Parabeny to pochodne hydroksylowe kwasu benzoesowego – estry metylowe lub etylowe. Dodawane są do kosmetyków ze względu na ich słabe właściwości bakteriostatyczne i grzybobójcze, są typowym konserwantem przedłużającym trwałość kosmetyków i chroniącym je przed zepsuciem.
Parabeny pod wpływem środowiska lekko kwaśnego ulegają hydrolizie do hydroksybenzoesanów o właściwościach antyseptycznych i odkażających oraz alkoholu etylowego lub metylowego o właściwościach słabo bakteriostatycznych. Działanie parabenów jest więc skutecznym i pożądanym przez producenta mechanizmem zabezpieczającym kosmetyki przed namnażaniem bakterii i grzybów. Parabeny są dodawane tylko do kosmetyków hydrofilowych – szamponów i odżywek.
Parabeny mogą wywoływać podrażnienie skóry głowy – zaczerwienienie, nadmierne wysuszenie, a nawet łuszczenie. W ten sposób mogą przyczynić się do zaostrzenia objawów łupieżu. Parabeny wysuszają włosy, czynią je łamliwe i bardziej podatne na wypadanie. U osób wrażliwych parabeny mogą wywoływać odczyny alergiczne uczuleniowe – zwykle o opóźnionym charakterze, pojawiające się nawet po wielu miesiącach stosowania. Okołonaczyniowe nacieki i stany zapalne pogarszają ukrwienie i odżywienie mieszków włosowych, co może prowadzić do zwiększonego wypadania włosów.
Mechanizm działania parabenów na włosy i skórę głowy jest związany z pochodnymi hydrolitycznymi tych związków – alkohole działają keratolitycznie i wysuszają, powodują zaczerwienienie i podrażnienie skóry. Podobne właściwości wykazują kwasy para-hydroksybenzoesowe. Zaczerwienienie i reakcje alergiczne typu opóźnionego mogą być również wywołane przez parabeny. W nacieku zapalnym ostrym stwierdza się granulocyty kwasochłonne, obojętnochłonne i limfocyty, natomiast przewlekłym – dominują limfocyty.
Podsumowując, parabeny mogą być przyczyną alergicznych i niealergicznych stanów zapalnych skóry głowy, oraz mogą przyczyniać się do nadmiernego wysuszenia i wypadania włosów.
