ODPOWIEDZIALNOŚĆ CZŁONKÓW ZARZĄDU SPÓŁKI Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ ZA ZOBOWIĄZANIA SPÓŁKI
Czy płacą Ci wszyscy dłużnicy w terminie? Czy też musisz prosić się o zapłatę „zapomnianych” faktur? Rzecz jasna, możesz wziąć głęboki oddech, a dla relaksu możemy poćwiczyć jogę lub wybrać się na wycieczkę po górach, ale możesz również skorzystać ze skutecznego instrumentu prawnego, jakim jest postępowanie skierowane przeciwko członkowi zarządu sp. z o.o. za zobowiązania spółki z o.o.
Jeżeli dłużnikiem jest spółka kapitałowa – spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, a egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna, możesz pociągnąć do odpowiedzialności członków zarządu, którzy pełnili swoje funkcje w czasie, gdy wierzytelność stała się wymagalna. W takim procesie możesz domagać się zapłaty równowartości wierzytelności nieuiszczonej przez spółkę.
Bezskuteczność egzekucji – to jest jedyna i aż jedyna przesłanka, którą musi udowodnić wierzyciel. W praktyce najczęściej sprowadza się ona do postanowienia komornika prowadzącego postępowanie egzekucyjne o umorzeniu postępowania z powodu braku majątku spółki.
Ale uważaj! W niektórych sprawach to może się okazać za mało. Członek zarządu może bowiem bronić się tym, że majątek spółki jest, a wyłącznie komornik nie dokonał wszystkich czynności i nie skierował egzekucji do tych składników majątku spółki. Tym samym, wszczynając egzekucję przeciwko spółce z o.o., wskazuj we wniosku komornikowi wszystkie z przewidzianych przepisami kodeksu postępowania cywilnego sposoby prowadzenia egzekucji. Standardem jest obecnie zlecanie poszukiwania majątku przez komornika, nie masz jednak pewności, czy komornik dotrze do wszystkich informacji dotyczących spółki.
Tym samym pomocne może się okazać, a w niektórych postępowaniach niezbędne, uprzednie skorzystanie z instytucji tzw. wyjawienia majątku spółki z o.o. Jest to najtańsza forma uzyskania pełnej wiedzy na temat tego, czy spółka posiada majątek i jaki, ponieważ wpis sądowy wynosi 40 złotych. W ramach wyjawienia majątku członkowie spółki składają pod przysięgą zeznania dotyczące całego majątku spółki wraz z wykazem poszczególnych składników majątku. Nic również nie stoi na przeszkodzie, aby zobowiązać takiego członka zarządu do przedłożenia np. umów handlowych, które zawarła spółka.
Z tak przygotowanym materiałem dowodowym, w postaci postanowienia komornika o umorzeniu postępowania oraz z wykazem majątku złożonym przez członka zarządu, można wszczynać postępowanie przeciwko członkowi zarządu o zapłatę zobowiązań spółki.
Jak może bronić się członek zarządu w postępowaniu za zobowiązania spółki o.o.?
Po pierwsze proces za zobowiązania spółki z o.o. procesowo spycha ciężar dowodowy na członka zarządu. Pomimo zatem tego, że członek zarządu jest pozwanym, karygodnym błędem procesowym jest ograniczenie się wyłącznie do obrony. Członka zarządu czeka prawdziwa batalia, który może obronić się tym, że:
1) we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub wszczęto postępowanie układowe,
2) niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewszczęcie postępowania układowego nastąpiło nie z jego winy,
3) pomimo niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewszczęcia postępowania układowego, wierzyciel nie poniósł szkody.
Jeżeli zatem w sprawie został złożony wniosek o ogłoszenie upadłości, to linia obrony członka zarządu skupi się na tym, czy wniosek został złożony w terminie „właściwym”.
Jeżeli natomiast w sprawie nie wszczęto postępowania upadłościowego, to jeszcze nic straconego. Koniecznym jest udowodnienie, że pomimo wszczęcia postępowania upadłościowego, wierzytelność i tak nie zostałaby zaspokojona w postępowaniu upadłościowym. W tym przypadku często konieczne będzie powołanie biegłego z zakresu księgowości, celem sporządzenia tzw. symulacji (co by było, gdyby wniosek o ogłoszenie upadłości został złożony w terminie). Wielokrotnie jednak składanie takiego wniosku okaże się ryzykowne (a nuż biegły stwierdzi, że upadłość doprowadziłaby do całkowitej spłaty długu). Poza tym zaliczka na wynagrodzenie biegłego obciąży członka zarządu. W konsekwencji można podjąć (często udaną w praktyce) próbę samodzielnego sporządzenia zestawienia poszczególnych kwot ze sprawozdania finansowego spółki, ponieważ rzadko zdarza się, że w toku postępowania upadłościowego wierzytelność zaliczona do czwartej grupy wierzycieli zostaje zaspokojona choć w niewielkim stopniu, co sprowadziło do wykazania braku szkody po stronie wierzyciela.
Dziękuję Ci za czas poświęcony na lekturę artykułu. Musisz zdawać sobie sprawę z tego, że kwestia odpowiedzialności członka zarządu za zobowiązania spółki to temat rzeka z rozbieżnymi orzeczeniami Sądu Najwyższego. Jest to natomiast coraz częstszy, a w przypadku organów administracji wręcz obligatoryjny sposób dochodzenia roszczeń.
