Profilaktyka, czyli podstawowe zasady bezpieczeństwa:
Aspiryna. Wielu lekarzy doradza aspirynę w dawce 650mg wkrótce po ekspozycji na słońce. Następnie przyjmuje się ją co 4 godziny, aż do łącznej liczby 6 dawek. Większość dorosłych dobrze toleruje dawki do 4-6g na dobę.
Krem z filtrem przeciwsłonecznym należy nakładać na pół godziny przed wyjściem na słońce, nawet przy zachmurzonym niebie, gdyż szkodliwe promieniowanie ultrafioletowe może przenikać przez chmury. Szczególnie narażone są: wargi, uszy, kark i dłonie. Po kąpieli lub przy obfitym poceniu krem nakłada się powtórnie.
Unikanie słońca w godzinach 11-16, gdyż wówczas promieniowanie słoneczne jest najsilniejsze.
Stopniowe brązowienie. Jeśli koniecznie chcesz zdobyć brązową opaleniznę staraj się robić to stopniowo. Zacznij od 15 minut i każdego następnego dnia wydłużaj ekspozycje o 5 minut.
Leczenie oparzeń słonecznych:
Po oparzeniu słonecznym występuje stan zapalny skóry. Można ją chłodzić kompresami zwilżonymi jednym z wymienionych niżej roztworów. Chłodzenie przyspiesza skierowanie na oparzoną skórę zimnego nadmuchu z suszarki do włosów lub wentylatora.
- okłady z zimnej wody, można wrzucić kilka kostek lodu; okład trzeba zmieniać co kilka minut, bo szybko się ogrzewa; zabieg powtarza się kilkakrotnie w ciągu dnia przez 10-15 minut
- okłady z lodu; kostki lodu (lub torebkę mrożonki) owija się w wilgotną, czystą szmatkę i przykłada do oparzenia
- kompresy z zsiadłego mleka; białko mleka ma doskonałe działanie łagodzące; kubek mleka miesza się z 4 kubkami wody, do roztworu dodaje się kilka kostek lodu; kompres pozostawia się na 15-20 minut i nakłada co 2-4 godziny
- octan glinu; przy silnym swędzeniu należy zastosować puder bakteriobójczy lub płyn Burowa z wodą; octan glinu, zawarty w obu tych preparatach, zapobiega wysychaniu skóry i zmniejsza świąd; przed użyciem wymienionych środków należy uważnie przeczytać instrukcję
- płatki owsiane; suche płatki zawija się w kawałek gęstego płótna lub gazy i moczy w zimnej wodzie; same płatki należy wyrzucić, a wodą nasączyć kompresy, następnie przykładać je na oparzone miejsce co 2-4 godziny
- napar z oczaru wirginijskiego; podobnie przygotowuje się okłady z oczaru; ich stosowanie przynosi doraźną ulgę; gdy powierzchnia oparzenia jest niewielka, można w naparze moczyć waciki i delikatnie smarować oparzenie
- kąpiel z płynem łagodzącym; jest wygodna szczególnie przy rozległej powierzchni oparzenia; po kąpieli należy starannie osuszyć skórę ręcznikiem ale nie wycierać!
- ocet; do wanny chłodnej wody można dolać filiżankę białego octu lub wrzucić garść sody oczyszczonej
- preparat z mąki owsianej; przy oparzeniach słonecznych dużej powierzchni ciała zaleca się korzystanie z preparatu z mączki owsianej (pół filiżanki na wannę chłodnej wody); oparzoną część ciała należy moczyć w kąpieli przez 15-20 minut
- wodorowęglan sodu; dodaj go do letniej wody a po kąpieli nie używaj ręcznika - roztwór musi wyschnąć na skórze
- olejek rumianku rzymskiego; kompresy z olejkiem nakłada się na zmienioną skórę lub można dodać go do kąpieli...
Ostrożnie z mydłem, które może wysuszać i podrażniać oparzoną skórę. Należy używać najłagodniejszego gatuneku i dobrze spłukać skórę po namydleniu. Nie wolno moczyć oparzeń w mydlinach oraz stosować pieniących się płynów do kąpieli.
Regeneracyjna higiena bez chemii. Istnieją urządzenia, które generują mikro- i nanobąbelki powietrzno-wodne o wybitnych właściwościach sterylizujących, dotleniających i masujących skórę. Dzięki nim kąpiel mikrobąbelkowa nie wymaga stosowania drażniących detergentów. Delikatnie i precyzyjnie oczyszczają skórę z zanieczyszczeń i bakterii oraz pobudzają krążenie podskórne, co sprzyja procesom regeneracji i odbudowy tkanki. Dodatkowo, tak oczyszczona skóra lepiej wchłania miejscowe preparaty lecznicze, co przyspiesza efekt terapeutyczny.
Natomiast kule piorące, które bez utraty skuteczności prania ograniczają zużycie chemicznych środków piorących, sprawiają, że ubrania są bardziej przyjazne dla wrażliwej, odbudowującej się tkanki. Im mniej proszku w praniu, tym lepiej wypłukana odzież z drażniących pozostałości.
Nawilżanie skóry. Kompresy przynoszą ulgę i okresowo łagodzą dolegliwości. Mogą jednak wysuszyć skórę, dlatego trzeba natychmiast posmarować chore miejsca cienką warstwą olejku kąpielowego, a następnie delikatnie wklepać w skórę krem nawilżający, np. zawierający eucerynę. Można też stosować chłodzące kremy z dodatkiem mentolu lub oliwkę ozonowaną...
