Podstawa podstaw – flavon
Flavon (lub flawon, obie nazwy są używane) jest najbardziej podstawowym z flawonoidów. Ma dość prostą budowę i w postaci czystej występuje w mandarynkach. W innych owocach znajdują się przede wszystkim pochodne tego związku, wszystkie niemal barwy żółtej lub płowej. Flavon jest też związkiem na szeroką skalę syntetyzowanym i dodawanym masowo do kosmetyków. Dlaczego? Dlatego, że jego budowa pozwala mu pełnić funkcję bardzo skutecznego filtra UV i przeciwutleniacza.
Flawonoidy w diecie
Rola flawonoidów w diecie jest dość jednoznaczna – ponieważ w trakcie wielu procesów chemicznych, a szczególnie najpowszechniejszego z nich, czyli oddychania, powstają wolne rodniki, flawonoidy są środkami o działaniu ochronnym. Reagując z wolnymi rodnikami unieszkodliwiają te ostatnie, a same stają się obojętnie biologicznie. Flavon może otaczać atomy żelaza, hamować działanie niektórych enzymów, których nadaktywność prowadzi do powstawania wolnych rodników, ale nie tylko to. Flawonoidy przyjęte razem z pokarmem mogą działać przeciwzapalnie oraz rozluźniająco. Oczywiście różne flawonoidy mogą wywoływać nieco inne efekty albo, mówiąc bardziej precyzyjnie, działać silniej w określonym zakresie funkcji.
Flawonoidy w suplementach i lekach
Związki, których podstawę stanowi potrójny pierścień flavonu lub jego rozbudowane wersje, są aktywnymi biologicznie substancjami o działaniu leczniczym. Z tego względu wykorzystuje się je w tworzeniu leków i suplementów, szczególnie tych, które działają przeciwzapalnie, wzmacniająco na naczynia krwionośne lub moczopędnie. W pierwszej grupie chodzi o flawonoidy ekstrahowane z fiołka trójbarwnego lub arniki górskiej (albo ich syntetyczne odpowiedniki), w drugim o miłorząb japoński lub rutę, a w trzecim pietruszkę, skrzyp albo nawłoć. Flavon i inne flawonoidy pozyskane z roślin charakteryzują się bardzo dużą skutecznością, co jest najprawdopodobniej zasługą ich współwystępowania z innymi substancjami, które mogą wzmacniać działanie flawonoidów określonego rodzaju. Ponieważ jednak preparaty naturalne są zwykle zdecydowanie bardziej złożone, w niektórych przypadkach, na przykład podejrzeniach alergii, zaleca się sięgnięcie po flawonoidy syntetyczne.
Dieta czy suplementacja?
Jak w każdym przypadku, również jeśli chodzi o flavon i jego pochodne, zaleca się przed wszystkim zbilansowanie diety, natomiast sięgnięcie po suplementy powinno być przede wszystkim poprzedzone konsultacją z dietetykiem lub lekarzem oraz wnikliwą analizą problemu. Należy przy tym pamiętać, że flawonoidy nigdy nie są biologicznie obojętne – poza pozytywnymi skutkami, w niektórych wypadkach mogą stać się odpowiedzialne za zmiany patologiczne. Zbyt duża podaż flawonu może powodować uszkodzenia w obrębie DNA, szczególnie groźne w przypadku płodów oraz kobiet w ciąży. Wówczas zaleca się odstawienie suplementów z flawonoidami oraz racjonalizację spożycia naturalnych związków tego typu. W przypadku osób dorosłych działania niepożądane są rzadsze i mniej dotkliwe, ale istnieją podejrzenia, że flawon może odpowiadać za przyspieszony proces starzenia się skóry oraz osłabienie funkcji nerwowych. Tak długo jednak, jak podaż nie przekracza rzeczywistego zapotrzebowania, związki te są całkowicie bezpieczne.
