Brygida – najsłynniejsza szwedzka święta

Brygida – najsłynniejsza szwedzka święta

Święta Brygida urodziła się w 1303 r. w Finsta w Upplandii jako córka bogatego właściciela ziemskiego Birgera Perssona, przewodniczącego sądu okręgowego i członka rady królewskiej. Matka Ingeborg Bengtsdotter, spokrewniona z rodziną królewską, zmarła gdy Brygida była jeszcze dzieckiem.
Brygida chciała wstąpić do klasztoru, ale w wieku 13 lat wydano ją za mąż za 18-letniego Ulfa Gudmarssona, syna rycerza i członka rady królewskiej Gudmara Magnussona. Młoda para zamieszkała w Ulvåsa w Östergötland, gdzie Brygida urodziła 4 synów i 4 córki.
Ulf i Brygida byli bardzo wierzący i często chodzili na pielgrzymki do świętych grobów. W 1339 roku udali się do Nidaros w Norwegii, 2 lata później do grobu św. Jakuba w Santiago de Compostela w Hiszpanii. Podczas podróży Ulf rozchorował się i zmarł po powrocie w 1344 w klasztorze Alvastra. Brygida została tam przez pewien czas z najmłodszymi dziećmi i wtedy właśnie rozpoczęły się jej objawienia i jakaś wyższa siła kazała jej zostać rzecznikiem Chrystusa. Wówczas postanowiła założyć nowy zakon oraz klasztor dla kobiet i mężczyzn w Vadstenie.
Aby uzyskać pozwolenie papieża na założenie klasztoru, Brygida udała się w roku 1349 do Avignion we Francji, gdzie tymczasowo przebywali papieże w tzw. niewoli awiniońskiej. Jednak dopiero w 1370 r. Urban V zaaprobował Zakon najświętszego zbawiciela dla mężczyzn i kobiet ze wspólnym kościołem, lecz oddzielnymi pomieszczeniami mieszkalnymi. W dzisiejszych klasztorach brygidek mieszkają tylko kobiety.
Brygida zmarła po pielgrzymce do Jerozolimy w latach 1372-73, ktorą odbywała wraz ze swoimi dziećmi: Birgerem i Katariną. Podróż była bardzo trudna. W Neapolu zmarł jej syn Karol. Brygida miała wtedy 70 lat, zmarła 23 lipca 1373 roku w swoim domu w Rzymie. Po śmierci Brygidy Birger i Kataryna przewieźli relikwie matki do Vadsteny. Podróż ta trwała 7 miesięcy.
7 października 1391 r. Brygida została kanonizowana przez papieża Bonifacego IX. Jej atrybutami są: pióro gęsie, kałamarz i księga objawień.
Jako dziecko Brygida miała objawienia: raz widziała Maryję, która ją koronowała. Najwięcej objawień miała po śmierci męża. Zostały one spisane przez jej spowiednika i nią samą. Jest ich około 600. Pierwszy raz wydane zostały w formie książkowej w 1492 roku.
Od córki Katariny oczekiwano, że będzie dalej prowadziła budowę klasztoru. Została ona też pierwszą przeoryszą i 100 lat później beatyfikowano ją. Jej kości są razem z prochami matki znajdują się dziś w czerwonej szkatułce w kościele w Vadstenie. Atrybutami jej są łania i lampa.
W tych czasach przeorysza decydowała o całym klasztorze lecz jeśli chodziło o życie duchowe, to decydował ksiądz. Zakonnice szyły, pomagały biednym i chorym. Zakonnicy zajmowali się duszpasterstwem, spowiedzią, mszą. Ubiór brygidek: szary z białym nakryciem głowy, białą koroną z 5 czerwonymi punktami – symbolem 5 ran Jezusa.
Klasztor w Vadstenie stał się wkrótce celem pielgrzymek szczególnie ze Skandynawii. Dwór królewski i magnaci obdarzali go darami. Zwykle magnaci przeznaczali swą najmłodszą córkę do życia klasztornego, ale czas oczekiwania na miejsce był długi. Klasztor ten stał się jednym z największych posiadaczy ziemi w ówczesnej Szwecji. Filie założono też w Finlandii, Estonii, Polsce, Danii, Holandii, Niemczech, Włoszech.
Wraz z wprowadzeniem protestantyzmu w Szwecji król przejął bogactwa klasztoru, by go w końcu zamknąć w roku 1595. Po przebudowie klasztor służył jako mieszkania dla weteranów wojennych. Później wykorzystywano go również jako więzienie i szpital psychiczny. Po wyprowadzeniu się szpitala zaczęto odnawiać budynki klasztorne. Okazało się, że kiedyś był to pałac królewski, o którym można było przeczytać w różnych pismach (przypuszczano, że pałac ten dawno temu został zburzony). Okazało się, że Brygida rozkazała przebudowę pałacu na skromniejszy budynek, bardziej odpowiadający celom klasztornym. Tak więc powoli zapomniano, że kiedyś był to pałac.
Klasztor w Vadstenie zaczęto budować w 1369 roku. Prace wykonywano dokładnie według wskazówek Brygidy, która uważała, że kościół musi być skromny, bez dekoracji. Dziś kościół ten nie wygląda tak jak w średniowieczu, gdy wewnątrz był bielony wapnem, miał galerię dla zakonnic, ołtarz maryjny oraz przegrodę oddzielającą klasztorników od zwykłych ludzi (+ 60 różnych ołtarzy).
Brygida była najprawdopodobniej jedną z najbogatszych kobiet Szwecji. Jej spowiednik Matthias opowiadał: „B. rozdzielała swe bogactwo między swych spadkobierców i biednych; szła biedna śladami Chrystusa. Dla siebie samej zatrzymała tylko najprostsze pożywienie i liche ubranie.”
W 1335 r. Brygida została powołana do prowadzenia dworu królowej Blanki, która przyjechała z Francji. Uczyła ją języka i tradycji. Jednak wkrótce popadła w konflikt z królem Magnusem, którego styl życia nie zgadzał się z jej chrześcijańską moralnością.
Brygida była dziwną i interesującą kobietą: wychowana w bogatych sferach stała się przyjacielem biednych i rzecznikiem pokory.
Brygida jako „polityk ówczesnej rzeczywistości”
B. nie bała się powiedzieć prawdy nawet osobom wpływowym. Czasem mówiła straszne rzeczy królom o królowych. Wydaje się to niemożliwością – przecież mogła być za to ukarana nawet śmiercią. Wytłumaczeniem jest to, że w średniowieczu istniał pewien respekt dla ludzi, przez których przemawiał Bóg.
Mimo swoich wysiłków by zakończyć wojnę 100-letnią między Francją i Anglią Brygida nie była pacyfistką w dzisiejszym znaczeniu tego słowa. Sama była inicjatorką wyprawy krzyżowej przeciwko prawosławnemu Nowogorodowi. Próbowała zmusić króla Magnusa Erikssona do napaści na Rosję. Gdy się jej to nie udało była na niego wściekła i zawsze wyrażała się o nim z ogromną pogardą.