieleckiego lub do sklepów na terenie sąsiednich powiatów, z uwzględnieniem zastrzeżeń Rozporządzenia.
Dane teleadresowe:
Zakład Doświadczalny Instytutu Zootechniki – Państwowego Instytutu Badawczego Chorzelów Sp. z o.o.
39-331 Chorzelów
tel. 017 584 10 57; 017 581 01 47
fax. 017 584 10 59
Opis fermy królików.
Ferma królików wchodzi w skład Zakładu Doświadczalnego Instytutu Zootechniki Chorzelów Sp. z o.o. Na fermie utrzymywane są króliki ras średnich – biały termondzki, biały nowozelandzki, kalifornijski, szynszyl wielki i alaska. Stan liczbowy królików dorosłych, stanowiących stado podstawowe, wynosi 480 samic i 96 samców a królików młodych średnio 2 500 szt. Zwierzęta przebywają w klatkach z siatki drucianej, punktowo zgrzewanej, ocynkowanej o wymiarach 0,8 x 0,6m i wysokości 0,4m. Klatki ustawione są w pomieszczeniach hodowlanych wyposażonych w system wentylacji mechanicznej i grawitacyjnej, zapewniającej odpowiednia krotność wymiany powietrza, (maksymalnie sięgającą 25 razy na godzinę) oraz system ogrzewania nadmuchowego, pozwalający uzyskać temperaturę powyżej 10 stopni a wilgotność na poziomie 60%. Instalacja oświetleniowa na fermie zapewnia niezbędną ilość światła dla zwierząt, z zachowaniem rytmu dobowego. Pomieszczenia mają ściany i sufity nieprzepuszczalne, łatwe do czyszczenia i dezynfekcji. Podłogi są nieśliskie, odporne na zużycie i łatwo zmywalne. Drzwi, okna i odpływy ściekowe zabezpieczone są przed dostępem zwierząt. Pomieszczenia do przechowywania sprzętu i wyposażenia używanego przy utrzymywaniu zwierząt umożliwiają oddzielne przechowywanie sprzętu brudnego i czystego. Ściany i podłogi w tych pomieszczeniach wykonane są z materiałów odpornych na uszkodzenia mechaniczne i odpornych na działanie środków dezynfekcyjnych. Wydzielone jest miejsce do wykonywania sekcji, badań diagnostycznych i pobierania prób do badań laboratoryjnych. Na terenie fermy i we wszystkich jej pomieszczeniach maja prawo przebywać wyłącznie osoby do tego uprawnione lub upoważnione do przeprowadzania kontroli. Na fermie, zarówno w pomieszczeniach hodowlanych jak i w pomocniczych przeprowadza się mycie i dezynfekcję zgodnie z wywieszonym w widocznym miejscu opisem. Zwierzęta maja zapewniony stały dostęp do wody pitnej z automatycznych poidełek kropelkowych, zamontowanych w zamkniętą instalację pojenia, uniemożliwiającą zanieczyszczanie wody bakteriologiczne i chemiczne. Króliki żywione są codziennie paszą granulowaną z zakupu, przechowywaną w specjalnie do tego celu skonstruowanym silosie, dostarczonym przez producenta paszy.
Bezpośrednią opiekę nad zwierzętami sprawuje dwóch pracowników obsługi, stan techniczny nadzorowany jest przez konserwatora a nadzór nad całością sprawuje kierownik fermy.
Króliki na fermie maja zapewnioną stałą opiekę weterynaryjną ze strony Lecznicy Weterynaryjnej „Eskulap” z Mielca, jako lecznicy upoważnionej do takiej opieki przez Powiatowego Lekarza Weterynarii.
Określenie rodzaju działalności.
Projekt dotyczy ubojni królików pochodzących z własnej hodowli i przeznaczonych do sprzedaży bezpośredniej. Do uboju będą przeznaczane zwierzęta po osiągnięciu wagi ubojowej minimum 2,5 kg. Pozyskane mięso królicze będzie sprzedawane do sklepów na terenie powiatu mieleckiego. Prowadzona hodowla królików odpowiada przyjętym normom technologicznym dla tego gatunku zwierząt i spełnia wszystkie wymagane przepisami standardy.
Ubój królików będzie dokonywany w trakcie jednej, ośmiogodzinnej zmiany, pomiędzy godziną 7:00 a 15:00. Ilość ubijanych sztuk nie będzie przekraczała 100 sztuk tygodniowo.
Bezpośrednio przy uboju będzie zatrudniony jeden mężczyzna, a przy pakowaniu jedna kobieta – pracownicy fermy. Oprócz wymienionych osób na fermie zatrudnionych jest jeszcze dwóch mężczyzn – kierownik i konserwator. Wszyscy wymienieni pracownicy zostaną, po wykonaniu niezbędnych badań, zaopatrzeni w stosowne i wymagane przepisami książeczki zdrowia. Wszyscy pracownicy będą korzystali z pomieszczeń socjalno biurowych usytuowanych przy wejściu na fermę. (rys 11). Pomieszczenia socjalne wyposażone są w toaletę spłukiwaną wodą z sieci wodociągowej i wentylację grawitacyjną. W pomieszczeniach socjalnych znajduje się również szatnia, wydzielone miejsce do spożywania posiłków, umywalka z bieżącą, zimną i ciepłą wodą.
