- Czy mógłbyś mi uprzejmie powiedzieć, którędy mam pójść?
- To zależy w znacznej mierze od tego, gdzie chciałabyś dojść.
- Właściwie wszystko mi jedno... - rzekła Alicja
- Więc wszystko jedno, którędy pójdziesz - zawyrokowało Kocisko.
- ... byleby gdzieś dojść - dokończyła Alicja
- Co do tego, nie ma obawy - wystarczy iść odpowiednio długo.
Cytat pochodzi z „Alicji w krainie czarów" - i sam przyznasz, że doskonale oddaje istotę wyznaczania celów.
Świadome życie to przede wszystkim poruszanie się w kierunku wyznaczonych samemu sobie celów. Gdy wiesz, co chcesz osiągnąć, wiesz jednocześnie, na czym musisz się skupić w swoich działaniach. Szybko też dowiesz się, co Cię odciąga od realizacji Twoich planów. Oczywiście sama taka wiedza pozostawiona bez działania niewiele Ci da. Jest to jednak obowiązkowy początek podróży.
Po co wyznaczać cele?
Wyznaczanie celów to potężne narzędzie, dzięki któremu możesz skutecznie ulepszyć swoje życie. Przede wszystkim wyznaczanie celów pomoże Ci odpowiedzieć na pytanie, co jest dla Ciebie w życiu najważniejsze. Dzięki temu będziesz mógł też odrzucić wszystko to, co jest dla Ciebie nieistotne i jedynie pochłania Twoją energię, czas, pieniądze a może i nawet pozytywne emocje.
Dzięki odpowiednio wystawianym celom zyskasz motywację, a realizując swoje cele zaczniesz budować pewność siebie i wiarę we własne siły.
Jak zacząć? Zacznij od końca
Najpierw określ, co chcesz osiągnąć za kilka-kilkanaście lat. Weź pod uwagę wszystkie istotne dla Ciebie kategorie życiowe (o tym za chwilkę) i w każdym obszarze wyznacz sobie cel długoterminowy. Potem cofając się w czasie wyznaczaj cele krótkoterminowe. To trochę tak, jak z budową domu - najpierw określasz, jak ma wyglądać gotowy dom, a potem cofając się, planujesz poszczególne etapy (cele krótkoterminowe).
Na temat właściwego wyznaczania celów życiowych możesz przeczytać również w tym artykule.
Jakie kategorie celów?
Kategorie celów to nic innego, jak obszary w Twoim życiu, o które powinieneś szczególnie dbać i je rozwijać. Powinieneś uwzględnić wszystkie istotne dziedziny swojego życia. Mamy tendencję do ignorowania obszarów, których nie lubimy - np. często osoby chętnie zapominają o obszarze ‘zdrowie', bo nie mamy czasu na ćwiczenia, a fastfoody i chipsy smakują całkiem przyjemnie. Jeśli masz słabą relację z rodziną, pewnie i o tej kategorii chętnie zapomnisz. A takie pomijanie istotnych rzeczy, kończy się znacznie większymi problemami. Trochę tak, jak u dentysty: jeśli masz mały ubytek, wizyta jest znośna i szybko wyleczysz problem - jeśli jednak o tym zębie zapomnisz, może się skończyć arcybolesnym leczeniem kanałowym bądź nawet wyrwaniem. Ergo - wylistuj WSZYSTKIE istotne kategorie i o nie zadbaj. Poniżej kilka propozycji kategorii, w których powinieneś zdefiniować swoje cele:
Zdrowie i wygląd - jak chcesz wyglądać? Jaki tryb życia prowadzić? Czy chcesz zachować energię i zdrowie na starość? Czy chcesz zmienić nawyki żywieniowe na zdrowsze? Czy powinieneś zacząć ćwiczyć?
Kariera - jaki poziom chcesz osiągnąć na swojej ścieżce zawodowej? Czy może chcesz założyć własny biznes lub zostać freelancerem? Może obecny pracodawca nie jest dla Ciebie właściwy i chcesz go zmienić? Jakie kroki musisz podjąć i kiedy? Czego musisz się nauczyć, jakie umiejętności zdobyć?
Rodzina - Jakie działania musisz podjąć by ulepszyć swój związek? A może obecny związek powinieneś zakończyć?
