Komu z nas nie zdarzyło się nigdy po zakupie zastanawiać „na jaką ja to cholerę kupiłem?” albo zastanawiać jak to się dzieje, że ten facet został ministrem.... A drugiej strony- która żona nie chciałaby umieć nakłonić męża do kupna np. futra a który z kolei mąż nie chciałby żeby jego żona mówiła (szczerze) „oczywiście idź z kolegami na piwo”. Albo umieć skłonić dzieci by wolały odrabiać lekcje niż grać na komputerze...
Trudno powiedzieć- wizja bardziej przerażająca czy pociągająca. Tylko czy do końca prawdziwa? Czym właściwie jest owo coraz słynniejsze NLP?
Co oznacza znaczy termin NLP czyli neurolingwistyczne programowanie?
Sam termin pochodzi z lat 70 ubiegłego wieku. Spektakularne sukcesy terapeutów pracujących przy pomocy kompletnie różnych metod skłoniły dwóch badaczy: Grindera i Bandlera do poszukiwania wspólnej wszystkim terapeutom cechy. Tego „czegoś’, co sprawia, że ich klienci zmieniają swoje przekonania i wzorce reagowania, a co za tym idzie, życie. Skupili się przy tym nie na teorii według której działa terapeuta a na strukturze czyli jak działa. Nie co ale jak. Dało to podstawy dwóch bardzo ważnych elementów NLP czyli techniki nazwanej potem „modelowaniem” i pracy na strukturze.
Trzecią osobą która przyczyniła się do powstania NLP był Gregory Bateson, brytyjski antropologa i pisarz zajmujący się komunikacją i teorią systemów.
Studia nad metodami terapeutycznymi (całkowicie różnymi) Fritza Perlsa, Virginii Satir i Miltona H. Eriksona pozwoliły opracować szereg technik niezwykle skutecznych przy uzyskiwaniu indywidualnych zmian osobowości.
Kompleksowa metoda szybkiej i łatwej zmiany nieskutecznych wzorców zachowań oraz zastępowania ich bardziej efektywnymi znana jest obecnie jako NLP.
Neuro odnosi się do naszych neurologicznych procesów postrzegania zmysłowego, czucia, emocji i zachowania. Nasza neurologia decyduje zarówno o odbiorze bodźców ze świata zewnętrznego jak i o reakcji na nie, fizjologicznych zmianach jakie możemy łatwo zaobserwować. Nasze ciało i umysł są na tym poziomie nierozerwalnie połączone.
Lingwistyczny związany jest z tym jak do porządkowania naszych myśli, obrazu świata i komunikacji używamy języka.
Programowanie zaś oznacza możliwość świadomej organizacji tego co zazwyczaj robimy nieświadomie- naszych przekonań, obrazu rzeczywistości i zachowań.
NLP przy tym skupia się nie na treści a na strukturze naszego subiektywnego doświadczenia. Bada tą strukturę, sposób w jaki organizujemy nasze doświadczenie, to co widzimy, słyszymy i czujemy i jak filtrujemy i zniekształcamy odbierane sygnały. Bada również nasze, świadome i nieświadome, reakcje, zachowania, sposoby i strategie komunikacji.
Zdefiniowanie NLP jest rzeczą bardzo trudną i właściwie każdy podałby nieco inna własną definicję. Osobiście określiłbym NLP jako sztukę i naukę uzyskiwania zmiany siebie oraz proces edukacji umożliwiającej nabycie pożądanych cech, przekonań, umiejętności prowadzący do określonego wcześniej celu.
Jak działa NLP?