Szczegółowy opis procesów technologicznych.
Transport żywca.
Do uboju będą przeznaczane króliki, które osiągnęły masę ciała powyżej 2,5 kilograma. Transport żywca (Rys. 6) będzie odbywał się wózkami z pawilonu hodowlanego do miejsca dokonywania badania przedubojowego (pomieszczenie A, rys. 2). Jednorazowo nie będzie przewożonych więcej niż dziesięć zwierząt. Zwierzęta będą przewożone na odcinku maksymalnie 50 metrów (długość pawilonu hodowlanego) i na żadnym etapie nie będą opuszczały pomieszczeń fermy.
Badanie przedubojowe.
Badanie przedubojowe wykluczy z dalszej procedury króliki u których stwierdzono:
- otwarte rany i uszkodzenia ciała,
- podskórne guzy,
- wysięki z oczu, nosa czy pyska,
- biegunkę,
- wychudzenie i wycieńczenie organizmu.
Zwierzęta takie zostaną powtórnie umieszczone w swoich klatkach gdzie będą oczekiwały na dokonanie sanitarnego uboju z konieczności.
Ogłuszanie i skrwawianie.
Po dokonaniu niezbędnych oględzin zdrowe zwierzęta zostaną pojedynczo przeniesione do miejsca gdzie nastąpi ogłuszanie i skrwawianie (pomieszczenie B, rys 2). Czas przebywania w pomieszczeniu A nie będzie dłuższy niż czas niezbędny do dokonania badania przedubojowego. Ogłuszanie będzie dokonywane przy pomocy specjalistycznego aparatu bolcowego. Aparat umożliwia natychmiastowe przebicie puszki mózgowej i doprowadza do śmierci mózgowej. Po ogłuszeniu królik będzie powieszony za skoki na wieszaku i nastąpi przecięcie tętnic szyjnych w celu wykrwawienia. Krew będzie zbierana do specjalnych pojemników.
Skórowanie.
Skórowanie będzie przeprowadzane systemem workowym na pierwszym stanowisku w pomieszczeniu C (Rys. 2). Zostaną wykonane nacięcia przy skokach a następnie zostanie zdjęta skóra z dokonywaniem niezbędnych podcięć. Zdjęta skóra zostanie przez otwór w ścianie wrzucona do pojemnika w pomieszczeniu B, rys. 2.
Wytrzewianie.
Wytrzewianie będzie prowadzone na następnym stanowisku w pomieszczeniu C:
- Jako pierwsze nastąpi rozcięcie powłok brzusznych sięgające od spojenia łonowego poprzez klatkę piersiową aż do wysokości przełyku.
- Kolejną czynnością będzie usunięcie jelit i żołądka.
- Nastąpi sunięcie woreczka żółciowego.
- Zostaną również wycięte gruczoły okołoodbytowe.
- Z oczodołów zostaną usunięte gałki oczne
- Zostaną obcięte skoki i łapki przednie.
Odpady poubojowe zostaną poprzez otwór w ścianie wrzucone do pojemnika ustawionego w pomieszczeniu B, rys. 2. Zarówno odpady poubojowe jak i krew, w szczelnych plastikowych pojemnikach trafią poprzez drzwi na zewnątrz obiektu i zostaną wywiezione na fermę zwierząt futerkowych mięsożernych jako karma dla zwierząt a części niejadalne (treść przewodu pokarmowego) zostaną poddane stratyfikacji biologicznej na pryzmie obornika, wspólnej dla wszystkich działów Zakładu. Skóry po wysuszeniu na prawidłach (w wentylatorniach przed pawilonami hodowlanymi) zostaną sprzedane do punktów skupu w Skoczowie.
Tuszki królicze poprzez otwór w ścianie zostaną wrzucone do wanny z zimną wodą w pomieszczeniu D (Rys. 2, rys. 7).
Schładzanie.
Schładzanie będzie odbywało się w wannie z zimną wodą w pomieszczeniu D. Po schłodzeniu do temperatury 4oC tuszki zostaną powieszone za tylne kończyny na nierdzewnych hakach w celu obcieknięcia wody z powierzchni tuszki i z jamy brzusznej. Następnie tuszki zostaną odwrócone o 180 o (powieszone z przednie łapki) w celu wycieknięcia wody z klatki piersiowej.
Badanie poubojowe.
W trakcie badania poubojowego (wykonywanego przez lekarza weterynarii) szczególna uwaga zostanie zwrócona na obecność w jamach ciała ropni i miejsc stanów zapalnych. Wszystkie konfiskaty zostaną usunięte z pomieszczeń ubojni osobnymi drzwiami (Rys. 7) i skierowane na fermę zwierząt futerkowych mięsożernych gdzie po ugotowaniu zostaną przeznaczone na karmę dla zwierząt.
Pakowanie i spedycja.
Tuszki królicze zakwalifikowane do spożycia zostanę zapakowane w całości lub po wcześniejszym poporcjowaniu (w zależności od zamówień klienta) i umieszczone w chłodni do czasu przetransportowania do odbiorcy końcowego. Zapakowane tuszki będą transportowane wewnątrz fermy w plastikowych pojemnikach a poza fermą w lodówkach turystycznych z aktywnym systemem chłodzenia podłączonym do instalacji elektrycznej pojazdu.
