Szczepionka oraz surowica
W medycynie występują dwa rodzaje preparatów pochodzenia biologicznego zawierających antygeny przeciw konkretnym genom drobnoustrojów – chodzi o szczepionkę oraz surowicę. Szczepionka stanowi preparat zawierający antygeny i stymulujący układ odpornościowy. Najpierw pojawiają się antygeny w klasie IgM, czyli nowych antygenów, następnie pojawiają się również antygeny w klasie IgG, czyli starych antygenów. Stosuje się ją więc w celach zapobiegawczych. Surowica, zwana fachowo antytoksyną, stanowi z kolei preparat zawierający antygeny skierowanie przeciw toksynom wytwarzanym przez konkretne drobnoustroje. Antytoksyna zostaje podana w przypadku zatrucia lub podejrzenia zatrucia przez jakąś toksynę. Stosuję się ją więc w celach leczniczych. Pierwsza szczepionka została wynaleziona przeciwko ospie prawdziwej przez Edwarda Jennera w 1976 roku, ale rozwój szczepień nastąpił po roku 1882, gdy Ludwik Pasteur zaczął szczepić przeciw wściekliźnie i wysnuł tezę, że za choroby odpowiadają drobnoustroje. Rok 1901 przyniósł natomiast Nagrodę Nobla dla Emila Adolfa von Behringa za udowodnienie, iż surowica działa przeciwko egzotoksynom.
Obowiązkowość szczepień
Każdy kraj posiada swój harmonogram szczepień, który ustala Ministerstwo Zdrowia. U nas wylicza się cztery rodzaje szczepień: szczepienia obowiązkowe dla dzieci, szczepienia obowiązkowe dla osób narażonych na konkretne zakażenie, szczepienia po styczności z jakimś zarażeniem i szczepienia zalecane. Wszystkie szczepienia obowiązkowe finansuje Ministerstwo Zdrowia, a nie podejście do nich podlega egzekucji administracyjnej. Szczepienia zalecane może, choć nie musi, finansować Ministerstwo Zdrowia. Wśród szczepień, do których wszyscy podchodzą sukcesywnie do najpóźniej dziewiętnastego roku życia należą szczepienia przeciw: wirusowemu zapaleniu wątroby typu B, gruźlicy, błonicy, tężcowi, krztuścowi, poliomyelitis, odrze, śwince, różyczce, haemophilius influenzae, strptococcus pneumoniae – niektóre podaje się w kilku dawkach. Mimo, że co jakiś pojawiają się głosy, iż szczepienia chroniąc przed czymś, szkodzą na coś innego, nie zostaje to potwierdzone naukowo. Pamiętajmy – lepiej zapobiegać, niż leczyć.
