Obornik króliczy

Leszek Antoni Gacek

Prawidłowe zagospodarowanie odchodów zwierząt gospodarskich, zarówno z ferm towarowych jak i z hodowli przydomowych, ma duże znaczenie dla środowiska naturalnego. Z jednej strony odchody stanowią obciążenie dla ekosystemów a z drugiej są wykorzystywane jako nawozy organiczne, zwiększające wydajność produkcji roślinnej. Jednym z takich nawozów jest obornik króliczy powstający w hodowlach o różnej skali produkcji. Brak jest jednoznacznych danych na temat skali jego stosowania i sposobów utylizacji.

Uznając nadrzędność prawa UE nad krajowym, należy zastanowić się nad pojęciami i nazwami zawartymi we wszystkich obowiazujących Ustawach. Podstawą do podjęcia prac legislacyjnych w zakresie produktów pochodzenia zwierzęcego, nie przewidzianych do spożycia przez człowieka jest jak do tej pory Rozporządzenie Rady Europy i Parlamentu 1774/2002. Rozporządzenie to wprawdzie zostanie w najbliższym czasie nowelizowane ale na razie na jego podstawie opracowano przepisy krajowe. Rozporządzenie w swoim zamyśle miało zakazać wywożenia odchodów zwierząt futerkowych mięsożernych (norki, lisy, jenoty) bezpośrednio na pola jako nawóz. Wynika to z faktu dużej emisji odorów z tych odchodów. Zamiar ten został osiągnięty poprzez umieszczenie zapisu o konieczności kompostowania lub spopielania tych odchodów (uznano je za surowce kategorii drugiej, na równi z wnętrznościami zwierząt rzeźnych). W rozporządzeniu wyżej wspomnianym nie ma nic o zwierzętach futerkowych roślinożernych (króliki, nutrie). Za definicję zwierzęcia futerkowego uznano zwierzę utrzymywane lub hodowane do produkcji skór futerkowych. Bardziej precyzyjnym określeniem byłoby jednak określenie zwierzęta futerkowe mięsożerne. W myśl krajowych przepisów (Ustawa o nawozach i nawożeniu) za nawóz naturalny uznaje się obornik, gnojówkę i gnojowice pochodzące od zwierząt gospodarskich z wyjątkiem odchodów pszczół i zwierząt futerkowych. Króliki w myśl Ustawy o hodowli i rozrodzie zwierząt zostały uznane za zwierzęta futerkowe, niestety bez rozgraniczenia na zwierzęta futerkowe mięsożerne i roślinożerne. Rozpatrując zagadnienia związane z zagospodarowaniem obornika od królików należy jednak zastosować przepisy Ustawy o nawozach i nawożeniu z bezpośrednią legitymizacją do rozporządzenia 1774 (ograniczającego w intencjach prawodawców wspomniany obornik do odchodów zwierząt futerkowych mięsożernych). Nie będzie więc żadnym naruszeniem przepisów prawa, zakwalifikowanie odchodów królików jako nawozu naturalnego na równi z odchodami innych roślinożerców Odchody królicze w swoim składzie i nawet konsystencji są bardzo zbliżone do odchodów owiec, kóz i koni, co zostało potwierdzone wieloma badaniami naukowymi. Opinia Ministerstwa jest literalnym wskazaniem obowiązujących przepisów bez uwzględnienia intencji prawodawców i sensu ustanowionych praw.

Problem zagospodarowania obornika króliczego, w porównaniu z obornikiem innych zwierząt gospodarskich, nie jest masowy. W skali kraju jest to rocznie około 3 mln ton uzyskiwanych od 20 mln królików. Królik dorosły wydala do 120 g kału i 400 ml moczu na dobę a królik młody w wieku 40 dni, w tym samym czasie wydala 40 g kału i 180 ml moczu.

Stosowanie w uprawach polowych obornika króliczego, suchego stanowi logiczną alternatywę dla nawozów mineralnych, i w dawce 20 q/ha nadaje się zwłaszcza do upraw ogrodniczych. Magazynowanie suszonego obornika nie powoduje istotnych zmian w jego składzie. Obserwuje się jedynie nieznaczny wzrost białka ogólnego (Zając i inn., 1998). Jest to związane z faktem, że w trakcie składowania zachodzą złożone procesy biochemiczne i chemiczne, które prowadzą do wytworzenia się związków lotnych i rozpuszczalnych w wodzie.

Odchody królicze świeże liczące nie więcej niż 4 dni od pozyskania;

s.m – sucha masa- św. m - świeża masa;