Wykaz pomieszczeń.
Pomieszczenia przeznaczone na miejsce uboju królików, w ilościach nie przekraczających 100 sztuk na tydzień, znajdują się w części fermy poprzedzającej pawilony hodowlane. Usytuowanie pomieszczeń w całej strukturze fermy przedstawia rys. 11 i rys. 8. Na rysunkach zaznaczono pomieszczenia ubojni oraz pozostałe pomieszczenia fermy wraz z drogami dojazdowymi i elementami infrastruktury. Czerwoną linią przedstawiono drogę transportu tuszek króliczych. Tuszki będą transportowane samochodami w chłodzonych pojemnikach.
Wszystkie pomieszczenia wchodzą w skład budynku o ścianach murowanych, z których tylko jedna jest ścianą zewnętrzną. Rozmieszczenie poszczególnych pomieszczeń przedstawia rys. 1. zaznaczono rozmieszczenie okien, drzwi, otworów w ścianach oraz trwale umocowanych umywalek i wanny.
Wszystkie pomieszczenia usytuowane są w jednym ciągu (Rys. 2) i rozpoczynają się magazynem żywca (A). Pomieszczenie to jednocześnie jest przedsionkiem pawilonu hodowlanego a jego wielkość, 8 metrów długości i 3 metry szerokości, umożliwia swobodne manewrowanie wózkami transportowymi z królikami dostarczonymi z pawilonu do uboju. W pomieszczeniu tym zostanie wydzielone miejsce na składowanie sprzętu do mycia i dezynfekcji. Kolejnym pomieszczeniem (B) jest pomieszczenie, w którym dokonywane jest ogłuszanie i skrwawianie zwierząt. Następnym pomieszczeniem jest sala wytrzewiania i skórowania (C), z której tuszki, przez otwór w ścianie , trafiają do pomieszczenia D, gdzie następuje schładzanie tuszek i badanie poubojowe. W pomieszczeniach E i F tuszki są ważone i pakowane a następnie trafiają do chłodni w pomieszczeniu G. Pomieszczenia C i E zostaną wyposażone w sterylizatory z gorącą wodą do sterylizacji używanych narzędzi (rys 2). Wejście do ubojni, dla pracownika dokonującego uboju, prowadzi przez pomieszczenie H, gdzie znajduje się natrysk i szafka odzieżowa.
Ubojnia wyposażona jest w instalację ciepłej i zimnej wody, o parametrach wody pitnej dla ludzi, a jej przebieg i rozmieszczenie kranów nad umywalkami przedstawi rys. 3. Woda dostarczana na fermę, a zatem i do ubojni, pochodzi z Zakładowego ujęcia wody, zaopatrującego wszystkie obiekty i fermy. Ilość zużytej wody będzie monitorowana przy pomocy licznika przepływowego zamontowanego na rurze doprowadzającej wodę do ubojni (rys. 3). Przewiduje się, że tygodniowe zużycie wody na potrzeby funkcjonowania ubojni będzie wynosiło 0,3 m3. W pomieszczeniu C, gdzie dokonywane jest skórowanie i wytrzewianie znajdują się węże do mycia całości pomieszczeń ubojni oraz umywalka. Wszystkie pomieszczenia wyposażone są w odpływy i kratki ściekowe, odprowadzające ścieki do zamkniętego i szczelnego szamba na zewnątrz budynku (Rys. 4). Pomieszczenia maja system wentylacji wyciągowej o wydajności uniemożliwiającej skraplanie się pary wodnej (Rys. 5).
Warunki techniczne.
Badanie przedubojowe – pomieszczenie A.
Pomieszczenie ubojni w którym będzie dokonywane badanie przedubojowe i do którego będą przywożone zwierzęta bezpośrednio z klatek będzie spełniało wymogi takie same jak wymogi dla pawilonów hodowlanych. Dodatkowo zostanie wyposażone w oświetlenie bezcieniowe o mocy wystarczającej do prowadzenia badania przedubojowego.
Ogłuszanie i skrwawianie – pomieszczenie B.
W pomieszczeniu ściany wyłożone płytkami ceramicznymi w kolorze białym, zaokrąglone miejsca styku podłogi i ścian. Sufit zmywalny, wykonany z blachy ocynkowanej. Kratka ściekowa zabezpieczona przed przedostawaniem się gryzoni, szczelne drzwi na zewnątrz budynku, o zmywalnej i jasnej powierzchni. Oświetlenie jarzeniowe w hermetycznych lampach. Po skrwawieniu każdej partii dziesięciu sztuk królików zarówno ściany jak i podłoga będą spłukiwane wodą.
Skórowanie i wytrzewianie – pomieszczenie C.
