- podagra, czyli zapalenie stawu śródstopno-paliczkowego dużego palca stopy (najczęstsza)
- chiragra, czyli zapalenie stawów ręki
- gonagra, czyli zapalenie stawu kolanowego
- omagra, czyli zapalenie stawu barkowego
- rachidagra, czyli zapalenie stawu kręgosłupa
Objawy:
Dna moczanowa charakteryzuje się silnym, nagłym i pulsującym bólem, który często pojawia się w nocy lub rano razem z obrzękiem zajętego stawu i bolesnością przy ucisku lub poruszaniu, co uniemożliwia ruch (upośledzenie czynności). Skóra wokół stawu staje się zaczerwieniona, napięta, błyszcząca i gorąca (rumień) - szybko dochodzi do złuszczania się naskórka. Nieleczony atak dny może trwać od kilku dni do kilku tygodni, po czym wygasa samoistnie, natomiast leczony napad choroby zwykle trwa kilka dni.
Najczęstsze umiejscowienie bólu:
- duży palec stopy (paluch) i/lub grzbiet stopy
- kolano i/lub kostki
- nadgarstki i/lub łokcie
Artretyzm zwykle rozpoczyna się w jednym stawie, a później zajmuje kolejne. Kryształy moczanu tworzą się także w tkankach miękkich uszu i wokół ścięgien, ujawniając się jako białe punkty zwane guzkami dnawymi.
Przyczyny:
Dna moczanowa występuje przy podwyższonym stężeniu kwasu moczowego we krwi (hiperurykemia), który następnie przechodzi w sól (moczan sodowy) odkładającą się w stawach i w innych częściach ciała w postaci kryształków, co wywołuje stan zapalny - kryształki moczanu sodowego są twarde i ostre jak małe nożyczki. Hiperurykemia wiąże się z ograniczoną rozpuszczalnością kwasu moczowego we krwi. Przyczyną nadmiaru kwasu moczowego może być jego upośledzone wydalanie lub nadprodukcja - zaburzenia przemiany materii.
Przyczyny wyzwalające atak dny i nasilające wytrącanie kryształów:
- spożywanie alkoholu
- dieta bogata w pokarmy z wysoką zawartością puryn
- nadwaga i otyłość
- duży wysiłek fizyczny
- uraz lub zabieg operacyjny
- zakażenie
- przyjęcie leków moczopędnych, obniżających ciśnienie tętnicze
- zmniejszenie temperatury ciała
- nasilenie wilgotności powietrza
- zmniejszenie stężenia proteoglikanów (kwas hialuronowy i siarczan chondroityny) w płynie stawowym
Górne granice prawidłowego stężenia kwasu moczowego we krwi:
- 5,2 mg/dl u mężczyzn
- 4,0 mg/dl u kobiet przed menopauzą
- 4,7 mg/dl u kobiet po menopauzie
Kwas moczowy jest końcowym produktem przemiany puryn, które organizm człowieka otrzymuje z 2 źródeł:
- pożywienie, czyli puryny egzogenne
- wynik rozpadu komórek własnych organizmu, czyli puryny endogenne
Wydalanie kwasu moczowego z organizmu odbywa się przez nerki (75%) i przez przewód pokarmowym razem ze stolcem (25%).
Hiperurykemia sprzyja powstawaniu zmian zapalnych w nerkach. W okresie między napadami dny często dochodzi do powstawania kamieni w drogach moczowych i napadów kolki nerkowej. Kamienie moczanowe nie są widoczne w obrazie radiologicznym i sprzyjają zakażeniom dróg moczowych.
Artretyzm jest typową przypadłością otyłych mężczyzn w średnim wieku, często obciążonych tą chorobą genetycznie - 95% chorych to panowie. Skaza moczanowa jest rzadko spotykana u osób poniżej 35. roku życia, ale ryzyko jej wystąpienia wzrasta z wiekiem. Dna ma charakter nawracającej choroby dziedzicznej - predyspozycja genetyczna dotyczy w 99% upośledzonego wydzielania kwasu moczowego do cewek nerkowych.
