Borelioza (ang. Lyme disease, łac. borreliosis, choroba z Lyme, krętkowica odkleszczowa) – ogóloustrojowa i wielonarządowa choroba zakaźna wywoływana przez bakterie z rodzaju Borrelia, przenoszona przez kleszcze na człowieka i przenoszona niektóre zwierzęta.
Rozpoznanie choroby jest stosunkowo łatwe na wczesnym etapie – w sytuacji zauważenia ukąszenia przez kleszcza i następowego (w czasie 5 dni do 6 miesięcy) charakterystycznego rumienia skórnego. Zmiana skórna powiększa się obwodowo, zwykle pozostawiając centralne przejaśnienie. Na ogół, obserwowanej zmianie skórnej nie towarzyszą inne objawy ogólne i sama też nie powoduje dolegliwości subiektywnych. W powyższe sytuacji diagnostyka serologiczna nie jest konieczna. Do rozpoznania wystarczają typowe objawy kliniczne. Niemniej jednak, do 30 % pacjentów z ustalonym rozpoznaniem nie podaje w wywiadzie pokąsania przez kleszcze, czy też wystąpienia rumienia wędrującego. U tych pacjentów, wartość diagnostyczną mają testy serologiczne wykonywane metodą Elisą i Western-Blot, testy transformacji blastycznej limfocytów – LTT czy też testy metodą biologii molekularnej PCR. Niezależnie od dostępnych metod diagnostycznych, bardzo ważne znaczenie w rozpoznaniu boreliozy mają prezentowane objawy kliniczne. W diagnostyce boreliozy, bardzo ważnym jest diagnostyka różnicowa i wykluczenie innych możliwych przyczyn zgłaszanych przez pacjenta dolegliwości – szczególnie w zakresie chorób neurologicznych, reumatologicznych, internistycznych, ortopedycznych. Brak tego etapu diagnostyki, może narazić pacjenta na długie i niepotrzebne leczenie antybiotykowe z możliwością wielu powikłań.
Nieleczona borelioza u człowieka przebiega najczęściej w 3 formach:
1) infekcja zlokalizowana: rumień wędrujący - w miejscu ukąszenia przez kleszcza pojawia się na skórze zmiana rumieniowa, szerząca się obwodowo. Zwykle zmianie nie towarzyszą inne dolegliwości niemniej mogą wystąpić bjawy grypopodobne, pobolewania i inne niecharakterystyczne dolegliwości w okolicy zajętej procesem
2) infekcja rozsiana: nawracające dolegliwości stawowo-mięśniowe, objawy ogólnoustrojowe, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, zajęcie pojedyńczych nerwów obwodowych (najbardziej typowym jest zajęcie nerwu twarzowego – jedno albo obustronne) lub splotów nerwowych
3) infekcja przewlekła: niedowład, zaburzenia czucia, bóle mięśniowo-stawowe, przewlekłe zmęczenie, zaburzenia neurologiczne, zaburzenia kardiologiczne
W leczeniu boreliozy stosuje się przedłużone kuracje antybiotykowe, uwzględniające etap choroby, zaawansowanie i formę schorzenia, tolerancję przez pacjenta dostępnych leków. Zwykle stosuje się kuracje doustne, niemniej jednak np. w sytuacji objawów neuroboreliozy stosuje kuracje dożylne. Bardzo ważnym jest też leczenie wspomagające i rehabilitacyjne w sytuacji uszkodzenia narządu ruchu.
