Skąd wiec tak często powtarzające się problemy z komunikacją, rozumieniem drugiego człowieka? Skąd problem z interpretowaniem tego co mówi? Dlaczego tak trudno efektywnie się komunikować?
Problemy biorą się stad, że wielką sztuką jest życzliwa wymiana poglądów pełna otwartości, szacunku dla odmienności i opinii drugiego człowieka a w szczególności sztuka jest rozmowa w której nie przekonujemy innych do swoich racji tylko wymieniamy się poglądami i poszerzamy swoje horyzonty.
Komunikacja to proces, dzięki któremu jednostka przekazuje i otrzymuje informacje w bezpośrednim lub pośrednim kontakcie z inną osobą. Jest to proces, który zachodzi nieustannie, bowiem przez cały czas swoją postawą ciała, mimiką, gestykulacją, no i wreszcie słowami przekazujemy określone informacje. Efektywna komunikacja ma miejsce w tedy kiedy treść wypowiedzi jest zrozumiana zgodnie z intencjami nadawcy przekazu (tu wchodzi dodatkowe utrudnienie, ludzie często są nieświadomi prawdziwych intencji lub chcą je ukryć).
Trzeba też pamiętać, że komunikacja wiąże się z symbolami. Od początku życia uczymy się ubierać nasze myśli i przeżycia w słowa jednak dźwięki, litery, liczby, słowa, gesty mogą jedynie obrazować lub przybliżyć myśli, którą mają przekazać, a nie precyzyjnie je oddawać/odwzorowywać. Im większe podobieństwo w definiowaniu znaczeń symboli/gestów/przedmiotów rozmowy tym jaśniejsza i bardziej udana komunikacja. Odbiorca interpretuje komunikat i przekłada go na przydatną informację interpretując go. Interpretacja wpływa się na podstawie doświadczenia tej osoby, ocena przydatności symboli, oczekiwania i podobieństwo znaczeń. Na to jak będzie przekazana wiadomość miedzy nadawcą i odbiorcą mają wpływ trzy rodzaje filtrów działające i zakłócające na różnych poziomach: uwagi, emocji, słowne. Filtry uwagi zalicza się takie zniekształcenia zewnętrzne jak hałas, przerywanie komunikowania się oraz inne niekorzystne warunki otoczenia. Za filtry emocji miedzy komunikującymi uznaje się: uprzedzenia, status, doświadczenie, przyjmowane złożenia, wartości i przekonania. Filtry słowne takie jak : krytykowanie, moralizowanie, rozkazywanie, groźby, rady, uspokajanie, zmiana tematu, żargon mogą spowodować, że nie będziemy odbierać informacji od osoby, która ją nadaje.Wszystkie z wymienionych filtrów wpływają na komunikacje pojawiając się w różnych kombinacjach często umykając naszej uwadze. Kiedy sami używamy tych filtrów nawykowo trudno sobie to uświadomić natomiast doskonale wyczuwamy gdy ktoś stosuje któryś z wymienionych w rozmowie z nami gdyż rodzi to bardzo nieprzyjemne odczucia presji, braku szacunku, poniżania, niechęci i oporu.
Komunikujemy się za pomocą słów (komunikacja werbalna) oraz gestów i mimiki (komunikacja niewerbalna) oraz subtelnie na poziomie energii. Warto pamiętać, że 65% informacji przekazujemy niewerbalnie, czyli przeważająca większość informacji (nasze stany emocjonalne, postawy) ludzie wyczytują z naszej mowy ciała, mimiki, kontaktu wzrokowego, gestów, zachowania, których najczęściej nie jesteśmy świadomi podczas rozmowy. Jeśli ludzie Cię nie rozumieją przyjrzyj się czy te same komunikaty przekazujesz werbalnie i niewerbalnie. Ludzie mocniej reagują na przekaz niewerbalny, emocje, gesty, zwłaszcza gdy są sprzeczne z tym co mówisz. Informacja staje się nie spójna przez co jest niewiarygodna. Jeśli Twoje słowa mają charakter pozytywny, mówią np. o sympatii, szacunku a Twoja postawa, komunikuje złość, pogardę tworzy się chaos informacyjny i problem z interpretacją. Niezmiernie ważnym elementem komunikacji jest kontakt wzrokowy. Nie na darmo mówi się, że oczy są zwierciadłem duszy. To jak on wygląda i czy ma miejsce daje bardzo istotne informacje o rodzaju kontaktu miedzy rozmówcami i wzajemnym nastawieniu, pokazuje jaki stopnień zainteresowania i umiejętność aktywnego słuchania posiadają rozmówcy bez których informacje nie zostaną przekazane.
Istnieją liczne przeszkody w komunikacji od oczywistych takich jak : hałas, szum, różnice językowe do ukrytych: różnice w postrzeganiu, stany emocjonalne takie jak lęk, zakłopotanie, zazdrość, nieufność oraz niezgodność w przekazywaniu sygnałów werbalnych i niewerbalnych: stany psychiczne pojawiające się zarówno po stronie nadawcy jak i odbiorcy. Emocje przesłaniają komunikacje miedzy osobami na poziomie niewerbalnym, subtelnym oraz werbalnym. Jeśli jesteśmy pod wpływem silnych emocji komunikat do nas nie dociera lub dociera bardzo zniekształcony, ponieważ silne stany emocjonalne stanowią soczewkę która skutecznie zakłóca odbiór i czyni go trudnym do zrozumienia. Rozpoznawanie tych przeszkód pozwala na zastosowanie technik radzenia sobie z barierami komunikacyjnymi i nabyć umiejętności ich praktycznego zastosowania. Na różnice w postrzeganiu składa się cały bagaż doświadczeń życiowych każdego człowieka. Różnice poglądów, uznawanych wartości, pełnionych ról powodują niekiedy zupełnie odmienne rozumienie komunikatu przez dwie osoby.