Pomieszczenie wyłożone kafelkami ceramicznymi do wysokości 2,5 metrów o kolorze jasno zielonym. Reszta ścian (od płytek do sufitu) i sufit pomalowany białą farbą olejną, umożliwiającą zmywanie i nie nasiąkliwą, odporną na środki dezynfekcyjne. Podłoga z lastryka o spadku w kierunku studzienki ściekowej. Zaokrąglone kąty ścian i połączenia z podłogą. Do wytrzewiania i skórowania stoły wyposażone w haki do zawieszania – całość wykonana ze stali nierdzewnej. Okna plastikowe, nie otwierane w trakcie prowadzonego uboju, z zewnątrz zabezpieczone przed dostępem owadów. Narzędzia używane do skrwawienia i wytrzewiania będą odkażane w sterylizatorach z gorącą wodą.
Schładzanie, badanie poubojowe – pomieszczenie D.
Ściany i sufit tak samo wykończone jak w poprzednim pomieszczeniu z tą różnicą, że kolor płytek na ścianach jasno różowy. Podłoga wyłożona płytkami „Przyborskiego”. Wanna do schładzania emaliowana, biała, haki do zawieszania tuszek w części kontaktujących się z mięsem ze stali nierdzewnej. Pojemniki plastikowe, zarówno na tuszki jak i na konfiskaty ustawiane na podestach ze stali nierdzewnej.
Pakowanie, porcjowanie i ważenie – pomieszczenie E i F.
Ściany, podłogi i sufit takie same jak w poprzednim pomieszczeniu. Obróbka tuszek na stole ze stali nierdzewnej. Noże do porcjowania będą dezynfekowane w sterylizatorach z gorącą wodą.
Magazynowanie – pomieszczenie G.
Pomieszczenie z podłogą z lastryka ze spadkiem w kierunku kratki ściekowej. Zaokrąglone połączenia ścian i podłogi. Ściany pomalowane farbą nienasiąkliwą, umożliwiającą łatwe mycie i odporną na środki dezynfekcyjne. W pomieszczeniu ustawione szafy chłodnicze i szafka szklana, lekarska, przeznaczona do magazynowania opakowań (woreczki) oraz sprzętu niezbędnego do prowadzenia uboju (noże, ostrzałki, sterylizator i aparat bolcowy).
Mycie pomieszczeń.
Wszystkie pomieszczenia po zakończeniu uboju zostaną umyte i wydezynfekowane. Do mycia pojemników i sprzętu będzie wykorzystywana ciepła woda z sieci (Rys. 3). Okresowo, nie rzadziej jednak niż raz w miesiącu, całość ubojni będzie myta wodą po wysokim ciśnieniem ze szczególnym uwzględnieniem wszystkich załamań i kątów. Ilość zużytej wody będzie monitorowana poprzez odczyty licznika zamontowanego na rurze doprowadzającej.
Zabezpieczenia.
Wszystkie pomieszczenia będą zabezpieczone przed dostępem owadów poprzez zamontowanie na zewnątrz otworów okiennych siatek ochronnych. Wszystkie drzwi, otwory wentylacyjne i kratki ściekowe będą szczelne. Cały czas w otoczeniu ubojni będzie wykładana trutka przeciw gryzoniom w specjalistycznych pojemnikach i w ustalonych, opisanych miejscach (Rys. 10).
Wykaz sprzętu używanego w trakcie procesu produkcyjnego.
1. Aparat bolcowy do ogłuszania zwierząt.
2. Noże do skórowania, wytrzewiania i porcjowania, ostrzałki.
3. Sterylizatory z gorącą wodą.
4. Pojemniki plastikowe różnej wielkości.
5. Myjka wysokociśnieniowa, opryskiwacz plecakowy i szczotki.
6. Środki dezynfekcyjne.
7. Szafa chłodnicza
8. Stoły ze stali nierdzewnej.
9. Podstawy pod pojemniki ze stali nierdzewnej.
10. Wagi elektroniczne, legalizowane.
11. Szafki lekarskie na sprzęt i opakowania (woreczki foliowe).
12. Szafki BHP na odzież roboczą.
Leszek Antoni Gacek
W sytuacji w której opłacalność produkcji królików pozostawia dużo do życzenia pisanie o przychodach może przez niektórych z Państwa być odebrana jako niesmaczna prowokacja ze strony autora. Proszę się nie obawiać, sytuacja jest mi aż nadto znana i również dotknęła fermę w Chorzelowie. O uzyskiwaniu jak największych przychodów ze sprzedawanych królików już nieco napisałem w tym numerze, omawiając przygotowanie zwierząt do wystaw. Wszystkie zawarte tam rady proszę potraktować poważnie a będzie możliwe uzyskanie nieco większych przychodów. Nie będzie to oczywiście recepta na całe zło, ale zawsze coś.
W tym miejscu chcę powrócić do opisywanej wcześniej sprzedaży bezpośredniej, do której przygotowuję również fermę w Chorzelowie. Przedstawiony poniżej plan technologiczny ubojni został zaakceptowany przez odpowiednie służby weterynaryjne i może stanowić podstawy dla Państwa do tworzenia planów w na Waszych fermach. Podane w tekście numeracje rysunków odnoszą się oczywiście do budynków Fermy Chorzelowskiej i pozwolą jedynie zorientować się jak może wyglądać plan. Rysunków nie zamieszczam aby nic nie sugerować i co do wykorzystania pomieszczeń na Państwa fermach.