Autorzy podręczników i trenerzy neurolingwistycznego programowania twierdza, że jakość życia zależy od naszych przekonań i nawykowego sposobu reakcji na problemy. Przekonania kształtują nasze wybory i decyzje o podjęciu bądź zaniechaniu jakiegoś kroku. Styl reakcji wyznacza praktykę radzenia sobie z kłopotami dnia codziennego i potężnymi życiowymi wyzwaniami. Możesz zmienić swoje przekonania i reakcje zarówno nabyte bardzo dawno, przypuszczalnie jeszcze w dzieciństwie, a także to, co pojawiło się niedawno. Techniki NLP polegają na ćwiczeniach wyobraźni, pracy z przekonaniami, nieświadomością i wykorzystaniu emocji do usunięcia starych i utrwalenia nowych wzorców. Jest to swego rodzaju trening mózgu, przyzwyczajonego do jednego stylu funkcjonowania i przestawienia go na nowe, bardziej pożądane tory. Przy czym w odróżnieniu od psychoterapii i w ogóle psychologii NLP nie zajmuje się problemem a rozwiązaniem. Czyli zamiast zwracać się w przeszłość i szukać przyczyny negatywnego wzorca skupia się na pożądanym rezultacie, zachowaniu i na tym jak go uzyskać. Jest to nota bene strategia stosowana przez odnoszących sukcesy biznesmenów, którą jak się okazuje można z powodzeniem przenieść na wszelkie dziedziny życia i której badanie było również jednym ze źródeł NLP. Dlatego też wielu trenerów NLP również prowadzących z klientami pracę terapeutyczną podkreśla, że NLP nie jest terapią a raczej edukacją, podejściem praktycznym. Zbiorem technik służących skutecznemu myśleniu i działaniu, przeprowadzaniu zmian w przekonaniach i zachowaniu, nabywaniu umiejętności.
Główne założenia NLP
1. Mapa nie jest terenem
Wiele osób myli swoje osobiste przekonania na temat świata z rzeczywistością. Zmieniając swoje przekonania można łatwiej zmienić siebie i świat. Z docierającej do nas ogromnej ilości informacji każdy dokonuje nieświadomej selekcji filtrowania i zniekształcania, tworząc w ten sposób swoja „mapę rzeczywistości”. Kiedy czytasz słowo „pies” w Twoim umyśle może pojawić się obraz jakiegoś psa. Zapewne inny niż mój. Dla jednej osoby jest to pekińczyk dla kogoś innego owczarek. Botanik i drwal inaczej widzą las. A jeszcze inaczej zbieracz grzybów. Każda mapa pokazuje tylko wycinek rzeczywistości służy innemu celowi i doprowadzi nas gdzie indziej. Zmieniając naszą mapę możemy zmieniać rezultaty naszych poczynań.
2. Doświadczenie ma swoją strukturę
Sposób zapamiętywania doświadczenia stanowi o jakości jego przeżywania. Zmieniając myślenie o tym doświadczeniu zmieniamy jego jakość. Zmienić doświadczenie możemy poprzez zmianę jego struktury- zmieniając submodalności naszego doświadczenia. Zmieniając ton, nasilenie i tempo głosu wewnętrznego, wielkość, kolorystykę, położenie i inne właściwości obrazów i kinestetykę czyli odczucia w ciele.
3. Co jeden człowiek potrafi tego inny może się nauczyć.
Jeśli ktoś potrafi osiągnąć coś w swojej dziedzinie, każdy może powtórzyć ten sukces w sferze, która go interesuje. Jeśli możliwa jest determinacja doprowadzająca np. do zostania mistrzem świata w skoku w dal, możliwe jest także napisanie bestsellera. Wszystko jest kwestią poziomu determinacji i odpowiedniej strategii. Strategie mówią, jak organizujesz swoje myśli i zachowania, aby rozwiązać jakieś zadanie. Bardzo ważne w tworzeniu i realizowaniu strategii są odpowiednie przekonania. Jeżeli posiadasz przekonanie, że coś jest dla Ciebie niemożliwe to stosować będziesz strategie które to uniemożliwią. Najważniejszą techniką pozwalającą opanować odpowiednie strategie i umiejętności jest modelowanie.
4. Umysł i ciało są elementami tego samego systemu
Myśli stale wpływają na stan napięcia mięśni, oddech, uczucia, a te z kolei oddziałują na myśli. Kiedy nauczymy się zmieniać jeden z tych elementów, to znaczy, że potrafimy również zmieniać pozostałe. Występuje tu sprzężenie zwrotne o którym możesz łatwo się przekonać jeżeli przerwiesz na chwile lekturę i staniesz ze spuszczone głową, zwieszonymi ramionami, w pozycji typowej dla depresji.... A po chwili wyprostujesz się uniesiesz głowę, wypchniesz do przodu klatkę piersiową, biorąc głęboki oddech..... Prawda, że teraz musiałbyś mocno próbować czuć się źle?
