Opodatkowanie odsetek od zagranicznych oszczędności budzi coraz większe kontrowersje, jako że dnia na dzień coraz więcej osób zainteresowanych jest problemem uregulowania swoich obowiązków w tym zakresie wobec polskiego fiskusa.
Nie ulega wątpliwości, iż na większą świadomość podatkową osób przebywających za granicą główny wpływ miał problem „podwójnego opodatkowania” zagranicznych dochodów, czego efektem było wprowadzenie w życie abolicji podatkowej. Wydaje się jednak, że zagadnienie podwójnego opodatkowania w kształcie, jaki miało ono przed wprowadzeniem abolicji podatkowej, to tylko początek znacznie poważniejszego problemu, jakim jest właśnie opodatkowanie zagranicznych odsetek. Bierze się to stąd, że o ile w zakresie abolicji podatkowej chodziło tylko o osoby rozliczające się w Polsce przy pomocy metody zaliczenia proporcjonalnego, o tyle w tym przypadku problem zaległości podatkowej z tytułu nierozliczonych dochodów z zagranicznych odsetek dotyczy wszystkich osób, bez względu na sposób unikania podwójnego opodatkowania zagranicznych dochodów, które mają one obowiązek stosowania w Polsce.
W różnorakich mediach od czasu do czasu można natknąć się na szczątkowe informacje dotyczące przedmiotowego zagadnienia. Wydaje się jednak, że jest to dużo za mało. Nigdzie przy tym nie daje się żadnych szczegółowych wskazówek, jak dokonać takiego rozliczenia w Polsce, nie mówiąc już o kształtowaniu świadomości problemu wśród osób otrzymujących za granicą tego rodzaju dochody. Ten stan jest o tyle niepokojący, że każdy podatnik w prosty sposób mógłby sobie sam poradzić z własnym rozliczeniem tego dochodu w Polsce, gdyż nie jest ono skomplikowane. Co więcej, w prosty sposób można również uniknąć odpowiedzialności z tytułu zaległości podatkowej w zakresie tych dochodów. Trzeba tylko wiedzieć, jak to zrobić.
Jakiego rodzaju dochodów dotyczy obowiązek
O tym, jakich dochodów odsetkowych dotyczy konieczność rozliczenia się z polskim fiskusem mówi art. 30a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Według jego treści od uzyskanych dochodów (przychodów) pobiera się 19% zryczałtowany podatek dochodowy z odsetek lub innych przychodów od środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku podatnika lub w innych formach oszczędzania, przechowywania lub inwestowania, prowadzonych przez podmiot uprawniony na podstawie odrębnych przepisów, z wyjątkiem środków pieniężnych związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą.
A zatem chodzi tutaj o wszelkiego rodzaju dochody z odsetek – głównie powstałych na rachunkach bankowych – z wyjątkiem tych, które powstały w związku z działalnością gospodarczą podatnika, gdyż one są opodatkowane w ramach dochodu z tej działalności.
Kto powinien się rozliczyć z zagranicznych odsetek
Obowiązek rozliczenia się w Polsce z tego dochodu ciąży na polskich rezydentach podatkowych, a więc osobach, które spełniają przynajmniej jednej z warunków przewidzianych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych. Są to:
1. przebywanie na terytorium Polski co najmniej 183 dni w roku podatkowym;
2. posiadanie w Polsce centrum gospodarczego;
3. posiadanie w Polsce centrum osobistego.
Obowiązek ten ciąży na polskich rezydentach podatkowych bez względu na to – przypomnijmy – czy rozliczają się oni z zagranicznych dochodów z tytułu pracy, czy też nie, ze względu na metodę wyłączenia przewidzianą w umowie o unikaniu podwójnego opodatkowania.
Jak wygląda rozliczenie zagranicznych odsetek w Polsce
Każda umowa o unikaniu podwójnego podatkowania reguluje problem opodatkowania odsetek powstałych za granicą. Odsetki te są bowiem z reguły opodatkowane przez instytucję je wypłacającą i aby uniknąć ponownego opodatkowania tego dochodu umowy takie statuują metodę odliczenia proporcjonalnego, jako sposób na uniknięcie podwójnego opodatkowania. Z technicznego punktu widzenia wygląda to tak, że od podatku obliczonego według polskiej stawki podatkowej, która wynosi 19%, należy odjąć podatek zapłacony (pobrany) za granicą, nie więcej jednak, niż do wysokości polskiego podatku.
Podatek rozlicza się na formularzu PIT-36, przy czym nie jest tutaj konieczna deklaracja PIT-ZG.
Uniknięcie odpowiedzialności karnoskarbowej
W związku z tym, że niewiele osób ma świadomość konieczności rozliczenia się z dochodu z zagranicznych odsetek, to wiąże się to z ogromną rzeszą osób, na których ciąży zaległość podatkowa z tego tytułu i tym samym możliwość podlegania odpowiedzialności karnoskarbowej. Istnieje jednak prosty sposób, aby uregulować tą zaległość z polskim fiskusem. Jak to należy zrobić?
Po pierwsze należy obliczyć swoją zaległość i następnie ustalić, w jakiej wysokości narosły odsetki od tej zaległości (w celu ustalenia wysokości odsetek od zaległości podatkowej dobrze jest skorzystać z jednego z wielu kalkulatorów dostępnych w Internecie). Po drugie należy wypełnić zaległą deklarację PIT-36, a jeżeli deklaracje takie były już składane za poprzednie lata podatkowe, to należy sporządzić ich korekty. Po trzecie trzeba sporządzić specjalne pismo, które nazywa się czynnym żalem (więcej na temat czynnego żalu na www.PodwojneOpodatkowanie.pl). I w ostatniej kolejności deklaracje oraz czynny żal należy przesłać do urzędu skarbowego, a zaległy podatek wraz z odsetkami od tej zaległości wpłacić na konto tego urzędu.
Ważne jest tutaj to, że czynny żal będzie skuteczny tylko wtedy, kiedy organy podatkowe nie dowiedziały się jeszcze o zaległości podatkowej.
Skąd fiskus czerpie wiedzę o zaległych podatkach od odsetek
Coraz więcej podatników ma problem z fiskusem z tytułu nierozliczonego podatku od zagranicznych odsetek. Niektórzy z nich nie mają świadomości ciążącego na nich obowiązku, jednak inni – zdecydowana mniejszość – nie wypełnia tego zobowiązania celowo wierząc, że fiskus nie odnajdzie ich zaległości.
Rzeczywistość jest jednakże zupełnie inna. Fiskus doskonale sobie zdaje sprawę z tego, kto i w jakiej wysokości otrzymał tego rodzaju dochód. Skąd takie informacje? Otóż w Unii Europejskiej obowiązuje dyrektywa, która zobowiązała wszystkie państwa członkowskie do tego, aby wprowadziły stosowne regulacje do swoich systemów prawnych, mające na celu wprowadzenie obowiązku informowania przez instytucje finansowe ich fiskusa o wypłacanych odsetkach. Ten zagraniczny fiskus następnie informuje rodzimego dla danego podatnika fiskusa o kwocie wypłaconego dochodu. Stąd polskie organy podatkowe mają (albo przynajmniej powinny posiadać) wiedzę w pierwszej ręki o dochodach z zagranicznych odsetek uzyskiwanych przez polskich rezydentów podatkowych.
Dlatego nie warto zwlekać z rozliczeniem takiej zaległości, tym bardziej, że - jak widać - jej rozliczenie nie jest skomplikowane.