Zaburzenia hormonalne należą do najczęstszych problemów zdrowotnych kobiet w wieku rozrodczym i okresie menopauzy. Z punktu widzenia nowoczesnej homeopatii (homotoksykologii), najważniejsza w organizmie kobiety jest równowaga między estrogenami i progesteronem. Jej brak jest przyczyną wielu zaburzeń, począwszy od chwiejności nastrojów po rozwój nowotworów. Równowaga między tymi hormonami decyduje o homeostazie (równowadze) hormonalnej całego organizmu.
Estrogeny, estrogeny...
Estrogeny tworzą grupę złożoną z ponad 20 spowinowaconych hormonów. Trzy z nich mają istotne znaczenie fizjologiczne: estron, estradiol, estriol. Te trzy hormony są odpowiedzialne za tworzenie się żeńskich cech płciowych. Regulują także przebieg cyklu.
W okresie przedmenopauzalnym estrogeny są syntetyzowane z progesteronu, bądź z androgenów w jajnikach. Po wystąpieniu menopauzy – wyłącznie z androgenów (produkowanych w nadnerczach). Przemiana androgenów do estrogenów odbywa się przede wszystkim w tkance tłuszczowej. Istnieje współzależność między estrogenami i progesteronem – ich receptory na błonach komórkowych wzajemnie się aktywizują. Z jednej strony do utworzenia się receptorów progesteronowych konieczna jest obecność estrogenów, z drugiej zaś progesteron zwiększa wrażliwość receptorów estrogenowych.
Ważny progesteron...
Kluczowym hormonem, obok estrogenów, jest progesteron. Medycyna szkolna poświęca mu niewiele uwagi, być może z tego względu, iż metodami laboratoryjnymi trudno jest oznaczyć jego stężenie w surowicy krwi.
Progesteron spełnia wiele ważnych zadań jako prekursor licznych hormonów steroidowych (m.in. hormon ten jest najważniejszym prekursorem wszystkich kortykoidów oraz estrogenów i testosteronu). Jest również odpowiedzialny m.in. za tworzenie odpowiednich warunków dla rozwoju płodu podczas całej ciąży, jak i aktywizację osteoblastów do tworzenia nowych kości. Chroni przed torbielami gruczołu piersiowego, rakiem endometrium, piersi i jajników. Jest również naturalnym środkiem antydepresyjnym. Normalizuje poziom cukru we krwi i wzmacnia błony komórkowe.
Niedobre nadmiary i deficyty...
Progesteron spełnia wobec estrogenów ważne zadanie - jest konieczny do aktywizacji receptorów estrogenowych. Poprzez te receptory estrogeny pobudzają podział komórkowy (m.in. umożliwiający późniejszą ciążę). Z chwilą, gdy zostaje zaburzona równowaga hormonalna organizmu, z reguły dochodzi do dominacji estrogenowej (nadmiar estrogenów w stosunku do poziomu progesteronu) i deficytu progesteronu. Ważny jest stosunek między stężeniem estrogenów i progesteronu, a nie tylko wartości absolutne poziomu każdego z tych hormonów. Dominacja estrogenowa może istnieć nawet przy ich lekkim ich niedoborze. Dzieje się tak wówczas, gdy poziom progesteronu jest bardzo niski, i tym samym powstaje duża różnica między stężeniami tych ważnych hormonów. Zarówno kobiety, jak i mężczyźni, cierpią do pewnego stopnia na dominację estrogenową na skutek oddziaływania toksyn środowiskowych, które w przeważającej części mają właściwości podobne do działania estrogenów.
Objawy dominacji estrogenowej to m.in. przedwczesne starzenie się, spadek libido, zmęczenie, zaburzenia snu, chwiejność nastrojów, a także alergie, astma, pokrzywka, egzemy, bóle głowy, niedocukrzenie, spowolniony metabolizm, niepłodność, niedoczynność tarczycy oraz dolegliwości pęcherzyka żółciowego.
W następstwie dominacji estrogenowej możemy cierpieć na nadwagę, osteoporozę, zatrzymanie wody w organizmie, podwyższone ciśnienie, nieregularne miesiączki. Wzrasta wówczas ryzyko zakrzepicy. Wysoki poziom estrogenów prowadzi zawsze do gwałtownego rozrostu błony śluzowej macicy, co grozi powstawaniem mięśniaków.
Skąd te kłopoty?
Najczęstszą przyczyną dominacji estrogenowej jest suplementacja estrogenów i hormonalna terapia zastępcza. Może być ona również rezultatem zaburzeń funkcji wątroby, powodujących zbyt wolny metabolizm hormonów, jak i stresu obciążającego nadnercza. Duże znaczenie ma także dieta – niezdrowe, "szybkie" jedzenie, nadmierne spożycie cukru i produktów wysoce przetworzonych w połączeniu ze stresem mogą zniweczyć efekty każdej terapii przywracającej równowagę hormonalną! Warto zatem usunąć z diety cukier, zredukować ilość spożywanych tłuszczów, a jeść pokarmy zawierające błonnik, zadbać o dostarczenie organizmowi witaminy B6 i magnezu (są to pierwiastki mające decydujący wpływ na utrzymanie równowagi hormonalnej w organizmie). Wskazana jest redukcja masy ciała.
Suplementacja hormonów – tak czy nie?
Pamiętajmy, aby zawsze dobrze przemyśleć decyzję o stosowaniu hormonów. Suplementacja hormonów ma swoje medyczne i etyczne uzasadnienie w przypadkach, gdy możliwości terapii komplementarnych zostaną wyczerpane lub dotychczasowe leczenie nie przynosi efektu. Z moich doświadczeń w przypadku zaburzeń równowagi hormonalnej bardzo pomocny jest Prim Rose /przed menopauzą/ oraz Black cohoshe /po menopauzie/ - który skutecznie, w naturalny sposób, pozwala organizmowi poradzić sobie z dysfunkcjami hormonalnymi dzięki delikatnej stymulacji gruczołów hormonalnych.