Czytając powyższy tekst można zauważyć ile czynników wpływa na komunikacje, na jej skuteczność oraz jakiej uważności i świadomości samego siebie oraz rozmówcy potrzebujemy by efektywnie przekazywać informacje. Może wydawać się to skomplikowane i nieosiągalne, jednak strategicznym czynnikiem jest OTWARTOŚĆ na drugiego człowieka i chęć zrozumienia go. Jeśli to czego chcemy to zrozumieć się z drugą osobą to znajdziemy na to sposób.
By komunikacja była jasna, zrozumiała dla obu stron niezmiernie ważna jest intencja jaką kierujemy się w rozmowie oraz nasz stosunek do współrozmówcy i emocje. Jeżeli nasza intencją jest przekonywanie kogoś, to nie zostawiamy przestrzeni dla swobodnej i obiektywnej wymiany poglądów. Ponieważ przekonywanie to założenie ( świadome bądź nie) o swojej racji i słuszności, z takim nastawieniem wywieramy (świadomą bądź nie) presje na rozmówcy i w ten sposób zamiast zachęcić zniechęcamy. Nikt nie lubi być przekonywany, zwłaszcza na siłę i z argumentami o wymowie przestrogi, które mają w jakiś sposób zastraszyć, ośmieszyć lub mające znamiona poczucia wyższości.
Naturalnym odruchem w sytuacji takiej presji jest opór, ponieważ czujemy napieranie, a nie zachęcanie. Natomiast wszystkie drzwi otwiera opowiadanie z pasją, o tym czym chcemy powiedzieć, o tym co nas przekonało, co sprawiło, że przemówiła do nas dana opinia, pogląd. Kiedy widzimy prawdziwą pasje, przekonania, doświadczenie, którymi ktoś dzieli się, opowiada jak coś go urzekło, zaskoczyło, ujęło, rozbawiło itd. budzi zaciekawienie. Widząc czyjeś szczere zaangażowanie, uczucia, wrażenia nabieramy chęci poznania, zbadania i o to chodzi :)
Zaciekawiona osoba zbada, będzie eksplorować temat dogłębnie ze szczerą intencją poznania, co daje jej niezbędną do tego OTWARTOŚĆ i nawet jeśli nie podąży potem za tym co poznała to wzbogaci swoją wiedzę i poszerzy horyzonty, weźmie z tego to, co jej najlepiej służy i pójdzie dalej :) Cudowny, fascynujący proces poznawania, wchodzenia w coś i dobierania wibrujących/kompatybilnych z nami elementów, naszym wnętrzem.
Drugi ważny elementem jest stosunek do rozmówcy. Kiedy nie możesz z kimś się zrozumieć, komunikować poprawnie zastanów się jaki stosunek masz do tej osoby w głębi siebie, w głębi serca. Jest to ogromnie ważne ponieważ, to co sadzimy, myślimy o człowieku z którym rozmawiamy przebija w tym, co do niego mówimy, nawet w wydawałoby się neutralnych czy pięknych słowach. Uświadom sobie jakie emocje budzi w nas dana osoba, sytuacja i poszukaj ich źródła. Źródłem reakcji na innych najczęściej jesteśmy my sami :) ponieważ nasze reakcje na innych są odzwierciedleniem tego jak odbieramy siebie. W innych drażni nas to co jest odbiciem jakiś cech, zachowań które sami przejawiamy, a których w sobie nie akceptujemy, nie lubimy, nie cierpimy. Jeśli sobie to uświadomimy i uzdrowimy przyczynę może to sprawić, że zobaczymy daną osobę w zupełnie innym świetle a komunikacja z nią stanie się łatwiejsza i jaśniejsza ponieważ zostanie zdjęty filtr. Tu pojawia się bardzo ważna kwestia dobrego kontaktu ze sobą, akceptacji samego siebie, zdrowego stosunku do siebie, bez którego trudno o dobrą, skuteczną i otwarta komunikacje. W każdej przestrzeni w której odmawiamy czegoś sobie, nie akceptujemy, odrzucamy będziemy też odrzucać innych co wpłynie na możliwości rozumienia.
Podstawowe zasady otwartej, skutecznej komunikacji:
- zaciekawiaj zamiast przekonywać, przestrzegać
- szanuj zamiast się wywyższać
- wsłuchuj się w to co mówią inni i staraj się zrozumieć co na prawdę mówią
- stosuj parafrazę by potwierdzić czy dobrze zrozumiałeś rozmówce
- odbieraj swoim wnętrzem a nie filtrami ego
- bądź świadom emocji swoich i rozmówcy oraz ich wpływu na skuteczność komunikacji
- zobacz ludzi i ich komunikaty PRAWDZIWYMI bez własnych filtrów