Inną odmianą tej choroby jest dna moczanowa rzekoma, którą charakteryzuje tworzenie się kryształów soli wapnia, najczęściej w stawie skokowym i/lub kolanowym.
Dna moczanowa - leczenie, łagodzenie objawów i profilaktyka...
Odpoczynek. W czasie ostrego napadu bólu należy unieruchomić chory staw i ułożyć go wysoko. Według anatomopatologów, w fazie ostrego bólu, większość pacjentów nie potrafi znieść nawet najlżejszego ucisku.
Kontrola ciśnienia. Skazie moczanowej towarzyszy nadciśnienie co tworzy błędne koło - leki obniżające ciśnienie np. środki moczopędne zwiększają poziom kwasu moczowego w organizmie. Dlatego lepsze jest zastosowanie naturalnych metod redukcji ciśnienia: ograniczenie podaży jodu, odpowiednia dieta i ćwiczenia fizyczne. Nie wolno samodzielnie przerywać przyjmowania leków wcześniej przepisanych przez lekarza.
Urazy stwarzają ryzyko - trudno się goją i mogą ulec zakażeniu. Należy wyjątkowo uważać na przypadkowe obrażenia i zawsze pamiętać o wygodnym obuwiu.
Leczenie zewnętrzne...
Lodowe okłady działają kojąco i znieczulająco. Ich stosowanie jest możliwe wówczas, gdy ból po dotknięciu zajętego stawu nie jest zbyt silny. Okład z kruszonego lodu pozostawia się na chorym stawie na 10 minut, można go przykryć gąbką lub ręcznikiem i w razie potrzeby powtórzyć zabieg.
Okłady z płótna posmarowanego miodem.
Okłady ze świeżo utartego chrzanu lub liści kapusty.
Hydroterapia. Funkcje nerek można wspomóc gorącymi prysznicami. Poza tym zalecana jest gorąca kąpiel w pociętym selerze lub igliwiu sosny, jodły czy świerku albo z dodatkiem następujących olejków eterycznych: rozmarynowy, cytrynowy, goździkowy z pąków, hyzopowy, rumianku rzymskiego, limetkowy, majerankowy i eukaliptusowy.
Efekt terapeutyczny takiej kąpieli można jeszcze bardziej wzmocnić wykorzystując domowe generatory prozdrowotnych mikro- i nanobąbelków, które pękając wykonują m.in. wyjątkowy mikromasaż całego ciała, pobudzając krążenie w obrębie nerek.
Dna moczanowa - dieta przy dnie moczanowej, czyli co jeść i pić...
Wykluczenie produktów bogatych w puryny i w aminokwasy metabolizowane do puryn, gdyż prowadzą one do wzrostu stężenia kwasu moczowego we krwi. Należy unikać następujących wyrobów: wysokobiałkowe produkty zwierzęce, podroby, dziczyzna, móżdżek, wątróbka, trzustka zwierzęca, mielone mięso, mięczaki i skorupiaki, śledzie, sardynki, serdelki, kawior, rosół, cynaderki, mięsne sosy i wywary, szparagi, kalafior, soczewica, owsianka, grzyby, szpinak, drożdże, rośliny strączkowe (np. fasola, zielony groszek), kakao oraz wyroby pełnoziarniste.
Alkohol STOP. Osoby po przebyciu dny nie powinny pić alkoholu, gdyż zwiększa on wytwarzanie kwasu moczowego i hamuje jego wydalanie, co może wywołać atak choroby - alkohol powoduje kwasicę mleczanową. Szczególnie szkodliwe jest piwo, ponieważ zawiera najwięcej puryn. Jeśli nie można sobie odmówić kieliszka to, aby minimalizować jego szkodliwe działanie, należy pić powoli i neutralizować szkodliwość łatwo przyswajalnymi węglowodanami tj. owoce, krakersy czy sery.
Dużo wody sprzyja wypłukiwaniu z organizmu kwasu moczowego. Międzynarodowe grono lekarskie silnie rekomenduje wypijanie 1,5 do 2 litrów wody mineralnej dziennie (6-8 szklanek). Duża ilość płynów również przeciwdziała powstawaniu kamieni nerkowych (kamica), do czego chorzy na dnę wykazują skłonność.
