Właściwości kosmetyków do włosów zależą od wielu czynników, przede wszystkim od składu. Skład kosmetyku musi uwzględniać budowę włosa, powinien być tak dobrany, żeby działać "od środka". Trzon włosa składa się z białek keratynowych, trudno przepuszczalnych dla kosmetyków hydrofilowych, łatwiej dla kosmetyków lipofilnych (hydrofobowych). Cebulka włosa zawiera żywe, dzielące się komórki macierzy włosa, bardzo podatne na uszkodzenie przez szkodliwe czynniki środowiskowe, takie jak promieniowanie UV, promieniowanie podczerwone, siarczany, pochodne parabenów, amoniak zawarty w farbach do włosów oraz rezorcynę. Dlatego kosmetyki zawierające te szkodliwe dodatki szkodzą włosom, niszcząc cebulki włosa. Trzon włosa jest zdecydowanie bardziej odporny na działanie niekorzystnych czynników środowiska, ponieważ zawiera keratynę i martwe elementy - wytwory naskórkowe.
Substancje hydrofilowe, zawarte głównie w szamponach i odżywkach do włosów, ale także w żelach do włosów, oraz rozpuszczone w nich witaminy i mikroelementy dostają się do cebulki włosa albo na drodze pinocytozy, albo dyfuzji wspomaganej lub transportu aktywnego. Wchłanianie substancji hydrofilowych jest więc dla komórki macierzy cebulki włosa wydatkiem energetycznym.
Kosmetyki hydrofilowe częściej zawierają alkaloidy, bioflawonoidy i silne przeciwutleniacze oraz witaminy A i B, proteiny i mikroelementy - krzem, miedź, cynk, mangan. Ich właściwości odżywcze są zwykle większe niż w kosmetykach lipofilowych, ale z powodu mniejszej wchłanialności mogą działać słabiej. Niemniej jednak przez uszkodzoną cebulkę włosa substancje hydrofilowe dostają się łatwiej do środka. Dlatego działanie kosmetyków hydrofilowych jest wyraźniejsze na włosach uszkodzonych i zniszczonych. Jony wchłaniają się do cebulek wybiórczo, w zależności od zapotrzebowania komórki. Ich transport nie przebiega swobodnie, ale jest kontrolowany. Uszkodzone błony komórkowe są łatwiej przepuszczalne dla jonów (mikroelementów).
Komórki cebulki włosa łatwiej przepuszczają substancje lipofilne, zawarte w olejkach i maskach do włosów - odbywa się to na drodze dyfuzji. Olejki do włosów łatwo wchłaniają się w głąb cebulki włosa, odbudowują fosfolipidowy płaszcz błony komórkowej macierzy włosa, nawilżają, regenerują - i wykazują właściwości przeciwzapalne. Razem z olejkami w głąb cebulki włosa wchłaniają się tokoferole i prowitaminy A. Dlatego olejki do włosów działają też odżywczo. Maski do włosów są tak naprawdę rodzajem odżywek do włosów i mogą być umieszczane w tej samej kategorii. Najczęściej mają aksamitną, kremową konsystencję, w zależności od układu micelalnego - tworzą emulsję, układ dyspersyjny. Wchłaniają się zwykle dobrze w głąb włosów, a przy tym zazwyczaj nie tłuszczą i nie obciążają tak jak niektóre olejki. Ich skuteczność w pielęgnacji i odżywianiu włosów jest zwykle wysoka. Należy jednak pamiętać, aby nie stosować olejków po upływie ich terminów ważności, oraz aby po ich zastosowaniu dokładnie umyć włosy. W przeciwnym razie zawarte w olejkach kwasy tłuszczowe mogą ulegać peroksydacji i przekształcać się w szkodliwe rodniki tlenowe, niszczące cebulki włosów. Należy zatem pamiętać, że olejki mogą działać toksycznie, jeżeli są niewłaściwie przechowywane (w zbyt gorących pomieszczeniach), przy dużej ilości światła (promieniowanie UV) oraz przy dużym dostępie tlenu (dlatego buteleczkę z olejkami trzeba dokładnie zakręcać).
Komórki macierzy cebulki włosa mają zdolność do regeneracji, należy jednak pamiętać, że ich uszkodzenie zawsze niekorzystnie wpływa na trzon włosa - widzialną część włosa. Można zatem powiedzieć, że zdrowie i wygląd naszych włosów zależą od zdrowych cebulek. Kosmetyki naturalne, pozbawione chemicznych dodatków, nie powodują uszkodzenia cebulek włosów, dlatego zawsze będą lepsze od najlepszych kosmetyków z konserwantami.