Czy jesteś dobrym rodzicem? A może chcesz nim zostać - i powinieneś się do tego przygotować: mentalnie, finansowo itd.?
Finanse - ile chcesz zarabiać? W jaki sposób - czy jedynie pensja, czy również inne źródła dochodu? Jaki chcesz zadbać o przyszłość finansową?
Nauka - czego chcesz się nauczyć? Jakie kompetencje w sobie rozwinąć? Może dodatkowy język? Może kolejny kierunek na studiach? Może umiejętności menedżerskie? Podobno człowiek się starzeje gdy już nie chce się uczyć :)
Oczywiście nazwy kategorii to również jedynie propozycje, możesz te same obszary nazwać po swojemu, np. zamiast zdrowie/wygląd: ‘ciacho', ‘świątynia opatrzności zdrowotnej pod wezwaniem wielkiego wegetarianizmu' czy nawet ‘Sex machine'. Co tam - to Twoja lista kategorii :)
Jak wyznaczać cele?
Do wyznaczania celów stosuje się najczęściej metodę SMART, bądź jej modyfikację: SMARTER. Amerykanie lubują się w akronimach - i to też ich pomysł. SMART to początkowe litery zasad jakimi powinieneś się kierować przy ustalaniu celów.
SMARTER= Specific, Measurable, Achievable, Relevant. Timely defined, Exciting, Recorded.
Bardzo fajnie zasada SMART+ER jest opisana w wikipedii. Poniżej znajdziesz to opisane wraz z dodatkowymi regułami, które uważam za przydatne.
Szczegółowy - cel musi być na tyle dobrze określony, byś wiedział jak go realizować, i kiedy będziesz mógł otworzyć szampana/piwko by uczcić jego osiągnięcie. Cele niezdefiniowane np. ‘ma być lepiej' - są zupełnie nieokreślone i nie wiesz czy już cel osiągnąłeś czy jeszcze jesteś daleko w polu. Jeżeli nie jesteś w stanie dobrze zapisać celu - skąd pewność, że tego właśnie chcesz?
Mierzalny - tu trochę matematyki. Dobry cel powinien dać się wyrazić w liczbach. Jest bardzo prosto określić cel finansowy w złotówkach (albo sztabkach złota jak wolisz). Ilość przebiegniętych kilometrów dziennie, itd. Mierzenie jest potrzebne, byś wiedział czy idziesz w dobrą stronę i przysuwasz się do realizacji celu w odpowiednim tempie. Jeśli np. za cel masz wyznaczone zdanie egzaminu na FCE do daty X. to sposobem mierzenia będą wyniki cząstkowych testów, bądź stopień opanowania materiału. Programy do nauczania przyjdą Ci tu z pomocą.
Atrakcyjny (ambitny) - cel musi Cię kręcić. Jeżeli będzie za prosty, zbyt nudny, nieistotny - to nie będzie Ci się chciało podnieść rękawicy. To musi być coś, co Cię zmotywuje i ruszy z miejsca.
Realistyczny - Nie wyznaczaj sobie celów zbyt trudnych do realizacji. Musisz wierzyć w to, że uda Ci się go osiągnąć. Jeżeli podczas realizacji celu widzisz, że nie jesteś w stanie podołać, to zamiast rezygnować - zmień go na bardziej realny.
Terminowy - konkretna data. Musisz wiedzieć, do kiedy chcesz go osiągnąć. Unikaj stwierdzeń ‘za dwa lata' - bo ilekroć będziesz spoglądał na cel, będziesz sobie dodawał 2 lata. To powinna być data -np. 1 lipca roku pańskiego XYZ. Wtedy się nie wymigasz i będziesz odczuwał motywacyjną presję do danej daty.
