Z racji specyficznej budowy oraz ogromnej mobilności, a zatem stałego narażenia na przeciążenia i kontuzje, stawy bardzo często dotknięte są zmianami zwyrodnieniowymi. Kiedyś zwyrodnienia stawów dotykały wyłącznie osób w podeszłym wieku; obecnie – co jest bardzo niepokojące – dotyczą coraz młodszych osób. Chroniczne zapalenie stawów, czyli artroza, to jedna z najczęstszych chorób układu ruchu. Co sprzyja rozwojowi artrozy? I czy można jej zapobiec?
Przyczyny zwyrodnieniowej choroby stawów
Zwyrodnienie stawów może być następstwem działania urazu, zakażeń, innych współistniejących chorób stawów czy chorób przewlekłych. U osób starszych jest konsekwencją fizjologicznie zachodzących niekorzystnych zmian w stawie. Najczęstszymi czynnikami predysponującymi do rozwoju artrozy są:
- nadwaga i otyłość
- siedzący tryb życia lub przeciwnie – ciężka praca fizyczna lub bardzo intensywne treningi
- monotonne powtarzanie określonych ruchów, np. zginania kolan, co najczęściej wynika ze specyfiki wykonywanego zawodu
- wrodzone wady anatomiczne stawu
- wiek
- płeć – kobiety chorują częściej
- predyspozycje genetyczne
Pod wpływem działania tych czynników dochodzi do stopniowej utraty elastyczności tkanki chrzęstnej wyścielającej staw, zaczyna ona twardnieć i pękać, co prowadzi ostatecznie do jej całkowitego zaniku i odsłonięcia tkanki kostnej. Brak amortyzacji w stawie ma poważne konsekwencje. Staw robi się bolesny i sztywny, znacząco zostaje ograniczona jego ruchomość. Postępujące zniekształcenie stawu prowadzi do jego nieodwracalnego uszkodzenia.
Na czym polega leczenie zwyrodnienia stawów?
Artroza to postępujący i nieodwracalny proces, dlatego tak istotne jest jak najszybsze rozpoznanie choroby i wdrożenie leczenia. Początkowo osoba dotknięta artrozą zauważa ból i sztywność stawów występującą po dłuższym unieruchomieniu i ustępującą po rozruszaniu. Wraz z postępem choroby okresy ulgi są coraz rzadsze, zaś ból coraz dotkliwszy. Leczenie artrozy polega na stosowaniu leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych, głównie paracetamolu i niesteroidowych leków przeciwzapalnych. Leki te mogą być stosowane doustnie, domięśniowo lub miejscowo na skórę. Niekiedy stosowane są leki wspomagające odbudowę chrząstki, np. glukozaminą czy siarczan chondroityny. W przypadku znacznego nasilenia choroby można dostawowo podać kwas hialuronowy czy glikokortykosteroidy. Poza farmakoterapią kluczowe znaczenie ma zmiana trybu życia pacjenta. Takie postępowanie stanowi także doskonałą profilaktykę zwyrodnienia stawów u osób, których choroba jeszcze nie zaatakowała. Zalecane jest zatem utrzymywanie prawidłowej masy ciała, regularna i umiarkowana aktywność fizyczna, krioterapia lub powierzchniowe stosowanie ciepła, odciążenie stawu dotkniętego chorobą przez stosowanie akcesoriów ortopedycznych czy unieruchomienie stawu w okresie zaostrzenia choroby.
