Podatek od działalności niezgodnej z prawem?
Przedsiębiorcy decydujący się na otwarcie swoich działalności pomimo obowiązujących zakazów w praktyce łamią prawo i przepisy antycovidowe. Tymczasem, z przepisów podatkowych i orzecznictwa sądów administracyjnych wynika, że państwo nie może zarabiać na przestępstwie. Ustawy podatkowe wyraźnie podają, że nie stosuje się ich do czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy. Przeglądając wyroki NSA można natknąć się na stwierdzenie mówiące, że umowa ta ma miejsce, gdy jedna strona płaci drugiej za popełnienie czynu zabronionego, a środki finansowe uzyskane przez stronę dopuszczającą się czynu nie mogą stanowić przychodu.
Zgodnie z powyższym, gdy chodzi o PIT i CIT podatek nie powinien firm obowiązywać, ponieważ nie płaci się podatków od przychodów z działalności niezgodnej z prawem. Pozostaje jeszcze VAT, w którego przypadku zastosowanie ma przepis art. 108 ustawy o podatku VAT, który bezwzględnie nakazuje zapłacić VAT w przypadku wystawiania faktury, jednakże jak wiadomo, faktura nie zawsze zostaje wystawiona.
Dylematy urzędów skarbowych
Urzędy skarbowe jeszcze nigdy nie miały do czynienia z podobną sytuacją. W związku z tym nic dziwnego, że stoją one przed wielkim dylematem związanym z rozliczaniem podatku firm, które wznowiły działalność wbrew rządowym zakazom i zwracają się z pytaniami do rządu. Tymczasem w Ministerstwie Finansów już od jakiegoś czasu trwają prace nad interpretacją przepisów. Jednakże i to zadanie nie jest proste, bowiem rząd nie przewidział scenariusza, w którym firmy będą naruszać prawo w taki sposób, w jaki robią to obecnie.
W teorii przedsiębiorstwa zamknięte przez lockdown nie powinny płacić podatku. Jednakże, przedsiębiorcy łamiący przepisy i otwierający swoje firmy mimo zakazu ostatecznie mogą zapłacić więcej niż inni. Ich przychód może zostać potraktowany nie jako pochodzący z prowadzonej działalności gospodarczej, ale z tzw. innych źródeł. Osoby świadczące doradztwo podatkowe przewidują, że jest to bardzo prawdopodobne, że organy podatkowe zgodzą się z tezą, iż przychody z przestępstwa nie mogą być opodatkowane, ale opodatkują je w inny sposób – właśnie jako przychody z innych źródeł niż działalność gospodarcza, a te podlegają podatkowi dochodowemu.
W takiej sytuacji przedsiębiorcy nie mogliby odliczyć poniesionych kosztów jako tych, które służą do uzyskania przychodu. Jednak i tu sprawa nie jest do końca jasna. Bowiem, w jaki sposób urząd skarbowy weryfikowałaby, czy dany przedsiębiorca może odliczyć koszty prowadzenia działalności czy też nie? Według specjalistów najprościej mogłoby się to odbywać po PKD firmy. W praktyce jednak sprawdzenie wszystkich przedsiębiorstw pod tym względem jest niemal niemożliwe, ponieważ wiele firm ma wpisaną więcej niż jedną działalność w rejestrze. Inne przedsiębiorstwa zaś mogą legalnie funkcjonować, ale spełniając pewne warunki, np. hotele przyjmujący tylko gości podróżujących służbowo. To zaś oznacza, że urzędnicy urzędów skarbowych musieliby podejmować wnikliwe kontrole.
Liczne pozwy sądowe
Doradcy podatkowi przekonują, że niebawem sądy zaleje ogromna fala pozwów. Przedsiębiorcy będą musieli zmierzyć się w walce z organami podatkowymi, ponieważ mimo, że w świetle orzecznictwa sądów administracyjnych, za koszty uzyskania przychodu uznaje się racjonalne i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzeniem działalności gospodarczej to urzędnicy mogą uznać, że działalność w praktyce nie była prowadzona z uwagi na obowiązujące zakazy.