Przedstawiony plan ubojni może być dowolnie przerabiany i powielany:
Zakład Doświadczalny Instytutu Zootechniki PIB Chorzelów Sp. z o.o.
PROJEKT TECHNOLOGICZNY UBOJNI KRÓLIKÓW PRZEZNACZONYCH DO SPRZEDAŻY BEZPOŚREDNIEJ
Opracował:
Dr Leszek Antoni Gacek
Chorzelów 2008
Spis treści
Wprowadzenie
Opis fermy królików
Określenie rodzaju działalności
Szczegółowy opis procesów technologicznych
Wykaz pomieszczeń
Warunki techniczne
Wykaz sprzętu używanego w trakcie procesu produkcyjnego
Rzuty poziome pomieszczeń
Wprowadzenie.
Projekt technologiczny ubojni królików w Zakładzie Doświadczalnym Instytutu Zootechniki Chorzelów Sp. z o.o. zakłada dokonywanie uboju królików zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 29 grudnia 2006 w sprawie wymagań weterynaryjnych przy produkcji produktów pochodzenia zwierzęcego, przeznaczonych do sprzedaży bezpośredniej (Dz. U. z dnia 12 stycznia 2007 r.). Zgodnie z założeniami, wszystkie ubijane króliki będą pochodziły z własnej fermy królików, o numerze weterynaryjnym: 18114929. Tuszki ubitych zwierząt będą trafiać do sklepów na terenie powiatu mieleckiego lub do sklepów na terenie sąsiednich powiatów, z uwzględnieniem zastrzeżeń Rozporządzenia.
Dane teleadresowe:
Zakład Doświadczalny Instytutu Zootechniki – Państwowego Instytutu Badawczego Chorzelów Sp. z o.o.
39-331 Chorzelów
tel. 017 584 10 57; 017 581 01 47
fax. 017 584 10 59
Opis fermy królików.
Ferma królików wchodzi w skład Zakładu Doświadczalnego Instytutu Zootechniki Chorzelów Sp. z o.o. Na fermie utrzymywane są króliki ras średnich – biały termondzki, biały nowozelandzki, kalifornijski, szynszyl wielki i alaska. Stan liczbowy królików dorosłych, stanowiących stado podstawowe, wynosi 480 samic i 96 samców a królików młodych średnio 2 500 szt. Zwierzęta przebywają w klatkach z siatki drucianej, punktowo zgrzewanej, ocynkowanej o wymiarach 0,8 x 0,6m i wysokości 0,4m. Klatki ustawione są w pomieszczeniach hodowlanych wyposażonych w system wentylacji mechanicznej i grawitacyjnej, zapewniającej odpowiednia krotność wymiany powietrza, (maksymalnie sięgającą 25 razy na godzinę) oraz system ogrzewania nadmuchowego, pozwalający uzyskać temperaturę powyżej 10 stopni a wilgotność na poziomie 60%. Instalacja oświetleniowa na fermie zapewnia niezbędną ilość światła dla zwierząt, z zachowaniem rytmu dobowego. Pomieszczenia mają ściany i sufity nieprzepuszczalne, łatwe do czyszczenia i dezynfekcji. Podłogi są nieśliskie, odporne na zużycie i łatwo zmywalne. Drzwi, okna i odpływy ściekowe zabezpieczone są przed dostępem zwierząt. Pomieszczenia do przechowywania sprzętu i wyposażenia używanego przy utrzymywaniu zwierząt umożliwiają oddzielne przechowywanie sprzętu brudnego i czystego. Ściany i podłogi w tych pomieszczeniach wykonane są z materiałów odpornych na uszkodzenia mechaniczne i odpornych na działanie środków dezynfekcyjnych. Wydzielone jest miejsce do wykonywania sekcji, badań diagnostycznych i pobierania prób do badań laboratoryjnych. Na terenie fermy i we wszystkich jej pomieszczeniach maja prawo przebywać wyłącznie osoby do tego uprawnione lub upoważnione do przeprowadzania kontroli. Na fermie, zarówno w pomieszczeniach hodowlanych jak i w pomocniczych przeprowadza się mycie i dezynfekcję zgodnie z wywieszonym w widocznym miejscu opisem. Zwierzęta maja zapewniony stały dostęp do wody pitnej z automatycznych poidełek kropelkowych, zamontowanych w zamkniętą instalację pojenia, uniemożliwiającą zanieczyszczanie wody bakteriologiczne i chemiczne. Króliki żywione są codziennie paszą granulowaną z zakupu, przechowywaną w specjalnie do tego celu skonstruowanym silosie, dostarczonym przez producenta paszy.
Bezpośrednią opiekę nad zwierzętami sprawuje dwóch pracowników obsługi, stan techniczny nadzorowany jest przez konserwatora a nadzór nad całością sprawuje kierownik fermy.
Króliki na fermie maja zapewnioną stałą opiekę weterynaryjną ze strony Lecznicy Weterynaryjnej „Eskulap” z Mielca, jako lecznicy upoważnionej do takiej opieki przez Powiatowego Lekarza Weterynarii.
Określenie rodzaju działalności.