Kawa. Regularne i długoterminowe picie kawy może zmniejszać ryzyko ataków dny, gdyż ten trunek jest moczopędny, dzięki czemu wspomaga usuwanie kwasu moczowego z organizmu razem z moczem.
Seler. Regularne spożywanie selera skutecznie obniża stężenie kwasu moczowego.
Herbaty ziołowe, nie zawierają kofeiny i są niskokaloryczne, dlatego można je często pić. Specjaliści ds. żywienia szczególnie zalecają krwawnika pospolitego, dziką różę, skrzyp i miętę. Zioła zaparza się pojedynczo lub razem jako mieszankę i pije kilka razy dziennie.
Cystone to mieszanka ekstraktów z 9 egzotycznych roślin stosowana w leczeniu schorzeń układu moczowego. Wykazuje ona działanie moczopędne i żółciopędne - przyspiesza procesy wydzielania moczu i żółci, dzięki czemu efektywnie wspomaga usuwanie nadmiaru kwasu moczowego. Dodatkowo przeciwdziała tworzeniu się i rozpuszcza już istniejące kamienie w układzie moczowym.
Ostrożne odchudzanie. Trzeba pozbyć się nadwagi, aby odciążyć stawy, jednak rozważnie, ponieważ tzw. diety cud bardzo często zaostrzają ataki dny. Większość z nich prowadzi do rozpadu komórek, z których uwalniany jest kwas moczowy.
Ostrożna suplementacja witaminowa to również istotna kwestia - niacyna i witamina A mogą nasilać dnę. Przed rozpoczęciem dodatkowej kuracji witaminowej niezbędna jest porada lekarska.
Ibuprofen. Ból stawu jest wywołany nasilonym procesem zapalnym, dlatego zaleca się zażycie niesteroidowego leku przeciwzapalnego łączącego właściwości przeciwzapalne i przeciwbólowe. Reumatolodzy zalecają ibuprofen, jeśli jednak wskazana dawka na ulotce nie przynosi ukojenia, należy zasięgnąć opinii lekarskiej.
Aspiryna i paracetamol NIE. Chorzy na skazę moczanową nie powinni stosować aspiryny ani paracetamolu. Według ekspertów, nie wszystkie środki przeciwbólowe działają tak samo: aspiryna może nasilać objawy dny poprzez zatrzymywanie wydalania kwasu moczowego z organizmu, natomiast paracetamol wykazuje za słabe działanie przeciwzapalne.
Leczenie synergiczne, czyli z zewnątrz maści, a od wewnątrz suplementy
Hakorośl rozesłana (Czarci pazur, Diabelski szpon, łac. Harpagophytum procumbens). Herbata z tej afrykańskiej rośliny zmniejsza poziom kwasu moczowego, wykazuje działanie przeciwzapalne i przeciwbólowe. Dostępne są także maści i wyciągi.
Sól biszofitu to wyjątkowy produkt naturalny, który ukształtował się miliony lat temu na skutek ocieplenia klimatu - morze wyparowało pozostawiając po sobie bogate złoża mikroelementów. Biszofit wyróżnia wysoka przyswajalność na tle innych kompleksów mineralnych. Wykazuje on działanie przeciwzapalne, rozkurczające, regenerujące i miejscowo immunostymulujące. Jest szczególnie zalecany w jednoczesnym stosowaniu z hakoroślą, gdyż ich efekty terapeutyczne wzajemnie się uzupełniają.
Rumalaya to seria wyrobów roślinnych firmy Himalaya stosowanych w leczeniu stawów. Rumalaya Gel i Rumalaya Forte to wieloskładnikowe preparaty naturalne o synergicznym działaniu, skutecznie łagodzące objawy m.in. dny moczanowej.
PORADA LEKARSKA
Każda osoba podejrzewająca u siebie dnę, powinna umówić się na konsultacje lekarską. Lekarz po oznaczeniu poziomu kwasu moczowego we krwi i zbadaniu płynu stawowego pod kątem obecności kryształów moczanu, może przepisać leki zwiększające wydalanie lub hamujące produkcję kwasu moczowego.