Chłodny krem. Oziębienie kremu nawilżającego przed użyciem przynosi dodatkową ulgę. Zaleca się preparaty z zawartością zielonej glinki...
Hydrokortyzon. Czasem trzeba użyć maści z hydrokortyzonem. Podrażnienie i stan zapalny skóry łagodzą stosowane miejscowo płyny, aerozole lub maści zawierające 0,5% hydrokortyzonu.
Sok z aloesu. Warto wykorzystać przeciwzapalne i łagodzące działanie aloesu. Znany jest proces przyspieszonego gojenia się ran pod wpływem aloesu. Trzeba oderwać listki tej rośliny i posmarować ranę wypływającym z nich sokiem lub zastosować gotowy sok. Jednak przed zabiegiem należy sprawdzić, czy nie wystąpi uczulenie.
Obrona przed infekcją. W przypadku zakażenia lub tylko zagrożenia infekcją oparzonego obszaru skóry wskazana jest maść z antybiotykiem, oczywiście po konsultacji z lekarzem.
Znieczulenie miejscowe. Najlepsze są preparaty zawierające benzokainę, alkohol benzylowy, lidokainę lub chlorowodorek difenhydraminy.
Aerozole. Są łatwiejsze w użyciu niż kremy i maści, jednak nie wolno rozpylać ich w okolicy twarzy. Przy oparzeniach twarzy lek nakłada się na płatek gazy lub waty i wciera w skórę ze szczególną ostrożnością w okolicach oczu!
Opatrunek. Najlepszym rozwiązaniem są opatrunki o właściwościach chłodzących.
Dużo płynów. Lekarze radzą, aby jak najwięcej pić, gdyż organizm musi bronić się przed bezpośrednim skutkiem oparzenia, czyli wysuszeniem.
Właściwa dieta. Zaleca się dietę lekką oraz bogatą w składniki mineralne.
Nogi do góry. Oparzeniom kończyn dolnych towarzyszą zwykle obrzęki stóp. Wówczas trzeba układać je powyżej poziomu serca. Przynosi to wyraźną ulgę.
Wypoczynek. Aby leżenie (spanie) nie stało się torturą, można spróbować posypać pościel cieniutką warstwą talku (pudru). Ulgę może też przynieść wodne łóżko lub materac.
Pęcherze świadczą o poważnym oparzeniu. Jeśli pęcherze są dokuczliwe a występują tylko na małym obszarze, można je przekłuć wysterylizowaną igłą. Nie wolno jednak zdzierać odwarstwionego naskórka, gdyż grozi to zakażeniem i bólem z powodu odkrycia zakończeń nerwowych. Pęcherz nakłuwa się u podstawy i ostrożnie uciska tak, by wypłynęła jego zawartość. W ciągu pierwszej doby taki zabieg powtarza się trzykrotnie, potem pęcherz powinien zaschnąć.
Uwaga na śnieg i lód. Trzeba też pamiętać o szczególnej ostrożności w warunkach zimowych. Promienie słoneczne odbite od lodu lub śniegu mogą spowodować poważne oparzenia. Odkryte fragmenty skóry należy koniecznie chronić kremem z filtrem przeciwsłonecznym a podczas wspinaczki po śniegu lub lodzie trzeba mieć zamknięte usta, aby uniknąć poparzenia jamy ustnej!
Artykuły spożywcze. Ulgę w oparzeniach może przynieść wiele produktów powszechnie stosowanych w kuchni:
- zielona sałata; liście sałaty zagotuj w wodzie a uzyskany wywar ostudź w lodówce, następnie nasączonym wacikiem oklep oparzoną skórę
- cienkie płatki warzyw lub owoców; przyłóż plasterek surowego ogórka, jabłka lub ziemniaka, w ten sposób ochładza się zmienioną powierzchnie skóry i łagodzi stan zapalny
- mąka kukurydziana; nałóż papkę z mąki kukurydzianej bezpośrednio na obszar oparzenia
- herbata; przyłóż kompresy z herbaty na obrzmiałe, piekące powieki
- jogurt; naturalny jogurt ma działanie ochładzające i łagodzące
PORADA LEKARSKA
Poważne oparzenia słoneczne mogą wywoływać objawy ogólne i wówczas konsultacja lekarska jest niezbędna (szczególnie dotyczy to dzieci poniżej 5 lat i osób w starszym wieku)! Charakteryzują je nudności, ból głowy, dreszcze, gorączka, omdlenia, powstają rozległe pęcherze, stwierdza się ogólne osłabienie, pojawiają się obszary purpurowego przebarwienia skóry lub dokuczliwy świąd. Powiększanie się obszaru zapalenia może świadczyć o zainfekowaniu oparzenia. Źle leczone poważne oparzenia mogą pozostawiać blizny.
LEKI I KOSMETYKI A NADWRAŻLIWOŚĆ NA SŁOŃCE
Jedno powoduje drugie! Taką reakcję obserwuje się po niektórych antybiotykach, środkach uspokajających oraz lekach przeciwgrzybicznych. Czasami jest wywołana przez pigułki antykoncepcyjne, leki moczopędne, leki przeciwcukrzycowe, a nawet kremy z filtrem słonecznym zawierające PABA (kwas paraamidobenzoesowy). Należy zapytać lekarza czy leki, które przyjmujesz nie wywołują zwiększonej wrażliwości na promienie słoneczne. Niekorzystne reakcje są czasami powodowane przez naturalne substancje pokarmowe zawarte np. w soku z limonek.