Projekt dotyczy ubojni królików pochodzących z własnej hodowli i przeznaczonych do sprzedaży bezpośredniej. Do uboju będą przeznaczane zwierzęta po osiągnięciu wagi ubojowej minimum 2,5 kg. Pozyskane mięso królicze będzie sprzedawane do sklepów na terenie powiatu mieleckiego. Prowadzona hodowla królików odpowiada przyjętym normom technologicznym dla tego gatunku zwierząt i spełnia wszystkie wymagane przepisami standardy.
Ubój królików będzie dokonywany w trakcie jednej, ośmiogodzinnej zmiany, pomiędzy godziną 7:00 a 15:00. Ilość ubijanych sztuk nie będzie przekraczała 100 sztuk tygodniowo.
Bezpośrednio przy uboju będzie zatrudniony jeden mężczyzna, a przy pakowaniu jedna kobieta – pracownicy fermy. Oprócz wymienionych osób na fermie zatrudnionych jest jeszcze dwóch mężczyzn – kierownik i konserwator. Wszyscy wymienieni pracownicy zostaną, po wykonaniu niezbędnych badań, zaopatrzeni w stosowne i wymagane przepisami książeczki zdrowia. Wszyscy pracownicy będą korzystali z pomieszczeń socjalno biurowych usytuowanych przy wejściu na fermę. (rys 11). Pomieszczenia socjalne wyposażone są w toaletę spłukiwaną wodą z sieci wodociągowej i wentylację grawitacyjną. W pomieszczeniach socjalnych znajduje się również szatnia, wydzielone miejsce do spożywania posiłków, umywalka z bieżącą, zimną i ciepłą wodą.
Szczegółowy opis procesów technologicznych.
Transport żywca.
Do uboju będą przeznaczane króliki, które osiągnęły masę ciała powyżej 2,5 kilograma. Transport żywca (Rys. 6) będzie odbywał się wózkami z pawilonu hodowlanego do miejsca dokonywania badania przedubojowego (pomieszczenie A, rys. 2). Jednorazowo nie będzie przewożonych więcej niż dziesięć zwierząt. Zwierzęta będą przewożone na odcinku maksymalnie 50 metrów (długość pawilonu hodowlanego) i na żadnym etapie nie będą opuszczały pomieszczeń fermy.
Badanie przedubojowe.
Badanie przedubojowe wykluczy z dalszej procedury króliki u których stwierdzono:
- otwarte rany i uszkodzenia ciała,
- podskórne guzy,
- wysięki z oczu, nosa czy pyska,
- biegunkę,
- wychudzenie i wycieńczenie organizmu.
Zwierzęta takie zostaną powtórnie umieszczone w swoich klatkach gdzie będą oczekiwały na dokonanie sanitarnego uboju z konieczności.
Ogłuszanie i skrwawianie.
Po dokonaniu niezbędnych oględzin zdrowe zwierzęta zostaną pojedynczo przeniesione do miejsca gdzie nastąpi ogłuszanie i skrwawianie (pomieszczenie B, rys 2). Czas przebywania w pomieszczeniu A nie będzie dłuższy niż czas niezbędny do dokonania badania przedubojowego. Ogłuszanie będzie dokonywane przy pomocy specjalistycznego aparatu bolcowego. Aparat umożliwia natychmiastowe przebicie puszki mózgowej i doprowadza do śmierci mózgowej. Po ogłuszeniu królik będzie powieszony za skoki na wieszaku i nastąpi przecięcie tętnic szyjnych w celu wykrwawienia. Krew będzie zbierana do specjalnych pojemników.
Skórowanie.
Skórowanie będzie przeprowadzane systemem workowym na pierwszym stanowisku w pomieszczeniu C (Rys. 2). Zostaną wykonane nacięcia przy skokach a następnie zostanie zdjęta skóra z dokonywaniem niezbędnych podcięć. Zdjęta skóra zostanie przez otwór w ścianie wrzucona do pojemnika w pomieszczeniu B, rys. 2.
Wytrzewianie.
Wytrzewianie będzie prowadzone na następnym stanowisku w pomieszczeniu C:
- Jako pierwsze nastąpi rozcięcie powłok brzusznych sięgające od spojenia łonowego poprzez klatkę piersiową aż do wysokości przełyku.
- Kolejną czynnością będzie usunięcie jelit i żołądka.
- Nastąpi sunięcie woreczka żółciowego.
- Zostaną również wycięte gruczoły okołoodbytowe.
- Z oczodołów zostaną usunięte gałki oczne
- Zostaną obcięte skoki i łapki przednie.
Odpady poubojowe zostaną poprzez otwór w ścianie wrzucone do pojemnika ustawionego w pomieszczeniu B, rys. 2. Zarówno odpady poubojowe jak i krew, w szczelnych plastikowych pojemnikach trafią poprzez drzwi na zewnątrz obiektu i zostaną wywiezione na fermę zwierząt futerkowych mięsożernych jako karma dla zwierząt a części niejadalne (treść przewodu pokarmowego) zostaną poddane stratyfikacji biologicznej na pryzmie obornika, wspólnej dla wszystkich działów Zakładu. Skóry po wysuszeniu na prawidłach (w wentylatorniach przed pawilonami hodowlanymi) zostaną sprzedane do punktów skupu w Skoczowie.
