Pierwsze pożyczki pieniężne datuje się na III w.p.n.e. Wtedy to w Chinach, powoływane były prywatne stowarzyszenia o nazwie „lun-hui”, w obrębie których, udzielno pożyczek pomiędzy osobami prywatnymi. W Japonii istniała instytucja o nazwie „miyin”, a w Meksyku ten sposób udzielania pożyczek funkcjonował pod nazwą „kamet”. Pomimo zróżnicowanej terminologii zasada funkcjonowania we wszystkich przypadkach była taka sama. Osoba posiadająca nadwyżki środków, udostępniała je osobie, która ich potrzebowała. W zamian za nie oczekiwała nagrody w postaci procentu, liczonego według wcześniejszych ustaleń od wysokości pożyczonej kwoty.
Pożyczki udzielane ludziom przez ludzi, bez pośrednictwa instytucji finansowych, powróciły w nowej formie, jako idea social lending, zwana również pożyczkami społecznościowymi. Miejscem spotkań pożyczających z osobami zainteresowanymi zaciągnięciem zobowiązania są platformy internetowe, gdzie zawierane są transakcje. Za ich pomocą odbywa się również spłata pożyczki oraz bieżące monitorowanie historii zobowiązania.
Idea social lending (nazywana również pożyczkami społecznościowymi), na świecie funkcjonuje od roku 2005. Pierwszą tego typu instytucją była brytyjska zopa.com. Szybko odniosła sukces, co spowodowało powstanie kolejnych portali tego typu. Drugi najbardziej znany to amerykański prosper.com. Na świecie wartość rynku to ok. 200 mln USD w USA, oraz ok. 60 mln EUR w Europie.
W Polsce idea pożyczek społecznościowych funkcjonuje od 2007 roku. Główne portale to finansowo.pl, kokos.pl oraz smava.pl (w ostatnim czasie na rynku nastąpiła konsolidacja, w wyniku której finansowo.pl przejął smava.pl, i obecnie jest w trakcie rebrandingu, co spowoduje zmianę nazwy smava.pl na priva.pl). Grupę docelową stanowią osoby, które posiadają zdolność kredytową do spłaty zobowiązania, nie posiadają zaległości w BIG Info Monitor oraz nie przyznano im kredytu w banku, ze względu na niską ocenę scoringową.
Zasada działania jest taka sama na wszystkich platformach, zajmujących się pożyczkami typu social lending. Proces pożyczania pieniędzy przez pożyczkobiorcę przypomina aukcję internetową. Pożyczkobiorca tworzy projekt pożyczkowy, w którym określa parametry proponowanej pożyczki, tj. kwotę, okres spłaty oraz wysokość oprocentowania. Maksymalne nominalne oprocentowanie na wszystkich platformach, kojarzących osoby chcące pożyczyć pieniądze z osobami, które posiadają wolne środki, wynosi obecnie 20%. Jest ono bowiem ograniczone przez zapisy ustawy antylichwiarskiej, która ustala maksymalne dopuszczalne oprocentowanie nominalne pożyczki, jako czterokrotność wysokości oprocentowania stopy lombardowej. Od wysokości oprocentowania zależy atrakcyjność projektu, a także możliwość jego sfinansowania.
Rynek usług typu social lending jest w Polsce podzielony pomiędzy trzech graczy. Kokos.pl, Finansowo.pl, oraz Smava.pl[1].
Kokos.pl – liczba klientów 93 627
Parametry pożyczki typu social lending:
- Kwota inwestycji: od 500 – 250 tys. PLN
- Termin: 3, 6, 9, 12, 15, 18, 24, 30, 36 miesięcy
- Max kwota inwestycji zawarta z jednym użytkownikiem: 500 PLN
- Min kwota inwestycji: 50 PLN
Finansowo.pl - liczba klientów b/d
Parametry pożyczki typu social lending:
- Kwota inwestycji: od 50 – 2000 PLN
- Termin: 7, 15, 30 dni, 2, 3, 6, 12 miesięcy
- Max kwota inwestycji zawarta z jednym użytkownikiem: 500 PLN
- Min kwota inwestycji: 50 PLN
Smava.pl – liczba klientów b/d
Parametry pożyczki typu social lending:
- Kwota inwestycji: od 100 – 100 tys. PLN
- Termin: 3, 6, 9, 12, 15, 18, 24, 30, 36 miesięcy
- Max kwota inwestycji zawarta z jednym użytkownikiem: 500 PLN
- Min kwota inwestycji: 100 PLN
Pomimo, że Polacy są narodem wyjątkowo mało ufnym, idea pożyczek społecznościowych rozwija się bardzo dobrze. Wartość rynku w Polsce na rok 2008 to 15 mln PLN, a średnioroczny wzrost obrotów to 20%[2]. Na dn. 18.03.2010r. wartość udzielonych pożyczek to już 42 mln PLN i wciąż rośnie[3].
IDEA SOCIAL LENDING NA RYNKU POLSKIM W 2010 R.– ZAGROŻENIA ORAZ PERSPEKTYWY ROZWOJU - koniec cz.1