5. Ludzie posiadają cały potencjał, jakiego potrzebują
Jesteśmy w stanie osiągnąć wszystko, czego pragniemy, jest to tylko kwestią uruchomienia naszych ukrytych lub nieuświadomionych zasobów.
6. Nie można się nie komunikować
Podstawą naszego życia jest komunikacja. Nasze relacje zależą w równym stopniu od tego co mówimy, jak i od komunikatów pozawerbalnych: ruchów ciała, mimiki, tonu głosu. Nauczenie się dobrych wzorców komunikacji jest niezbędne do harmonijnego funkcjonowania w kontakcie ze sobą i w relacjach z innymi. Podstawową technika służącą skutecznej komunikacji jest dopasowanie czyli włączenie się do modelu świata drugiej osoby. Może następować zarówno na poziomie idei i przekonań jak zachowań werbalnych i niewerbalnych.
7. Znaczenie mojego komunikatu to odpowiedź, jaką otrzymuję
To co mówimy i robimy jest odbierane przez innych za pomocą ich mentalnych map świata, filtrów powodujących uproszczenia i inne zniekształcenia. Gdy ktoś usłyszy coś innego niż to, co mieliśmy na myśli, znaczy , że komunikat był nieczytelny, bądź zawierał treści nie do końca uświadamiane sobie przez nadawcę tak samo posiadającego swoje filtry powodujące zniekształcenia odbieranego i nadawanego komunikatu. Każda reakcja na mój komunikat jest informacja zwrotną.
8. W każdym zachowaniu tkwią dobre intencje
Każde raniące, bolesne, a nawet bezmyślne zachowanie ma u swych korzeni pozytywny cel. Krzyk-by zostać dostrzeżonym. Uderzenie-by obronić się przed niebezpieczeństwem. Ukrywanie-by poczuć się bezpiecznie. Przynajmniej raz w przeszłości przyniosło pozytywny, zamierzony efekt. Zamiast wybaczać czy potępiać takie zachowanie, można oddzielić je od dobrych intencji i pozwolić by do tych samych intencji dołączyć nowe, ulepszone, bardziej pozytywne zachowania. Co innego możesz zrobić by osiągnąć ten sam efekt?
9. Ludzie zawsze dokonują najlepszych z dostępnych im wyborów
Ludzie zachowują się w określony sposób nie dlatego, że są źli czy bezmyślni. Po prostu dokonują najlepszego z dostępnych wyborów w danej sytuacji, mając dostępne takie a nie inne informacje i takie a nie inne zasoby. Dlatego też NLP pyta- co daje Ci takie zachowanie? Jak możesz osiągnąć ten efekt w sposób bardziej ekologiczny?
10. Jeżeli to co robisz nie działa, rób coś innego
Jeżeli zawsze robisz to, co zawsze robiłeś- zawsze będziesz dostawać to, co dotąd dostawałeś. Jeżeli chcesz czegoś nowego-zrób coś nowego.
Na czym polegają ćwiczenia?
Ćwiczenia NLP polegają na pracy z umysłem, uczuciami, emocjami i wspomnieniami. Oddziałuje się na wewnętrzne struktury naszego umysłu: „wyobraź sobie…”, „zobacz…”. Poprzez pracę np. z submodalnościami doświadczenia wewnętrznego. Jeżeli słyszysz w jakiejś sytuacji głosy dialogu wewnętrznego mówiące Ci „nie uda Ci się” to zmień ich ton, barwę tempo. Niech to będzie ton jakim mówi osoba, której płuca wypełnione są helem, albo niech mówi głosem osła ze „Shreka” albo niech jej głos brzmi jak pierdzenie. Jeżeli towarzyszy temu obraz jakiejś Bardzo-Ważnej-Osoby, zmień ten obraz. Odsuń, zmniejsz, załóż jej różowe majtki na głowę....