A teraz na dokładkę do SMARTa - kilka bonusowych porad:
Wyrażony pozytywnie - określ to, co chcesz osiągnąć, a nie to czego już nie chcesz. Nasz umysł podobno nie zauważa słowa ‘nie' - jeśli określisz cel jako - ‘nie palić'... cały czas będzie Cię prześladowała myśl o paleniu. ‘Rzucić palenie' też tak zadziała, nadal będziesz myślał o paleniu. Cel musi być sformułowany pozytywnie. Chcesz prowadzić zdrowy tryb życia? Ubierz to w pozytywne wyrażenie i zapisz jako cel
Koniecznie zapisz - gdy cel ląduje na kartce (zwykłej, czy elektronicznej) - to zaczyna działać. Widzisz go, nie możesz o nim zapomnieć, czy też wymazać go z pamięci, bądź odłożyć na później. Wszystko jest zapisane czarno na białym i masz się do czego odnieść. Możesz też realizację celu kontrolować. A przecież o to chodzi, aby odnotowywać postępy w realizacji swoich planów.
Ustal priorytety - zdrowa zasada: skup się na najistotniejszych rzeczach. Zawsze są rzeczy ważne i najważniejsze - nawet jeśli cele masz dla obszarów ważnych, zobacz, za które zabrać się w pierwszej kolejności. Nie próbuj wszystkiego robić na raz: poprawić swoją karierę, przejść na zdrowszą dietę, zacząć uczyć się dodatkowego języka, podjąć dodatkowy kierunek na studiach, ruszyć na fitness i jeszcze coś na dokładkę - bo nie podołasz. Ulepszaj życie po kolei - zacznij od najważniejszych. First Things First.
Zależne od Ciebie - Twoje cele muszą być pod Twoją kontrolą i musisz mieć na nie wpływ. Nie masz wpływu na to co zrobią inni, jaka będzie pogoda, czy urząd odpowie Ci w skończonym czasie itd. Masz za to wpływ na to co Ty robisz - czy będziesz dzisiaj biegał, czy złożysz wniosek, czy wykonasz telefon. Dobrym sposobem jest skupienie się w celach na Twoich działaniach a nie na zdarzeniach, które nie są od Ciebie zależne.
Na koniec jeszcze coś, co może Ci się przydać. Przy okazji wykopalisk na temat postanowień znalazłem pomocny plik PDF opracowany przez Tony Robbinsa. Prowadzi Cię krok po kroku przez proces określenia celów i odszukania w sobie motywacji do ich osiągnięcia. Co prawda dotyczy celów na rok 2006, jednak jest bardzo przydatny i uniwersalny - znajdziesz go tutaj.
- To zależy w znacznej mierze od tego, gdzie chciałabyś dojść.
- Właściwie wszystko mi jedno... - rzekła Alicja
- Więc wszystko jedno, którędy pójdziesz - zawyrokowało Kocisko.
- ... byleby gdzieś dojść - dokończyła Alicja
- Co do tego, nie ma obawy - wystarczy iść odpowiednio długo.
Cytat pochodzi z „Alicji w krainie czarów" - i sam przyznasz, że doskonale oddaje istotę wyznaczania celów.
Świadome życie to przede wszystkim poruszanie się w kierunku wyznaczonych samemu sobie celów. Gdy wiesz, co chcesz osiągnąć, wiesz jednocześnie, na czym musisz się skupić w swoich działaniach. Szybko też dowiesz się, co Cię odciąga od realizacji Twoich planów. Oczywiście sama taka wiedza pozostawiona bez działania niewiele Ci da. Jest to jednak obowiązkowy początek podróży.
Po co wyznaczać cele?
Wyznaczanie celów to potężne narzędzie, dzięki któremu możesz skutecznie ulepszyć swoje życie. Przede wszystkim wyznaczanie celów pomoże Ci odpowiedzieć na pytanie, co jest dla Ciebie w życiu najważniejsze. Dzięki temu będziesz mógł też odrzucić wszystko to, co jest dla Ciebie nieistotne i jedynie pochłania Twoją energię, czas, pieniądze a może i nawet pozytywne emocje.
Dzięki odpowiednio wystawianym celom zyskasz motywację, a realizując swoje cele zaczniesz budować pewność siebie i wiarę we własne siły.
Jak zacząć? Zacznij od końca
Najpierw określ, co chcesz osiągnąć za kilka-kilkanaście lat. Weź pod uwagę wszystkie istotne dla Ciebie kategorie życiowe (o tym za chwilkę) i w każdym obszarze wyznacz sobie cel długoterminowy. Potem cofając się w czasie wyznaczaj cele krótkoterminowe. To trochę tak, jak z budową domu - najpierw określasz, jak ma wyglądać gotowy dom, a potem cofając się, planujesz poszczególne etapy (cele krótkoterminowe).
