Przede wszystkim ilość warstw, poszczególnych elementów stroju, a także sam gatunek materiału, z którego zostały uszyte, kończąc na motywach zdobniczych materiału, które jednoznacznie wiążą się z charakterem uroczystości, od bardzo oficjalnych ceremonii zaślubin po towarzyskie spotkania w czasie festiwali czy kolacji w gronie najbliższych.
Początkowo, kimonem określano strój noszony codziennie. Stopniowo, wraz z rozpowszechnianiem się kultury zachodniej oraz postępem na rynku tekstylnym stał się on bardziej oficjalny, powoli wpisując się w tradycję i kulturę folklorystyczną Japonii.
Historia kimona
Kimona, które znamy współcześnie zostały rozpowszechnione w okresie Heian (794-1192r. n.e.). Okres w historii Japonii został zapoczątkowany przez przeniesienie dworu cesarskiego z Nary do specjalnie wybudowanego w tym celu miasta, Heian-kyo (współcześnie znane jako prefektura Kioto, znajdująca się w zachodniej części wyspy Honsiu). To wtedy właśnie ujednolicono kształt tradycyjnego ubioru, zarówno noszonego przez kobiety, jak i mężczyzn, zachowując kształt litery T.
Kształt kimona jednoznacznie rzutuje na sposób jego szycia. Każde kimono powstaje z jednej, zazwyczaj specjalnie barwionej beli materiału, dzięki czemu zachowana zostaje jednolita forma. Barwiony materiał prezentuje sceny z życia, wielobarwne krajobrazy i motywy związane z naturą. W zależności od charakteru okoliczności jasność oraz ekspozycja wzorów, a także ich nagromadzenie jest różne.
Tradycyjne kimona kobiece występują w jednym rozmiarze, który dopasowuje się do kształtu ciała za pomocą pasów, zaszewek oraz dodatkowym fałdom materiału. Jak już wspomniałam, kimona szyte są z jednej, dedykowanej beli materiału, która barwiona jest ręcznie. To właśnie z uwagi na indywidualnie sporządzany wzór oraz wysokogatunkowy materiał wartość kimona wraz z kompletem dodatków często osiąga kwotę przekraczającą dwadzieścia tysięcy dolarów. Na rynku polskim kimona osiągają kwoty rzędu dziesięciu, piętnastu tysięcy złotych.
Wśród popularnych technik barwienia materiału wyróżniamy takie techniki, jak klasyczne malowanie ręczne lub yuzen przy wykorzystaniu substancji na bazie pasty ryżowej, która chroni przed zabarwieniem.
Charakter kimono zależy od jego przeznaczenia, czyli od poziomu uroczystości, na jaką ma być założone. To właśnie stopień oficjalności rzutuje np. na kształt, długość rękawów, rodzaj tkaniny, kończąc na kolorystyce całego stroju.
Współcześnie kimona szyte są z jedwabiu, który wybierany jest do uczczenia najbardziej oficjalnych uroczystości, bawełny, który raczej przeznaczony jest do noszenia na co dzień lub podczas mniej oficjalnych uroczystości, spotkań w gronie znajomych lub rodziny, podczas festiwalów oraz poliestru, który należy do najbardziej swobodnego noszenia, jednak z uwagi na technikę produkcji posiada najszerszy wybór wielobarwnych, oryginalnych wzorów.
Skład kimono
Pięknie wyglądające kimono to efekt nie tylko odpowiednio dobranego materiału i dodatków, ale także sztuka samego założenia. Większość kobiet nie byłaby w stanie założyć samodzielnie kimono, gdyż na kompletny strój składa się blisko dwanaście elementów. Z tego względu organizowane są specjalne kursy szkoleniowe związane ze sztuką zakładania kimono, dobierania dodatków, a także stworzenia kompletnego wizualnego efektu.
Na kompletny strój poza samym kimono, składają się:
Hakama- spódnica lub szerokie, plisowane spodnie, z usztywniającą warstwą w dolnej części pleców. Dodatkowo posiadają one grube pasy materiału owinięte wokół talii (himo), a także klasyczne obi. Zazwyczaj hakama stanowi element klasycznego stroju męskiego, często spodnie tego typu noszone są jako element stroju przeznaczonego do uprawniania sztuk walki- aikido lub kendo.
Obi- gruba szarfa lub pas wykorzystywany do podtrzymania kimona w talii.
Tabi- rodzaj specjalnych skarpet dwupalcowych, noszonych do sandałów. Skarpetki siegają ponad kostkę, mogą być wykonane z materiału w jednym kolorze lub wzorzyste.
Zori, Okobo, Geta, Waraji- są to różne rodzaje klasycznych sandałów noszonych jako element kimono. Geta to sandały dla mężczyzn i kobiety, wykonane z drewna, które noszone są do yukaty; Waraji to sandały noszone przede wszystkim przez mnichów, posiadają prostą konstrukcję wykonaną z drewna; Zori to najbardziej uroczysty model sandałów, które wyplatane są z płótna, skóry lub trawy przeznaczony dla mężczyzn i kobiet, Okobo to sandały drążone, dopasowane do kształtu stopy, noszą je jedynie maiko, czyli uczennice na gejsze.