Tuszki królicze poprzez otwór w ścianie zostaną wrzucone do wanny z zimną wodą w pomieszczeniu D (Rys. 2, rys. 7).
Schładzanie.
Schładzanie będzie odbywało się w wannie z zimną wodą w pomieszczeniu D. Po schłodzeniu do temperatury 4oC tuszki zostaną powieszone za tylne kończyny na nierdzewnych hakach w celu obcieknięcia wody z powierzchni tuszki i z jamy brzusznej. Następnie tuszki zostaną odwrócone o 180 o (powieszone z przednie łapki) w celu wycieknięcia wody z klatki piersiowej.
Badanie poubojowe.
W trakcie badania poubojowego (wykonywanego przez lekarza weterynarii) szczególna uwaga zostanie zwrócona na obecność w jamach ciała ropni i miejsc stanów zapalnych. Wszystkie konfiskaty zostaną usunięte z pomieszczeń ubojni osobnymi drzwiami (Rys. 7) i skierowane na fermę zwierząt futerkowych mięsożernych gdzie po ugotowaniu zostaną przeznaczone na karmę dla zwierząt.
Pakowanie i spedycja.
Tuszki królicze zakwalifikowane do spożycia zostanę zapakowane w całości lub po wcześniejszym poporcjowaniu (w zależności od zamówień klienta) i umieszczone w chłodni do czasu przetransportowania do odbiorcy końcowego. Zapakowane tuszki będą transportowane wewnątrz fermy w plastikowych pojemnikach a poza fermą w lodówkach turystycznych z aktywnym systemem chłodzenia podłączonym do instalacji elektrycznej pojazdu.
Wykaz pomieszczeń.
Pomieszczenia przeznaczone na miejsce uboju królików, w ilościach nie przekraczających 100 sztuk na tydzień, znajdują się w części fermy poprzedzającej pawilony hodowlane. Usytuowanie pomieszczeń w całej strukturze fermy przedstawia rys. 11 i rys. 8. Na rysunkach zaznaczono pomieszczenia ubojni oraz pozostałe pomieszczenia fermy wraz z drogami dojazdowymi i elementami infrastruktury. Czerwoną linią przedstawiono drogę transportu tuszek króliczych. Tuszki będą transportowane samochodami w chłodzonych pojemnikach.
Wszystkie pomieszczenia wchodzą w skład budynku o ścianach murowanych, z których tylko jedna jest ścianą zewnętrzną. Rozmieszczenie poszczególnych pomieszczeń przedstawia rys. 1. zaznaczono rozmieszczenie okien, drzwi, otworów w ścianach oraz trwale umocowanych umywalek i wanny.
Wszystkie pomieszczenia usytuowane są w jednym ciągu (Rys. 2) i rozpoczynają się magazynem żywca (A). Pomieszczenie to jednocześnie jest przedsionkiem pawilonu hodowlanego a jego wielkość, 8 metrów długości i 3 metry szerokości, umożliwia swobodne manewrowanie wózkami transportowymi z królikami dostarczonymi z pawilonu do uboju. W pomieszczeniu tym zostanie wydzielone miejsce na składowanie sprzętu do mycia i dezynfekcji. Kolejnym pomieszczeniem (B) jest pomieszczenie, w którym dokonywane jest ogłuszanie i skrwawianie zwierząt. Następnym pomieszczeniem jest sala wytrzewiania i skórowania (C), z której tuszki, przez otwór w ścianie , trafiają do pomieszczenia D, gdzie następuje schładzanie tuszek i badanie poubojowe. W pomieszczeniach E i F tuszki są ważone i pakowane a następnie trafiają do chłodni w pomieszczeniu G. Pomieszczenia C i E zostaną wyposażone w sterylizatory z gorącą wodą do sterylizacji używanych narzędzi (rys 2). Wejście do ubojni, dla pracownika dokonującego uboju, prowadzi przez pomieszczenie H, gdzie znajduje się natrysk i szafka odzieżowa.
Ubojnia wyposażona jest w instalację ciepłej i zimnej wody, o parametrach wody pitnej dla ludzi, a jej przebieg i rozmieszczenie kranów nad umywalkami przedstawi rys. 3. Woda dostarczana na fermę, a zatem i do ubojni, pochodzi z Zakładowego ujęcia wody, zaopatrującego wszystkie obiekty i fermy. Ilość zużytej wody będzie monitorowana przy pomocy licznika przepływowego zamontowanego na rurze doprowadzającej wodę do ubojni (rys. 3). Przewiduje się, że tygodniowe zużycie wody na potrzeby funkcjonowania ubojni będzie wynosiło 0,3 m3. W pomieszczeniu C, gdzie dokonywane jest skórowanie i wytrzewianie znajdują się węże do mycia całości pomieszczeń ubojni oraz umywalka. Wszystkie pomieszczenia wyposażone są w odpływy i kratki ściekowe, odprowadzające ścieki do zamkniętego i szczelnego szamba na zewnątrz budynku (Rys. 4). Pomieszczenia maja system wentylacji wyciągowej o wydajności uniemożliwiającej skraplanie się pary wodnej (Rys. 5).
Warunki techniczne.
Badanie przedubojowe – pomieszczenie A.