Na temat właściwego wyznaczania celów życiowych możesz przeczytać również w tym artykule.
Jakie kategorie celów?
Kategorie celów to nic innego, jak obszary w Twoim życiu, o które powinieneś szczególnie dbać i je rozwijać. Powinieneś uwzględnić wszystkie istotne dziedziny swojego życia. Mamy tendencję do ignorowania obszarów, których nie lubimy - np. często osoby chętnie zapominają o obszarze ‘zdrowie', bo nie mamy czasu na ćwiczenia, a fastfoody i chipsy smakują całkiem przyjemnie. Jeśli masz słabą relację z rodziną, pewnie i o tej kategorii chętnie zapomnisz. A takie pomijanie istotnych rzeczy, kończy się znacznie większymi problemami. Trochę tak, jak u dentysty: jeśli masz mały ubytek, wizyta jest znośna i szybko wyleczysz problem - jeśli jednak o tym zębie zapomnisz, może się skończyć arcybolesnym leczeniem kanałowym bądź nawet wyrwaniem. Ergo - wylistuj WSZYSTKIE istotne kategorie i o nie zadbaj. Poniżej kilka propozycji kategorii, w których powinieneś zdefiniować swoje cele:
Zdrowie i wygląd - jak chcesz wyglądać? Jaki tryb życia prowadzić? Czy chcesz zachować energię i zdrowie na starość? Czy chcesz zmienić nawyki żywieniowe na zdrowsze? Czy powinieneś zacząć ćwiczyć?
Kariera - jaki poziom chcesz osiągnąć na swojej ścieżce zawodowej? Czy może chcesz założyć własny biznes lub zostać freelancerem? Może obecny pracodawca nie jest dla Ciebie właściwy i chcesz go zmienić? Jakie kroki musisz podjąć i kiedy? Czego musisz się nauczyć, jakie umiejętności zdobyć?
Rodzina - Jakie działania musisz podjąć by ulepszyć swój związek? A może obecny związek powinieneś zakończyć?
Czy jesteś dobrym rodzicem? A może chcesz nim zostać - i powinieneś się do tego przygotować: mentalnie, finansowo itd.?
Finanse - ile chcesz zarabiać? W jaki sposób - czy jedynie pensja, czy również inne źródła dochodu? Jaki chcesz zadbać o przyszłość finansową?
Nauka - czego chcesz się nauczyć? Jakie kompetencje w sobie rozwinąć? Może dodatkowy język? Może kolejny kierunek na studiach? Może umiejętności menedżerskie? Podobno człowiek się starzeje gdy już nie chce się uczyć :)
Oczywiście nazwy kategorii to również jedynie propozycje, możesz te same obszary nazwać po swojemu, np. zamiast zdrowie/wygląd: ‘ciacho', ‘świątynia opatrzności zdrowotnej pod wezwaniem wielkiego wegetarianizmu' czy nawet ‘Sex machine'. Co tam - to Twoja lista kategorii :)
Jak wyznaczać cele?
Do wyznaczania celów stosuje się najczęściej metodę SMART, bądź jej modyfikację: SMARTER. Amerykanie lubują się w akronimach - i to też ich pomysł. SMART to początkowe litery zasad jakimi powinieneś się kierować przy ustalaniu celów.
SMARTER= Specific, Measurable, Achievable, Relevant. Timely defined, Exciting, Recorded.
Bardzo fajnie zasada SMART+ER jest opisana w wikipedii. Poniżej znajdziesz to opisane wraz z dodatkowymi regułami, które uważam za przydatne.
Szczegółowy - cel musi być na tyle dobrze określony, byś wiedział jak go realizować, i kiedy będziesz mógł otworzyć szampana/piwko by uczcić jego osiągnięcie. Cele niezdefiniowane np. ‘ma być lepiej' - są zupełnie nieokreślone i nie wiesz czy już cel osiągnąłeś czy jeszcze jesteś daleko w polu. Jeżeli nie jesteś w stanie dobrze zapisać celu - skąd pewność, że tego właśnie chcesz?
