Roszczenia z art. 446 k.c. przysługują osobom bliskim w razie śmierci poszkodowanego w wyniku doznanego uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia i to bez względu na to czy śmierć nastąpiła niezwłocznie czy też po upływie dłuższego czasu.
Jeżeli śmierć bezpośrednio poszkodowanego nastąpiła natychmiast, wtedy w rachubę wchodzą jedynie roszczenia osób
pośrednio poszkodowanych. Jeżeli jednak śmierć bezpośrednio poszkodowanego nastąpiła dopiero w pewien czas od czynu niedozwolonego, wtedy mamy do czynienia z dwoma rodzajami roszczeń odszkodowawczych. Pierwsze przysługują bezpośrednio poszkodowanemu, drugie przysługują osobom bliskim zmarłego. Do pierwszych należy roszczenie z art. 444 k.c. tj.:
1) jednorazowe odszkodowanie na pokrycie wszelkich wynikłych z tego powodu kosztów (art. 444 § 1 k.c.) takich jak koszty leczenia, utracony zarobek itp.,
2) renta dla wyrównania szkód trwałych (art. 444 § 2) w razie całkowitej lub częściowej utraty zdolności zarobkowej, zwiększenia się potrzeb lub zmniejszenia widoków powodzenia na przyszłość,
3) zadośćuczynienie za szkodę niemajątkową (art. 445 § 1 k.c.).
W praktyce możemy mieć do czynienia z dwoma układami stosunków faktycznych. Pierwszy układ, gdy roszczenia bezpośrednio poszkodowanego zostały zaspokojone przed jego śmiercią. Drugi, gdy bezpośrednio poszkodowany zmarł przed uzyskaniem odszkodowania.
Jeżeli roszczenie bezpośrednio poszkodowanego zostało zaspokojone to fakt ten nie wywiera żadnego wpływu na uprawnienia osób bliskich.
Takie też stanowisko zajął SN w swoim orzeczeniu75, w uzasadnieniu którego stwierdził, iż zaspokojenie albo przedawnienie roszczeń przysługujących bezpośrednio poszkodowanemu pozostaje bez wpływu na byt uprawnień najbliższych członków rodziny, są to bowiem roszczenia wynikające z różnych tytułów prawnych.
W przypadku, gdy roszczenia bezpośrednio poszkodowanego nie zostały zaspokojone, to przejście tych roszczeń na spadkobierców zmarłego przedstawia się różnie w zależności od roszczenia.
Jak wskazano w rozdziale III pkt.5 wierzytelności z art. 444 § 1 przechodzą one na spadkobierców zmarłego bez żadnych ograniczeń, ponieważ są zwykłymi wierzytelnościami majątkowymi. Co do renty, to do spadku należą tylko zaległe raty renty, wymagalne za czas przed śmiercią osoby uprawnionej.
Roszczenia o zadośćuczynienie przechodzi na spadkobierców tylko wtedy, gdy zostało uznane na piśmie albo gdy powództwo o nie wytoczone zostało za życia poszkodowanego. Jeżeli spadkobiercy, na których przeszło roszczenie
o zadośćuczynienie są jednocześnie osobami uprawnionymi z art. 446 k.c. to okoliczność ta może wpłynąć na obniżenie a nawet oddalenie żądania odszkodowania przysługującego tym osobom z mocy art. 446 § 2 k.c. Potwierdził to SN w orzeczeniu z dnia 3.06.1966 r.76, w którym mówi iż oddalenie żądania odszkodowania z art. 446 § 3 będzie
usprawiedliwione w sytuacji, gdy w osobie jednego powoda zbiegają się uprawnienia do zadośćuczynienia na podstawie art. 445 § 1 i 3 k.c. z tytułu spadkobrania po zmarłym oraz samodzielne roszczenie o naprawienie szkody poniesionej wskutek śmierci. W takim bowiem razie zasądzenie osobie bliskiej zadośćuczynienia z reguły wyższego niż odszkodowanie z art. 446 § 3 k.c. wyczerpuje uprawnienia powoda i dalsze jego żądania nie mogłyby być uwzględnione.
75 Orzeczenie SN z dn. 12.02.1969 r., III PZP 43/68, Biuletyn Informacyjny SN, 1969/3, poz. 42.
76 Orzeczenie SN z dn. 3.06.1966 r., I PR 31/66, OSPiKA 1968, poz. 6.
httl://www.odszkodowania24.eu
Nieszczęśliwy wypadek może przydarzyć się każdemu – nawet najbardziej ostrożnym osobom. Niekiedy ma miejsce w trakcie pracy, a innym razem na drodze – zarówno w Polsce, jak i za granicą każdego dnia notuje się tysiące kolizji i stłuczek. Jeżeli sytuacja taka dotyczy Cię osobiście, z pewnością zastanawiasz się, czy masz szansę na uzyskanie odszkodowania. Dowiedz się, kto może ubiegać się o takie świadczenie oraz czym różni się odszkodowanie od zadośćuczynienia.