Nagajuban- to długa, bawełniana halka noszona pod kimonem
Hadajuban- krótsza od nagi bawełniana koszula bez guzików
Datejime- to bawełniany pas zakładany po założeniu nagajuban
Susoyoke- to rodzaj bawełnianego fartucha, zakładany na pas, który sięga od pasa w dół
Rodzaje kimon
Jak już wspomniała, kimona dzielimy w zależności od stopnia uroczystości, na jakie jest zakładane. W przypadku kimon kobiecych są one także uzależnione od stanu cywilnego, wieku oraz korelacji rodzinnych.
Kurotomesode to najbardziej oficjalne i eleganckie kimono, które zakładają wyłącznie mężatki, matka panny młodej lub pana młodego. Zazwyczaj wykonane są z jedwabiu w kolorze czarnym zdobionego w dolnej części, poniżej pasa.
Furisode to rodzaj kimono z bardzo szerokimi i długimi rękawami (około 110cm). Jest to forma najbardziej oficjalnego kimono, które noszone jest wyłącznie przez panny, podczas ceremonii dojrzałości (ukończenie 20 roku życia), a także na sluby i wesela przez panny wolnego stanu i bliskie krewne panny młodej. Tkanina pokryta jest wzorem na całej długości.
Irotomesode to rodzaj jednokolorowego kimona, z delikatnym zdobieniem poniżej linii talii. Jest mniej uroczyste niż Kurotomesode, noszone jest zazwyczaj podczas uroczystości ślubnych przez zamężne krewne państwa młodych.
Hamongi to formalne kimono wizytowe, zdobione głównie w górnej części- przy ramionach oraz na linii rękawów. Mogą je nosić zarówno mężatki, jak i panny podczas oficjalnych uroczystości ślubnych czy przyjęć okolicznościowych.
Tsukesage- skromniejsza wersja Hamongi, noszona podczas uroczystości przez panny i mężatki, posiada drobniejsze zdobienia zazwyczaj w dolnej części kimono.
Iromuji to kimono jednokolorowe, zazwyczaj noszone podczas ceremonii parzenia herbaty. Jes to jedna z najprostszych form kimono, gdzie o elegancji świadczy materiał, z którego zostało wykonane, nie barwa. Noszą je kobiety różnego stanu cywilnego.
Komon to kimono zazwyczaj wielobarwne, pokryte powtarzalnym wzorem na całej powierzchni. Ma ona niezobowiązujący charakter, więc chętnie noszona jest na co dzień, podczas festiwali a także podczas nieoficjalnych spotkań w gronie znajomych.
Edo-komon to kimono, które stopniem odpowiada Irumoji. Jest to kimono pokryte drobnym wzorem w kropki, noszone w formie ubioru wizytowego
Yukata to ostatni, najbardziej powszedni rodzaj kimono, zazwyczaj wykonany jest z czytsej bawełny, bez podszewki, dlatego popularny jest w okresie letnim. Słuzy do noszenia na co dzień, po ulicy, podczas festynów. Tradycyjnie funkcjonował jako forma pidżamy lub szlafroka. Ten rodzaj kimona noszony jest zarówno przez kobiety, jak i mężczyzn w każdym wieku.
Kimona męskie charakteryzują się natomiast większą prostotą, zarówno w formie (do pięciu elementów), jak i wykonaniu- zazwyczaj są to przytłumione, ciemne barwy, stonowane wzornictwo, bez połyskujących detali.
Ważnym elementem zarówno w kimonach męskich, jak i damskich typu Kurumotesode, na plecach, ramieniu lub klatce piersiowej występują kamon- symbole herbów rodzinnych, w zależności od stopnia uroczystości występują w liczbie pięciu lub trzech.
Pomimo, że chińskie stroje oficjalne, które z powodzeniem odnalazły się jako forma inspiracji wśród wielu europejskich kolekcji, noszą nazwę qipao w Polsce rozróżniane są jako forma kimono. Określenie to występuje zarówno w odniesieniu do ubioru tradycyjnego, jak i do strojów walki, charakterystycznych dla sztuk dalekowschodnich. Wspomnieć należy tutaj o określeniu gi, które odnosi się do tych właśnie strojów. Stroje przeznaczone do uprawiania wielu dyscyplin związanych ze sportami walki posiadają zbliżoną metodę szycia co klasyczne kimona. Również wykonane są z jednego splotu materiału w kształcie litery T, wzmocnionego na odcinkach szwów, kołnierza czy zakończeniach nogawek i mankietów. O stopniu zaawansowania w przypadków sportów walki nie decyduje rodzaj samego gi- kolor lub materiał, a pas, którym przewiązywana jest bluza.