Pomieszczenie ubojni w którym będzie dokonywane badanie przedubojowe i do którego będą przywożone zwierzęta bezpośrednio z klatek będzie spełniało wymogi takie same jak wymogi dla pawilonów hodowlanych. Dodatkowo zostanie wyposażone w oświetlenie bezcieniowe o mocy wystarczającej do prowadzenia badania przedubojowego.
Ogłuszanie i skrwawianie – pomieszczenie B.
W pomieszczeniu ściany wyłożone płytkami ceramicznymi w kolorze białym, zaokrąglone miejsca styku podłogi i ścian. Sufit zmywalny, wykonany z blachy ocynkowanej. Kratka ściekowa zabezpieczona przed przedostawaniem się gryzoni, szczelne drzwi na zewnątrz budynku, o zmywalnej i jasnej powierzchni. Oświetlenie jarzeniowe w hermetycznych lampach. Po skrwawieniu każdej partii dziesięciu sztuk królików zarówno ściany jak i podłoga będą spłukiwane wodą.
Skórowanie i wytrzewianie – pomieszczenie C.
Pomieszczenie wyłożone kafelkami ceramicznymi do wysokości 2,5 metrów o kolorze jasno zielonym. Reszta ścian (od płytek do sufitu) i sufit pomalowany białą farbą olejną, umożliwiającą zmywanie i nie nasiąkliwą, odporną na środki dezynfekcyjne. Podłoga z lastryka o spadku w kierunku studzienki ściekowej. Zaokrąglone kąty ścian i połączenia z podłogą. Do wytrzewiania i skórowania stoły wyposażone w haki do zawieszania – całość wykonana ze stali nierdzewnej. Okna plastikowe, nie otwierane w trakcie prowadzonego uboju, z zewnątrz zabezpieczone przed dostępem owadów. Narzędzia używane do skrwawienia i wytrzewiania będą odkażane w sterylizatorach z gorącą wodą.
Schładzanie, badanie poubojowe – pomieszczenie D.
Ściany i sufit tak samo wykończone jak w poprzednim pomieszczeniu z tą różnicą, że kolor płytek na ścianach jasno różowy. Podłoga wyłożona płytkami „Przyborskiego”. Wanna do schładzania emaliowana, biała, haki do zawieszania tuszek w części kontaktujących się z mięsem ze stali nierdzewnej. Pojemniki plastikowe, zarówno na tuszki jak i na konfiskaty ustawiane na podestach ze stali nierdzewnej.
Pakowanie, porcjowanie i ważenie – pomieszczenie E i F.
Ściany, podłogi i sufit takie same jak w poprzednim pomieszczeniu. Obróbka tuszek na stole ze stali nierdzewnej. Noże do porcjowania będą dezynfekowane w sterylizatorach z gorącą wodą.
Magazynowanie – pomieszczenie G.
Pomieszczenie z podłogą z lastryka ze spadkiem w kierunku kratki ściekowej. Zaokrąglone połączenia ścian i podłogi. Ściany pomalowane farbą nienasiąkliwą, umożliwiającą łatwe mycie i odporną na środki dezynfekcyjne. W pomieszczeniu ustawione szafy chłodnicze i szafka szklana, lekarska, przeznaczona do magazynowania opakowań (woreczki) oraz sprzętu niezbędnego do prowadzenia uboju (noże, ostrzałki, sterylizator i aparat bolcowy).
Mycie pomieszczeń.
Wszystkie pomieszczenia po zakończeniu uboju zostaną umyte i wydezynfekowane. Do mycia pojemników i sprzętu będzie wykorzystywana ciepła woda z sieci (Rys. 3). Okresowo, nie rzadziej jednak niż raz w miesiącu, całość ubojni będzie myta wodą po wysokim ciśnieniem ze szczególnym uwzględnieniem wszystkich załamań i kątów. Ilość zużytej wody będzie monitorowana poprzez odczyty licznika zamontowanego na rurze doprowadzającej.
Zabezpieczenia.
Wszystkie pomieszczenia będą zabezpieczone przed dostępem owadów poprzez zamontowanie na zewnątrz otworów okiennych siatek ochronnych. Wszystkie drzwi, otwory wentylacyjne i kratki ściekowe będą szczelne. Cały czas w otoczeniu ubojni będzie wykładana trutka przeciw gryzoniom w specjalistycznych pojemnikach i w ustalonych, opisanych miejscach (Rys. 10).
Wykaz sprzętu używanego w trakcie procesu produkcyjnego.
1. Aparat bolcowy do ogłuszania zwierząt.
2. Noże do skórowania, wytrzewiania i porcjowania, ostrzałki.
3. Sterylizatory z gorącą wodą.
4. Pojemniki plastikowe różnej wielkości.
5. Myjka wysokociśnieniowa, opryskiwacz plecakowy i szczotki.
6. Środki dezynfekcyjne.
7. Szafa chłodnicza
8. Stoły ze stali nierdzewnej.
9. Podstawy pod pojemniki ze stali nierdzewnej.
10. Wagi elektroniczne, legalizowane.
11. Szafki lekarskie na sprzęt i opakowania (woreczki foliowe).
12. Szafki BHP na odzież roboczą.
Licencja: Creative Commons
