Na europejskim rynku stolarki okiennej pod względem przemysłowym najważniejszymi producentami są takie kraje, jak Niemcy, Wielka Brytania, Hiszpania i Francja. W ostatnich latach obserwuje się znaczny rozwój niniejszej branży w Europie Wschodniej, gdzie wiodącym wytwórcą jest Rosja. Zasadniczo na Starym Kontynencie największą popularnością wśród konsumentów cieszą się okna wykonane z polichlorku winylu, zwane również oknami plastikowymi. Natomiast okna drewniane wybieranie się przez zamożniejszych klientów z wysoko rozwiniętych krajów zachodnich, a ich sprzedaż znajduje się na przestrzeni ostatnich lat na mniej więcej jednakowym poziomie.
Sytuacja branży w Polsce
W naszym kraju szeroko pojęta stolarka budowlana jest w dzisiejszych czasach jednym z najlepiej rozwiniętych i jednocześnie najbardziej konkurencyjnych sektorów narodowej gospodarki. Warto także dodać, że w skali świata polskie przedsiębiorstwa z niniejszej branży dysponują także nowoczesnymi, nierzadko innowacyjnymi technologiami, co jednakże nie oznacza, że działalność w sektorze stolarki okiennej jest bezproblemowa i wolna od nieoczekiwanych zdarzeń na rynku. Wynika to z faktu, iż bieżąca sytuacja branży okiennej zależna jest od kondycji całościowo pojmowanej gałęzi gospodarki, jaką jest budownictwo, a także związanych ze wspomnianą gałęzią uwarunkowań, jak na przykład przepisów podatkowych i prawnych.
Wspólny rynek okien i drzwi nazywa się rynkiem stolarki otworowej. W Polsce w roku 2006 szacowano jego całościową wartość na 12 mld zł. Tak wysoka liczba wynikała z panującego wówczas boomu mieszkaniowego, a także z dość wysokiego wskaźnika produkcji na eksport. Jednakże z powodu ostatniego kryzysu gospodarczego wartość krajowego rynku samej produkcji stolarki otworowej ulegała okresowym zmianom, by zatrzymać się obecnie na poziomie ok. 7-8 mld zł.
W naszym kraju każdego roku produkuje się od 8 do 9 milionów sztuk okien. Mniej więcej 2 miliony z podanej wartości to okna drewniane, choć istnieją także wyliczenia, według których segment okien drewnianych stanowi nawet 1/3 całego rynku polskiej stolarki okiennej. Generalnie przyjmuje się, że wartość krajowego rynku produkcji okien wynosi około 4 mld zł, zaś kiedy doliczymy do tego marże naniesione przez dystrybutorów oraz ceny montażu gotowych wyrobów, przytoczona wartość może nawet ulec podwojeniu.
Struktura polskiego rynku okien
Jeżeli chodzi o okna drewniane, poziom ich sprzedaży utrzymuje się od 2002 r. mniej więcej bez zmian i wynosi w przybliżeniu 3 tys. mkw. Wynika to z faktu, iż okna drewniane są droższe od tych wykonanych z tworzyw sztucznych, wobec czego mogą sobie pozwolić na ich zakup jedynie zamożniejsi konsumenci. Z kolei w przypadku okien plastikowych odnotowuje się systematyczny wzrost ich sprzedaży, w związku z czym procentowy udział okien drewnianych na naszym rynku stolarki okiennej regularnie się zmniejsza. Warto zaznaczyć, że w przypadku drzwi, a więc pozostałego elementu stolarki otworowej, sytuacja wygląda zgoła odmiennie – w Polsce drzwi wykonane z tworzyw sztucznych to w najlepszym wypadku kilkanaście procent rynku.