Mierzalny - tu trochę matematyki. Dobry cel powinien dać się wyrazić w liczbach. Jest bardzo prosto określić cel finansowy w złotówkach (albo sztabkach złota jak wolisz). Ilość przebiegniętych kilometrów dziennie, itd. Mierzenie jest potrzebne, byś wiedział czy idziesz w dobrą stronę i przysuwasz się do realizacji celu w odpowiednim tempie. Jeśli np. za cel masz wyznaczone zdanie egzaminu na FCE do daty X. to sposobem mierzenia będą wyniki cząstkowych testów, bądź stopień opanowania materiału. Programy do nauczania przyjdą Ci tu z pomocą.
Atrakcyjny (ambitny) - cel musi Cię kręcić. Jeżeli będzie za prosty, zbyt nudny, nieistotny - to nie będzie Ci się chciało podnieść rękawicy. To musi być coś, co Cię zmotywuje i ruszy z miejsca.
Realistyczny - Nie wyznaczaj sobie celów zbyt trudnych do realizacji. Musisz wierzyć w to, że uda Ci się go osiągnąć. Jeżeli podczas realizacji celu widzisz, że nie jesteś w stanie podołać, to zamiast rezygnować - zmień go na bardziej realny.
Terminowy - konkretna data. Musisz wiedzieć, do kiedy chcesz go osiągnąć. Unikaj stwierdzeń ‘za dwa lata' - bo ilekroć będziesz spoglądał na cel, będziesz sobie dodawał 2 lata. To powinna być data -np. 1 lipca roku pańskiego XYZ. Wtedy się nie wymigasz i będziesz odczuwał motywacyjną presję do danej daty.
A teraz na dokładkę do SMARTa - kilka bonusowych porad:
Wyrażony pozytywnie - określ to, co chcesz osiągnąć, a nie to czego już nie chcesz. Nasz umysł podobno nie zauważa słowa ‘nie' - jeśli określisz cel jako - ‘nie palić'... cały czas będzie Cię prześladowała myśl o paleniu. ‘Rzucić palenie' też tak zadziała, nadal będziesz myślał o paleniu. Cel musi być sformułowany pozytywnie. Chcesz prowadzić zdrowy tryb życia? Ubierz to w pozytywne wyrażenie i zapisz jako cel
Koniecznie zapisz - gdy cel ląduje na kartce (zwykłej, czy elektronicznej) - to zaczyna działać. Widzisz go, nie możesz o nim zapomnieć, czy też wymazać go z pamięci, bądź odłożyć na później. Wszystko jest zapisane czarno na białym i masz się do czego odnieść. Możesz też realizację celu kontrolować. A przecież o to chodzi, aby odnotowywać postępy w realizacji swoich planów.
Ustal priorytety - zdrowa zasada: skup się na najistotniejszych rzeczach. Zawsze są rzeczy ważne i najważniejsze - nawet jeśli cele masz dla obszarów ważnych, zobacz, za które zabrać się w pierwszej kolejności. Nie próbuj wszystkiego robić na raz: poprawić swoją karierę, przejść na zdrowszą dietę, zacząć uczyć się dodatkowego języka, podjąć dodatkowy kierunek na studiach, ruszyć na fitness i jeszcze coś na dokładkę - bo nie podołasz. Ulepszaj życie po kolei - zacznij od najważniejszych. First Things First.
Zależne od Ciebie - Twoje cele muszą być pod Twoją kontrolą i musisz mieć na nie wpływ. Nie masz wpływu na to co zrobią inni, jaka będzie pogoda, czy urząd odpowie Ci w skończonym czasie itd. Masz za to wpływ na to co Ty robisz - czy będziesz dzisiaj biegał, czy złożysz wniosek, czy wykonasz telefon. Dobrym sposobem jest skupienie się w celach na Twoich działaniach a nie na zdarzeniach, które nie są od Ciebie zależne.
Na koniec jeszcze coś, co może Ci się przydać. Przy okazji wykopalisk na temat postanowień znalazłem pomocny plik PDF opracowany przez Tony Robbinsa. Prowadzi Cię krok po kroku przez proces określenia celów i odszukania w sobie motywacji do ich osiągnięcia. Co prawda dotyczy celów na rok 2006, jednak jest bardzo przydatny i uniwersalny - znajdziesz go tutaj.
Licencja: Creative Commons
