Renesans popularności gramofonów i płyt winylowych
W różnych mediach od dobrych kilku lat regularnie pojawiają się artykuły na temat renesansu popularności płyt winylowych oraz rosnącej sprzedaży gramofonów. I choć jest to dość nośny temat, to jednak osoby śledzące rynek mogą być już nieco znudzone ciągłym przywoływaniem statystyk i potwierdzaniem tego, co od dawna wiadomo - płyty winylowe oraz gramofony mają się dobrze i posiadają szerokie grupy odbiorców, którzy potrafią wydawać znaczną część swoich pensji na zakup nowych płyt czy sprzętu do odsłuchu. Stale również pojawiają się nowe osoby, które ulegają nieodpartej magii winyli.
Gramofony i płyty winylowe - dla kogo?
Ustalenie demografii współczesnych użytkowników gramofonów nie jest prostym zadaniem, gdyż grupa ta jest mocno zróżnicowana. Wśród fanów winyli znajdziemy zarówno osoby starsze, które po płyty sięgają z sentymentu, jak i nastolatków, dla których płyty winylowe oraz gramofony są ciekawym, oldschoolowym gadżetem i sposobem na wyróżnienie się wśród rówieśników. Wśród kolekcjonerów czarnych płyt znajdziemy zarówno kobiety, jak i mężczyzn, osoby zawodowo związane z muzyką (prezenterów radiowych, dziennikarzy muzycznych, DJ’ów, producentów itp.), jak i “zwykłych” słuchaczy, którym zależy na jakości dźwięku i bliskim kontakcie z muzyką. Dokładna analiza tych grup jest zbyt rozległym tematem, dlatego też od razu przejdziemy do sedna i skupimy się na jednej kwestii - wizualnych aspektach płyt winylowych oraz nietypowych rodzajach winyli.
Nie tylko czarne płyty
PVC, czyli polichlorek winylu to tworzywo, które zmieniło oblicze przemysłu muzycznego. Płyty z muzyką stały się dostępne dla zwykłych ludzi, którzy mogli je odtwarzać w każdej chwili na swoich domowych gramofonach. Polichlorek winylu kojarzymy zazwyczaj z kolorem czarnym (zresztą synonimem płyty winylowej jest “czarna płyta”), jednak spotkać możemy również winyle, które są znacznie bardziej ciekawe pod względem wizualnym. Alternatywne wytwórnie muzyczne wręcz rywalizują między sobą, aby stworzyć najciekawsze płyty i dostarczyć je swoim wymagającym fanom. A oto kilka wybranych przykładów.
Kolorowe płyty winylowe
Kolorowe płyty winylowe pojawiały się już kilkadziesiąt lat temu (był nawet pomysł, by różne kolory płyt odpowiadały różnym gatunkom muzycznym), jednak wysoki koszt ich produkcji sprawił, że nie stały się szeroko dostępne. Dopiero w ciągu ostatnich lat wytwórnie muzyczne postawiły na tworzenie nietypowych, kolorowych edycji płyt winylowych, głównie z myślą o kolekcjonerach. Kolory płyt mogą być bardzo różne i tak naprawdę wiele zależy od kreatywnego podejścia i pomysłu na wydanie - a tych ostatnio nie brakuje. Widok kolorowej płyty niektórych może zaskakiwać, zwłaszcza, gdy z takich właśnie płyt korzysta DJ w klubie. Płyty na tarczach gramofonów prezentują się wtedy bardzo atrakcyjnie i z pewnością wpływają również na odbiór estetyczny muzycznego show.
Płyty 7 i 10 cali
Większość płyt winylowych ma średnicę 12 cali i odtwarzana jest na gramofonie w tempie 33 i ⅓ obrotu na minutę. Dzięki temu na płycie można zmieścić stosunkowo dużo muzyki, jednak 12-calówki nie są jedynymi formatami płyt winylowych z jakimi możemy się spotkać. W latach 70-tych i 80-tych dużą popularnością cieszyły się płyty 7-calowe, gdzie umieszczano single (na jednej stronie mieścił się zazwyczaj 1 utwór). Inne było również tempo, w których były odtwarzane - najczęściej było to 45 obrotów na minutę. Obecnie płyty 7-calowe są wydawane rzadziej, choć również możemy się spotkać z takim formatem. Od czasu do czasu możemy również trafić na płyty 10-calowe, które najczęściej wydawane są z myślą o kolekcjonerach. Zdarzają się też inne średnice płyt (np. 5 cali), jednak są one o wiele rzadsze i znacznie trudniejsze do zdobycia.
Picture discs
Innym, bardzo ciekawym rodzajem płyt winylowych są tzw. picture discs, czyli płyty, których powierzchnia zewnętrzna pokryta została kolorowym obrazkiem. Często jest to po prostu okładka płyty lub singla, co z kolei sprawia, że picture discs mogą być sprzedawane w zwykłej foliowej kopercie. Picture discs cieszą się szczególnym powodzeniem wśród kolekcjonerów płyt winylowych. są wydawane w niewielkich nakładach i po prostu świetnie prezentują się na tarczy gramofonu.
Inne rodzaje płyt winylowych
Niektóre wydania płyt winylowych cechują się nietypowym kształtem (przykładem może być wydanie singla "Warsaw in the Sun" Tangerine Dream, gdzie płyta przybrała kształt granic Polski). Nie brakuje też nowych pomysłów - 2 lata temu powstawać zaczęły płyty z kolorowym płynem w środku, który zmieniał swoje położenie, w tym roku zaś pojawiła się nawet płyta, która w trakcie obrotów na tarczy gramofonu emitowała hologramowy obraz obracającego się anioła!
Niekończąca się podróż
Zdaniem wielu osób płyty winylowe to już przeżytek (w końcu znacznie wygodniejsze w obsłudze są pliki mp3 czy też płyty CD), jednak (całe szczęście) nie brakuje pasjonatów, którzy stale rozwijają swoje kolekcje, zaś wytwórnie muzyczne robią dużo, by płyty winylowe nikomu z nich się nie znudziły.
