Specjalne miejsce w kosmetyce zajmuje ograniczone nadmierne owłosienie u kobiet, które polega na występowaniu w różnym nasileniu owłosienia typu męskiego, na górnej wardze, brodzie, na policzkach w bocznej ich części, na ramionach i przedramionach, w okolicy mostkowej, sutków, krzyżowo-lędźwiowej, wokoło odbytu, na udach i podudziach oraz na grzbietowych powierzchniach palców. W internecie na wszelakich stonach internetowych dostępnych jest wiele informacji na ten temat, które zdecydowanie warto przejrzeć. Można również zajrzeć do takiego źródła jak internetowe forum fryzjerskie gdzie głos zabierają profesjonaliści. Godna polecenia są również rożne wydawnictwa jednak z powodu złożoności problemu odszukanie ineteresujących nas treści moze być bardzo trudne.
Przemiana owłosienia meszkowego w owłosienie normalne odbywa się pod wpływem androgenów, ich więc poziom we krwi ma wpływ na przemiany zachodzące w mieszkach włosowych. Z drugiej strony zdolność mieszków włosowych do reagowania na androgeny i granice tej reakcji są uwarunkowane genetycznie i zmienne w zależności również od wieku.
Podwyższony poziom androgenów może być pochodzenia nadnerczowego (hiperplazja kory nadnerczy, guzy wirylizujące nadnercza, zespół Cushinga) lub jajnikowego (guzy wirylizujące jajników, zespół policystyczny jajnikowy, dysgeneza gonad), lub też związany z pseudohermafrodytyzmem z przewagą cech męskich. Dla tych przypadków niektórzy autorzy zachowują nazwę hir-sutyzmu.
Zagadnieniem, które stanowi ogromny problem, jest tzw. nadmierne owłosienie samoistne (hypertrichosis essentialis). Częstość i nasilenie nadmiernego owłosienia zależne są od ras; bardzo rzadko występuje u kobiet rasy żółtej i czarnej. Etiologia jest niewyjaśniona. U kobiet z samoistnym nadmiernym owłosieniem nie ma uchwytnych cech wirylizacji. Jedynie u części stwierdza się wzrost poziomu androgenów (głównie androsteroma i współczynnika androsteron/etiocholanon), a u części, jak wykazują badania Kozickiej i Hendzel (wg Michałowskiego), istnieje niedomoga estrogenna jajników bez pierwotnego wzrostu androgenów. Natomiast w dużej grupie kobiet nie wykrywa się żadnych odchyleń od normy.
Według Soszki i Krawczyka należy przypuszczać, że odchylenia zapewne istnieją, jednak są nieuchwytne dla rutynowej diagnostyki klinicznej i biochemicznej. Badania 17-KS i ich frakcji w moczu wykazują wartości prawidłowe. U części kobiet poziom testosteronu we krwi i jego wydalanie z moczem są wzmożone, u części takie, jak w grupie kontrolnej. To ostatnie zjawisko może być związane z wyższymi wartościami metabolicznego oczyszczania testosteronu przy wzmożonej jego produkcji.
Soszka i Krawczyk przytaczają propozycję Mahesha klasyfikacji hirsutyzmu u kobiet:
1) z podwyższonym wydalaniem 11-dezoksy i ll-oksy-17 KS,
2) z podwyższonym wydalaniem ll-oksy-17 KS,
3) z podwyższonym wydalaniem 1 l-dezoksy-17 KS,
4) z prawidłowym wydalaniem 11-oksy i 1 l-dezoksy-17 KS.
Zestawienie testów dynamicznych z deksametazonem i stilbestrolem pozwala na określenie udziału kory nadnerczy czy jajników i na ustalenie ewentualnego leczenia. Autorzy ci zwracają również uwagę na możliwość przemiany w samej skórze androstendionu do testosteronu, dehydroepiandrosteronu do testosteronu i testosteronu do dwuhydrotestosteronu, co rozszerza zagadnienie poza badanie poziomu hormonów w płynach ustrojowych. W etiologii duże znaczenie przypisuje się rodzinnemu występowaniu podobnych cech (matka, siostry). Przy ustaleniu rozpoznania dokładny wywiad rodzinny odgrywa dużą rolę. Niewyjaśniony jest również udział układu nerwowego i stresów psychicznych. Michałowski i Hendzel zwracają uwagę na częste współistnienie nadmiernego owłosienia z łojotokiem i łysieniem. Podkreśla się również współistnienie nadmiernego owłosienia z trądzikiem pospolitym. Stwierdzono częste występowanie nadmiernego owłosienia u młodych kobiet uprawiających lekkoatletykę i gry sportowe (u 67,8% wg Michałowskiego). Przebieg. Nadmierne owłosienie u kobiet zaczyna występować zazwyczaj w okresie pokwitania, już nawet między 14 a 18 rokiem życia. U niektórych kobiet nasila się w czasie Ciąży. Na twarzy występuje zwykłe po menopauzie. Leczenie nadmiernego owłosienia u kobiet należy do problemów, które nie znalazły jeszcze rozwiązania. Leczenie przyczynowe może być prowadzone jedynie w tych przypadkach, w których stwierdza się konkretne przyczyny wirylizacji. Leczenie hormonalne powinno być prowadzone — w przypadku istnienia zaburzeń —• indywidualnie, w zależności od wyniku badań. W przypadkach, gdy nie ma uchwytnych zaburzeń hormonalnych, raczej należy zaniechać prób leczenia tego typu. Ponieważ nadmierne owłosienie, zwłaszcza na twarzy i na piersiach, jest przyczyną depresji psychicznych, ważną sprawą jest odpowiednie oddziaływanie na psychikę i przekonanie chorej, że nadmierne owłosienie — zwłaszcza, gdy jest mało nasilone — nie stanowi istotnego defektu.
Jeśli chodzi o usuwanie włosów, istnieje szereg sposobów. Do najskuteczniejszych metod usuwania włosów, zwłaszcza na twarzy, brodzie, piersiach, należy elektroliza i elektrokoagulacja, gdyż następuje zniszczenie brodawek włosa. Metody chemiczne w postaci depilatorów mają obecnie szerokie zastosowanie, zwłaszcza przy usuwaniu włosów na nogach, rękach i pod pachami. Golenie zarówno żyletką, jak i maszynką elektryczną nie jest metodą często stosowaną przez kobiety. Wbrew przyjętej opinii golenie nie powoduje szybszego wzrostu włosów. Delikatne stosowanie papieru ściernego może być korzystne, jednak istnieje możliwość pobudzenia wzrostu włosów przez wywołanie przekrwienia i podrażnienie. W gabinetach kosmetycznych stosuje się zazwyczaj usuwanie włosów za pomocą wosku, co ma zastosowanie zarówno do włosów na brodzie, jak i na nogach. Rozgrzany wosk kosmetyczny (do takiej temperatury, aby nie oparzyć skóry) nakłada się na skórę owłosioną, posypaną uprzednio talkiem, i ugniata się. Gdy wosk stężeje, odrywa się go szybkim ruchem razem z włosami. Skórę natłuszcza się kremem. Zarówno usuwanie włosów woskiem, jak i przylepcem czy pincetą może -wywołać stan zapalny mieszków włosowych. Metodą prostą i skuteczną jest rozjaśnianie włosów wódą utlenioną,, która powoduje jednocześnie ich wykruszanie się.