Procentowy podział polskiego rynku stolarki otworowej wygląda następująco: 41% to wyroby drewniane (z czego 26% przypada na drzwi, a 15% na okna), zaś 40% to produkty wykonane z tworzyw sztucznych. Pozostałą część zajmują artykuły wyprodukowane z aluminium i stali oraz okna dachowe – odpowiednio po 10% i 9%. Należy zaznaczyć, iż biorąc pod uwagę ilość wytwarzanych produktów, najszybciej rozwija się segment okien PCV i okien dachowych, z kolei w ujęciu jakościowym największym innowacjom poddawane są produkty artykuły drewniane.
Dane dotyczące eksportu
Okna wyprodukowane przez polskich wytwórców zdobywają coraz większą popularność pośród konsumentów zagranicznych. Jest to uwarunkowane faktem, iż znamionują się one wysoką jakością, konkurencyjną względem produktów oferowanych przez zachodnich producentów, a przy tym są one średnio o 10-15% od nich tańsze. Właśnie z tego powodu systematycznie rośnie udział polskich okien na zagranicznych rynkach, a wartość nadmienionego udziału wynosi mniej więcej 2 mld zł.
Wartość okien i drzwi, sprzedanych przez polskich producentów za granicę, wyniosła w 2005 roku około 1,5 mld zł. To aż 20-procentowy wzrost w stosunku do 2004 roku. Eksport rośnie między innymi dzięki naszej obecności w Unii Europejskiej. Polskie produkty są zwykle na tamtejszych rynkach tańsze od produktów zachodnioeuropejskich o 10-15% lub nawet więcej, a jakość jednych i drugich jest porównywalna.
Największym zagranicznym odbiorcą polskich okien są Niemcy – to właśnie do tego kraju trafia mniej więcej 80% naszego eksportu. Niemniej jednak mimo dużego zainteresowania naszymi krajowymi produktami, współpraca z Niemcami jest dla polskich przedsiębiorstw działających w sektorze stolarki okiennej jest coraz mniej opłacalna. Niemieckie firmy w walce o klientów znacznie obniżyły bowiem ceny swoich wyrobów, dlatego też eksport polskich okien stopniowo przenosi się na obszar krajów skandynawskich, Wyspy Brytyjskie oraz do Europy Południowej. W mniejszym stopniu odbiorcami polskich okien są kraje Ameryki Północnej i Środkowej, Chiny i RPA.
Polscy producenci okien
W Polsce funkcjonuje niemal 3 tys. przedsiębiorstw, których przedmiotem działalności jest produkcja okien. Niemniej jednak tylko najwięksi gracze na polskim rynku stolarki okiennej dysponują rozpoznawalnymi w całym kraju markami. Można w związku z tym stwierdzić, że nasz krajowy rynek producentów okien jest dość mocno rozdrobniony. Prowadzi to do tego, że wielu polskich wytwórców nakłada na swe produkty tzw. ceny dumpingowe, a więc ogranicza swoje marże do niezbędnego minimum, aby zapewnić sobie nowych klientów oraz utrzymać przy sobie dotychczasowych. Niestety, w wielu przypadkach prowadzi to do obniżenia jakości oferowanych przez nich wyrobów.
Dość znaczne rozwarstwienie polskiego rynku stolarki okiennej prawdopodobnie zostanie na przestrzeni lat zniwelowane poprzez jego konsolidację. Odbywać się ona będzie drogą przejmowania mniejszych firm przez większe lub organizację przez liderów rynku franczyzowej sieci sprzedaży. Zapowiadane poszerzenie uprawnień organów odpowiedzialnych za przeprowadzanie nadzoru budowlanego może ponadto wpłynąć na to, że producenci oferujący wyroby najniższej jakości zmuszeni będą ogłosić upadłość lub przenieść produkcję na wschód lub południe Europy. Natomiast największe trzy polskie przedsiębiorstwa funkcjonujące w branży stolarki okiennej to: Stolarka Wołomin S.A., Stolbud Włoszczowa S.A. oraz Sokółka Okna i Drzwi S.A. Łączna wartość sprzedaży wyrobów wyprodukowanych przez wspomniane przedsiębiorstwa wynosi mniej więcej jedną czwartą całościowej wartości polskiego rynku stolarki okiennej.
