Kilka dni temu mainstream obiegła historia Noah Kravitza, któremu były pracodawca, firma Phonedog, chciał odebrać konto Twittera. Firma swoje roszczenia uzasadniała tym, że Kravitz twittował będąc zatrudnionym, a ponadto w nazwie jego konta na Twitterze znajdowała się nazwa serwisu, dla którego pisał.
Noah Kravitz przez cztery i pół roku pracował jako recenzent urządzeń mobilnych dla serwisu Phonedog. Konto na Twitterze @PhoneDog_Noah prowadził od roku 2007, kiedy to rozpoczął pracę w Phonedog. Odchodząc z pracy zamknął to konto i przeniósł się na inne: @noahkravitz. Przez te wszystkie lata zdobył zainteresowanie około 17 000 obserwujących, gdy przenosił się na nowe prawie wszyscy dotychczas obserwujący podążyli za nim.
Kilka miesięcy po odejściu wpływowego recenzenta, Phonedog przypomniał sobie o koncie na Twitterze, które prowadził Noah Kravitz. Dawny pracodawca zażądał tego konta, wyceniając jego wartość na ponad 300 tys. dolarów (licząc $2,5 za jednego obserwującego). Sprawa znalazła się w sądzie.
Cytując Kravitza za redaktor Kashmir Hill:
„No one asked me to create the account. No one told me what to tweet there, I had no inkling then that [having a Twitter account] would become an essential part of being a so-called journalist."
(Nikt mi nie kazał założyć konta na Twitterze. Nikt mi nie mówił, co mam tam pisać. Gdy zakładałem konto nie przypuszczałem, że stanie się jednym z podstawowych narzędzi dziennikarza).
Na koncie @PhoneDog_Noah nie publikował wyłącznie treści firmowych, dużą część stanowiły też wpisy osobiste etc. Aktualnie sprawa jest na etapie analizy pozwu złożonego przez Phonedog, a Noah Kravitz pomimo toczącego się procesu cały czas aktywnie używa swojego konta.
Wydarzenie to zwróciło uwagę na bardzo bardzo ciekawą sprawę. Prawie każdy z branży interactive obok czynności służbowych coś publikuje, czy to na Facebooku, Google+, blogu czy jakimkolwiek mikroblogu. Wiele z tych wpisów powstaje w godzinach pracy, a także opiera się na wiedzy/doświadczeniach zdobytych podczas wypełniania obowiązków służbowych.Wbrew pozorom nie jest do końca oczywiste, kto wg polskiego prawa, jest właścicielem własności intelektualnej wytworzonej przez pracowników.
O komentarz poprosiliśmy adwokat Karolinę Zyder, która specjalizuje się w dziedzinie prawa autorskiego.
W polskim prawie obowiązuje ogólna zasada, iż prawo autorskie do utworu należy do jego twórcy. Zasada ta dotyczy zarówno praw autorskich niemajątkowych jak np. prawa do autorstwa, jak również autorskich praw majątkowych, takich jak np. prawa do korzystania z utworu i rozporządzania nim.W sytuacji gdy twórcą utworu jest pracownik – a więc osoba określona w art. 2 Kodeksu pracy – a utwór został stworzony w ramach wykonywania obowiązków ze stosunku pracy, majątkowe prawa autorskie do stworzonego w takich warunkach utworu- zgodnie z art. 12 ustawy Prawo autorskie - przechodzą na pracodawcę z chwilą przyjęcia przez niego utworu. Przejście tychże praw następuje w granicach wynikających z celu umowy o pracę i zgodnego zamiaru stron.
Wobec powyższego kwestią decydującą o nabyciu przez pracodawcę autorskich praw majątkowych jest (i) fakt wytworzenia utworu w wyniku wykonywania przez pracownika obowiązków wynikających ze stosunku pracy oraz (ii) przyjęcie utworu przez pracodawcę.
Na fakt stworzenia utworu w ramach obowiązków pracowniczych poza postanowieniami umowy o pracę może wskazywać test czy w przypadku niestworzenia utworu przez pracownika pracodawca mógłby mu postawić zarzut naruszenia i niedopełnienia obowiązków pracowniczych, istotny jest również fakt czy pracownik był podporządkowany pracodawcy i kierował się jego wskazówkami podczas tworzenia utworu, jak również należy pamiętać o odwołaniu się do zwyczajów i praktyk w danej grupie zawodowej. Należy jednakże podkreślić, iż nie można sugerować się jedynie miejscem stworzenia dzieła czy też własnością środków technicznych które służyły do stworzenia dzieła (np. stworzenie utworu na komputerze będącym własnością pracodawcy nie powoduje, iż dany utwór staje się utworem pracowniczym w rozumieniu art. 12 pr. autorskiego).
Drugą istotną kwestią jest przyjęcie utworu przez pracodawcę. Brak jest obowiązującej definicji jak należy rozumieć „przyjęcie utworu”, jednakże na gruncie poglądów doktryny oraz orzecznictwa sądowego można twierdzić, iż jest to jakiekolwiek przekazanie pracodawcy przez pracownika utworu, a więc przekazanie np. za pośrednictwem e-maila czy też poprzez pozostawienie utworu na biurku pracodawcy. W sytuacji braku negatywnego stanowiska pracodawcy odnośnie nieprzyjęcia utworu lub też uzależnieniu przyjęcia od dokonania określonych w nim zmian odnośnie utworu należy przyjąć, iż do przekazania doszło – nie jest wymagana akceptacja czy też potwierdzenie przyjęcia utworu (art. 13 pr. autorskiego).
Należy tutaj zaznaczyć, iż w sytuacji gdy pracownik nie chce przekazać stworzonego utworu to na gruncie prawa autorskiego pracodawca nie może go do tego zmusić, choć oczywiście może wyciągnąć konsekwencje wynikające z prawa pracy. W związku z tym niezwykle istotne jest właściwe skonstruowanie umowy o pracę z osobami mającymi w ramach obowiązków służbowych tworzyć utwory, tak aby zabezpieczyć pracodawcę przed mogącymi pojawić się sporami dotyczącymi praw autorskich do stworzonych przez pracownika utworów.