Inne metody to wykorzystanie modeli językowych- metamodelu i modelu miltona. „Jestem potwornie wściekły”- „A co daje ci wściekłość?” „Po co jesteś wściekły?” „Gdzie konkretnie jesteś ściekły”. „Wszystko mnie wkurza” „A konkretnie co?” „A czy jest choć jedna rzecz która cię nie wkurza?” „Jeżeli wszystko to pewnie i to że się wkurzasz?”
Modeluje się stany emocjonalne i ćwiczy sposoby porozumiewania się w różnych kanałach percepcyjnych (wzrokowym, słuchowym, czuciowym).
Pracuje się na strukturze doświadczenia poprzez zmianę submodalności na takie które towarzyszą pożądanym stanom. Jeżeli jakaś sytuacja wywołuje u Ciebie niepożądaną emocję możesz zanalizować „jak” jej doświadczasz. Jakie towarzyszą jej obrazy (wielkość, kolory, kontrast, oświetlenie, kierunek itd.), dźwięki (natężenie, kierunek, ton itd.) i kinestetyka (ciepło, odczucia w ciele itd.) następnie zmienić je, zastąpić innymi.
Kotwiczy się pożądane postawy i emocje. Łączy się w podświadomości określony bodziec ze stanem umysłu. Potem ten sam bodziec wyzwala podobny stan.
Stosuje się metamodel i model Miltona. Dwa przeciwstawne modele językowe, pierwszy polegający na ukonkretnieniu drugi na metaforze i języku celowo niejasnym.
Neurolingwistyczne programowanie to metoda umożliwiająca pracę zarówno z biznesem, jak i terapię czy pracę nad rozwojem osobistym. Najpopularniejsze są obecnie specjalistyczne kursy zawodowe, szkolenia jedno- i kilkudniowe o charakterze otwartym oraz coaching osobisty.
Pełne szkolenie NLP składa się z trzech cykli/poziomów szkoleniowych: Praktyk, Master i Trener. Na praktyku poznaje się przede przegląd technik NLP i pracuje przede wszystkim z sobą i uczy się pracować z innymi. Master uczy się modelowania i modyfikowania znanych technik NLP dzięki nieświadomej kompetencji i znajomości struktury . Trener natomiast umie nauczyć tych wszystkich technik. Zmienia się też sposób postrzegania zarówno siebie jak i otoczenia. Popularny w środowisku nlp-owskim jest dowcip że widząc ten sam las, Praktyk powie „las brzozowy”, Master: „z tej strony jest to las brzozowy” a Trener „jest co najmniej jeden rząd drzew, które wyglądają jak brzozy”
NLP jest nastawieniem na reakcję i ciągła zmianą by osiągać pożądany rezultat. Otwartość- to być może klucz do niezwykłego magicznego uroku NLP. I to co czyni tę metodę tak uniwersalną. Do zastosowania we wszystkich dziedzinach życia, począwszy od biznesu i skutecznej sprzedaży, poprzez związki z innymi, twórczość po magię i duchowość. A wszystko to dobrze się bawiąc. Czy lubisz się dobrze bawić?
Nauka NLP z książek czy artykułów jest trochę jak czytanie książki kucharskiej i wyobrażanie sobie jak smakuje gotowa potrawa, niemniej poniżej znajdziesz listę pozycji wartych przeczytania. Warto też przejrzeć zasoby internetowe, osobiście polecam strony Akademia Twórczego Sukcesu, Polskiego Forum NLP
Warto przeczytać:
Richard Bandler „Umysł, jak z niego wreszcie skorzystać”
„Alchemia manipulacji”
Richard Bandler i John Grinder „Z żab w księżniczki”
Steve i Connirae Andreas „Serce umysłu”
Andreas, Faulkner i inni „Programowanie Neurolingwistyczne - Nowa technologia osiągania sukcesów”
O’Connor i Seymore „Wprowadzenie do NLP”
Harry Adler „Umiejętność realizowania marzeń”
Możliwe, że lista jest w tej chwili dłuższa. Ostatnio nastąpił wysyp książek o NLP. Miłej lektury i zabawy w stosowaniu NLP w swoim coraz lepszym życiu.
