Smutna historia życia Saartjie Baartman zwanej Hottentot Venus.  Dwóch mężczyzn nabrało ją że może się stać bogata dzięki pseudonaukowym badaniom przeprowadzynym z czystej ciekawości.

Data dodania: 2011-10-12

Wyświetleń: 5207

Przedrukowań: 0

Głosy dodatnie: 3

Głosy ujemne: 0

WIEDZA

3 Ocena

Licencja: Creative Commons

Nazwy gór, rzek i lasów wzdłuż malowniczej Trasy Ogrodów stały się relikwiami pozostałymi po ludzie Khoikhoi, niegdyś żyjących na tych terenach. Imiona indywidualnych osób z różnych pastoralnych społeczności Khoikhoi straciliśmy już na zawsze razem z ich językiem. Historia życia Sarah Baartman ukazuje nam karygodne okoliczności w jakich znalazł się naród Khoikhoi w początkach kolonizacji Afryki Południowej. W początkach XVIII wieku te lokalne społeczności żyjące na południowym krańcu kontynentu afrykańskiego stały się łatwym celem dla europejskich kolonizatorów. W miarę ekspansji z bazy wyjściowej w Kapsztadzie, często dochodziło do konfliktów z lokalną ludnością. Tak jak większość tutejszych klanów, Khoikhoi prowadzili wędrowny tryb życia i często przenosili się w poszukiwaniu zielonej trawy. Kiedy wracali na swoje pastwiska, okazywało się że zajęte zostały przez farmerów z Kapsztadu. Technika militarna z epoki kamienia nie równała się z karabinami i końmi Saartjie Baartman holenderskich osadników. Stopniowo ludność Khoikhoi została zepchnięta z ich najlepszych gruntów. W XVIII wieku ludność zamieszkująca malownicze tereny południowego wybrzeża Afryki od stuleci, została przeniesiona na suche Karru. Wielu zamiast egzystować w tak niegościnnym dla ludzi terenie wybrało życie jako niewolnicy na farmach białych ludzi. Zachowało się bardzo mało informacji na ten temat. Stosunkowo dużo wiemy tylko o jednej postaci, znanej dzisiaj pod pseudonimem Sarah (zdrobniale Saartjie) Baartman. Urodziła się ona w klanie Gamtoos Khoikhoi, na wschodnim końcu dzisiejszej Trasy Ogrodów około roku 1789. Jej rodzice zostali zabici w czasie najazdów białych kolonizatorów kiedy była jeszcze dzieckiem. Tak jak większość dzieci, została pojmana i oddana mówiącym językiem holenderskim farmerom.

Dwadzieścia lat później (około roku 1810), jako niewolnik, mieszkała gdzieś w okolicach Kapsztadu. Jej wygląd zainteresował Hendricka Cazara, brata właściciela farmy. Kiedy Saartjie zmieniła się się w młodą kobietę, rozwinęły się u niej pewne, typowe dla kobiet Khoikhoi charakterystyki, wydające się dziwne dla białych kolonizatorów. Mówiąc dokładniej Saartjie miała ogromne, bardzo ładnie zaokrąglone pośladki. Później odkryto że część jej narządów rodnych były nienormalnie powiększone, zgodnie z opinią XIX wiecznych lekarzy. Hendrick Cezar razem z Williamem Dunlop - lekarzem z angielskiego okrętu zbadali Saartjie i przekonali ją że może zarobić miliony jeśli zacznie pokazywać swoje ciało jako ciekawostka medyczna. Pomimo że odmówiła pokazania swych genitaliów publicznie, zgodziła się na podróż do Europy i na branie udziału w badaniach antropologicznych jak też w publicznych pokazach, w których będzie występować w ubraniu. W wieku 21 lat Saartjie Baartman przybyła pod opieką Cezara i Dunlopa do Anglii, wywołując tym wiele kontrowersji.

Opinia publiczna była zaszokowana rozmiarami jej pośladków, krążyły też pogłoski o wyglądzie jej prywatnych części. Sytuacja prawna w jakiej znaleźli się jej opiekunowie też nie była łatwa. Anglia zniosła niewolnictwo trzy lata wcześniej, zadawano pytania czy występuje z własnej woli czy pod przymusem. W dniu 24 listopada 1810 roku Sarah zeznała w sądzie że bierze udział w pokazach bez przymusu jako partner w biznesie. W środowisku medycznym powstało zamieszanie, lekarze pragnęli zbadać jej ciało dokładniej co było trudne dla niej do przyjęcia. Najgorsze było jednak nawoływanie podczas pokazów do pokazania prywatnych części. Nawet paradowanie w obcisłym ubraniu było dla niej poniżające. Stawało się to jeszcze gorsze z powodu wulgarnych okrzyków. Okoliczności te wywarły negatywny wpływ na jej zdrowie psychiczne. Saartjie zaczęła nadużywać alkoholu. Pomimo zakazu niewolnictwa, Saartjie została sprzedana francuskiemu treserowi zwierząt, który organizował pokazy w jeszcze bardziej poniżający sposób. Po jej śmierci w dniu 29.12.1815 roku zrobiono woskowe kopie jej ciała. Poddana została sekcji zwłok z naukowej ciekawości. Przez 160 lat jej szkielet i mózg były eksponatami we francuskim Musée de l'Homme. W 1974 roku eksponaty zostały usunięte z wystawy.

Szczątki Sary Baartman zostały zwrócone do RPA w roku 2002. W 1994 roku Nelson Mandela zwrócił się o zwrot szczątków Saartjie Baartman. Przodkowie są ważnym ogniwem w ich świadomości narodowej. Zajęło to Francji wiele lat i dużo negocjacji. Dopiero w dniu 6 marca 2002 uchwalono prawo zezwalające na oddanie kości Saartjie Baartman. 200 lat po tym jak Saartjie cierpiała poniżenie w Europie, w maju 2002 trumna zawinięta we flagę RPA została przywieziona do Kapsztadu. Uroczysty pogrzeb odbył się w dniu 9 sierpnia 2002 roku (Dzień Kobiet w RPA).  

Licencja: Creative Commons
3 Ocena