Jest niemal pewne, że nasze dziecko wcześniej czy później zetknie się z narkotykami. Statystyki nie pozostawiają co do tego złudzeń. Wychowując, jednak możemy je wyposażyć w umiejętności chroniące przed uzależnieniem. Najważniejsze z nich to ukształtowanie w dziecku poczucia własnej wartości i wysokiej odporności na stres oraz nauczenie dziecka pozytywnych sposobów zaspokajania potrzeb
Wyniki badań nad rozpowszechnieniem używania substancji psychoaktywnych (alkohol, narkotyki, leki) w szkołach ponadpodstawowych, są alarmujące. Sporadyczne, nieregularne odurzanie się staje się wśród młodzieży normą, dodatkiem do dobrej zabawy czy emocjonującym eksperymentem.
W szkołach przeprowadza się wiele różnych programów profilaktycznych, których celem jest dostarczenie uczniom rzetelnej wiedzy i umiejętności potrzebnych do przeciwstawienia się presji grupy czy sytuacji. Niemniej jednak programy te mają ograniczone możliwości kształtowania odpowiednich postaw. Podstawowym miejscem, gdzie odbywa się najważniejsza część pracy profilaktycznej jest dom i rodzina.
O tym, czy dziecko będzie wybierać trzeźwość, w dużej mierze decyduje to, czy w trakcie wychowania rodzice wyposażyli je w pewne uodparniające umiejętności i zasoby.
Umiejętność bezpiecznego zaspokajania przez dziecko potrzeby doświadczania emocji
Adam trafił w towarzystwo narkomanów przez przypadek. Spotkał na koncercie kolegę ze szkoły. Był z nieznanymi Adamowi ludźmi. Poczęstowali go. W pierwszej chwili, Adam chciał odmówić – był przeciwny narkotykom i kiedyś postanowił, że nigdy nie będzie ich próbował. Nowi koledzy przekonali go jednak, że „to nic takiego”, że słowo narkotyk jest tu całkiem nie na miejscu. Dał się przekonać, spróbował. To co spodobało mu się najbardziej, to fakt, że już nie jest sam.
Z czasem narkotyki wypełniły pustkę i nudę jaką czuł od pewnego czasu. Szkoła i gry komputerowe to było za mało, teraz nareszcie zaczęło się co dziać.
Pamiętaj:
Twoje dziecko potrzebuje czuć się częścią grupy, potrzebuje też sprawdzać się w różnych sytuacjach, przeżywać coś wyjątkowego i niezwykłego.
Lepiej żeby to była grupa harcerska, sportowa, teatralna czy taneczna niż grupa osób poszukujących wrażeń na własną rękę.
Lepiej żeby twoje dziecko przeżywało silne emocje i sprawdzało się w czasie zawodów sportowych, występów czy nocnych biegów na obozie niż w czasie imprez narkotykowych.
Wspieraj zainteresowania swojego dziecka i pozwól mu na samodzielność. Ono i tak będzie aktywnie poszukiwać grupy i emocji – pomóż mu właściwie wybrać.
Kształtowanie dobrego samopoczucia i wysokiej samooceny
Dla Kaśki pierwsze doświadczenie z narkotykami to „był strzał w dziesiątkę”. Bardzo dokładnie pamięta, jak pewnie i radośnie poczuła się wtedy. Ona, taka zawsze nieśmiała i niepewna siebie, stała się duszą towarzystwa. Narkotyki szybko stały się ważne i niezbędne do dobrego samopoczucia.
Pamiętaj:
Twoje dziecko potrzebuje mieć poczucie własnej wartości. Jeśli nie znajdzie go w sobie, łatwiej będzie sięgać po narkotyki.
One sprawią, że przynajmniej przez chwilę poczuje się dobrze samo ze sobą. Im bardziej będzie mu tego brakowało na co dzień, tym atrakcyjniejsze wydadzą mu się narkotyki.
Wychowując swoje dziecko buduj w nim poczucie wartości: chwal za sukcesy, doceniaj wysiłek, stawiaj wymagania odpowiednie (nie za wysokie i nie za niskie) do wieku i rozwoju, pozostaw dziecku tyle swobody i samodzielności ile jest w stanie odpowiedzialnie wziąć na siebie. Zaciekaw się swoim dzieckiem – tym co robi, myśli i czuje.. W rozmowie stań się również słuchaczem a nie tylko osobą, która „nadaje”.
Kształtowanie odporności na stres
Damian nigdy nie był dobrym uczniem. W domu rodzice wściekali się gdy kolejny raz coś zawalił. Bał się – bał się szkoły, bał się reakcji rodziców, nie wiedział jak to wszystko „odkręcić”. Bał się tak bardzo, że zaczął uciekać. Uciekać ze szkoły, izolować się od rodziców, zamykać w sobie. Narkotyki sprawiały, że chociaż przez chwilę czuł się mocny i wierzył w lepszą przyszłość. Wierzył, że rozwiązanie samo przyjdzie. Jednak nic się nie chciało układać a sprawy ulegały pogorszeniu. Damian miał coraz większe kłopoty i coraz mniej siły do realnego działania. Narkotyki pozwalały o tym wszystkim zapomnieć.
Pamiętaj:
Twoje dziecko będzie przeżywało różne trudne i stresujące sytuacje. Rozwiązywanie problemów, będzie od niego wymagało, wytrwałości i odporności. Jeżeli nie nauczy się tego od Ciebie będzie reagować ucieczką, łatwo wtedy może znaleźć na swojej drodze narkotyki, które pozwalają odciąć się od bólu i poczucia bezradności.
W sytuacjach trudnych, wspieraj swoje dziecko, ale nie wyręczaj w działaniu. Nie chroń go nadmiernie, i tak nie obronisz go przed wszystkimi przeciwnościami losu. Spokojnie reaguj gdy twoje dziecko płacze. Nie ulegaj gdy się buntuje – uczysz go w ten sposób akceptowania ograniczeń i tego, że nie można dostać wszystkiego.
Rodzice od maleńkości swojego dziecka poprzez cały proces wychowania przygotowują je na różne sytuacje życiowe w tym też na decyzje dotyczące bycia trzeźwym. Jednakże sama decyzja zawsze pozostanie w rękach dziecka.
W sytuacjach gdy zaczynają ujawniać się problemy, istnieją podejrzenia lub pewność, że dziecko ma kontakt z narkotykami, rodzice powinni poszukać specjalistycznej pomocy.
Zobacz też atykuł o przygotowaniu dziecka do bezpiecznego korzystania z internetu
