Jednym ze składników soku żołądkowego jest kwas solny - substancja żrąca stosowana np. w przemyśle do czyszczenia metalu. Żołądek jest pokryty błoną śluzową odporną na działanie tego kwasu, ale przełyk już nie. Dlatego zgaga objawia się piekącym bólem odczuwanym w środkowej części klatki piersiowej, często promieniującym do gardła. Ból ten bywa mylony z bólem zawałowym.
Zgaga pojawia się codziennie u co czwartej kobiety w ciąży, a u połowy ciężarnych okazjonalnie.
Oto sprawdzone sposoby na zgagę - leczenie i zapobieganie:
Bez przejadania się. Przemieszczanie kwasu do przełyku może być spowodowane nadmiernym wypełnieniem przewodu pokarmowego. Ucisk rozepchanych jedzeniem jelit na żołądek powoduje przesuwanie się kwasów ku górze. U osób ze sporadyczną zgagą, przyczyną jest za szybkie i zbyt obfite jedzenie. Wskazane jest częste jedzenie małych porcji.
Sok z pomarańczy lub z kapusty kiszonej. Zalecane jest wypicie szklanki jednego z tych płynów przed jedzeniem.
Ocet z jabłek. Łyżkę stołową octu winnego z jabłek rozcieńcza się w pół szklanki wody. Przygotowany napój trzeba popijać małymi łykami w trakcie posiłku. To może wydawać się dziwne, że w schorzeniu polegającym na nadmiarze kwasów zaleca się specyfik oparty na occie. Jednak należy pamiętać, że również kwasy są dobre i złe.
Sok z ziemniaków. Zalecane jest picie pół szklanki soku z surowych ziemniaków 2-3 razy dziennie.
Późna kolacja jest niewskazana. Wypełniony żołądek i pozycja leżąca to najlepsza recepta na przemieszczanie się kwasów żołądkowych do przełyku.
Sen z głową do góry. Przed snem należy unieść część łóżka z poduszkami o 10-15cm. Można podstawić pod nogi łóżka podpórki lub pod górną część materaca klin z twardego materiału. Dodatkowe poduszki niewiele pomogą.
Nie wolno się kłaść. Mimo bólu trzeba zachować pozycje pionową, co powinno złagodzić zgagę - woda też nigdy nie płynie pod górę!
Środek zobojętniający. Dostępne bez recepty środki, przynoszą szybką ulgę w rzadkich przypadkach pieczenia. Najskuteczniejsze leki zawierają wodorotlenek magnezu (właściwości zapierające) lub wodorotlenek glinu (rozwalniające). Nie należy stosować tych specyfików dłużej niż 3 tygodnie, gdyż mogą maskować poważne schorzenia. Postać płynu jest skuteczniejsza niż tabletki.
Nie każda rada jest dobra, dlatego należy się upewnić, czy pomocna osoba wie o czym mówi - przykładowe mity:
- miętowe cukierki - powodują relaksacje dolnego zwieracza przełyku (okrężnego mięśnia), który jak wentyl zamyka połączenie przełyku z żołądkiem uniemożliwiając cofnięcie się kwasów
- mleko - zawarte w nim tłuszcze, białko i wapń stymulują wydzielanie soku żołądkowego; mleko ma miejscowe działanie łagodzące, gdy spływa wzdłuż przełyku, ale już w żołądku wzmaga wydzielanie kwasów
- inne niewskazane produkty to piwo, wino i reszta alkoholi oraz pomidory
Mniej kofeiny. Napoje zawierające kofeinę - kawa, herbata, cola - mogą podrażniać śluzówkę przełyku i rozluźniać zwieracz przełyku.
Dym tytoniowy nasila relaksację zwieracza i wzmaga wytwarzanie kwasu solnego, dlatego wskazane jest świeże powietrze.
Stop deserom! Czekolada jest na pierwszym miejscu zabronionych pokarmów w przypadku zgagi. Wyroby cukiernicze są szkodliwe przynajmniej z 2 powodów: ich główny składnik to tłuszcz, który wzmaga produkcje kwasów oraz kofeina podrażniająca śluzówkę.
Stop napojom gazowanym. Gaz może rozciągać żołądek, co działa na zwieracz przełyku tak samo jak przejadanie się.
Stop tłustym, smażonym potrawom, gdyż zalegając długo w żołądku zwiększają wytwarzanie kwasu. Odstawienie tłustych mięs i przetworów mlecznych na pewno ograniczy napady zgagi.
Dbanie o linię. Żołądek można porównać do tubki pasty, którą jeśli się ściśnie w połowie długości, część pasty wycieknie przez górny otwór. Nadmiar tkanki tłuszczowej wokół jelit w taki sam sposób uciska żołądek.
Luźny pasek u spodni a najlepiej szelki.
Dźwigając ciężar zginaj kolana, gdyż ucisk żołądka powoduje wypieranie kwasu do przełyku.
Leki przeciwdepresyjne i uspokajające mogą nasilać zgagę. Warto skonsultować się z lekarzem w tej kwestii.
Ostre przyprawy jak papryka, chili oraz inne wywołujące pieczenie nie są przyczyną zgagi. Wiele osób cierpiących na refluks może spożywać ostro przyprawione dania, choć i od tej reguły zdarzają się wyjątki.
Owoce cytrusowe są takie same jak ostre przyprawy, dlatego o ich eliminacji z diety powinny decydować przede wszystkim indywidualne odczucia.
Aromaterapia. Eteryczny olejek sandałowy skutecznie łagodzi zgagę.
Dolegliwości nasilające zgagę:
- zaparcia
- przepuklina rozworu przełykowego przepony; zwieracz nie kurczy się efektywnie z powodu przemieszczenia się górnej części żołądka; w tym przypadku zalecane są leki zmniejszające wydzielanie soku żołądkowego, czasem konieczna jest operacja
- stres; napięcie i niepokój mogą wzmagać wytwarzanie kwasu; w takim przypadku relaks to najlepsza rada
PORADA LEKARSKA
W przewlekłej zgadze może dojść do zmian zapalnych błony śluzowej przełyku, prowadzących do owrzodzeń i krwawień, a także do powstania zmian bliznowatych zwężających światło przełyku. W bardzo rzadkich przypadkach zapalenia przełyku dochodzi do przemiany nowotworowej.
Jeśli zgadza występuje 2-3 razy w tygodniu przez minimum 4 tygodnie z następującymi objawy należy jak najszybciej zwrócić się do lekarza:
- wymioty zabarwione krwią
- utrudnione połykanie, ból przy przełykaniu
- krótki oddech
- czarne, smołowate stolce lub zawierające krew
- ból promieniujący do szyi lub do barku
- zawroty głowy lub poczucie "lekkości"
Należy pamiętać, że zwykła zgaga na ogół nasila się po posiłkach, natomiast zgaga wrzodowa przed jedzeniem.
