Gdy do przemieszczania się w górach potrzebne są raki, czekan, uprząż, liny, haki, śruby bądź inny sprzęt wspinaczkowy, wówczas mowa jest już nie o trekkingu, lecz o alpinizmie. Wybór odpowiednich butów do trekkingu jest stosunkowo trudny, zwłaszcza gdy mamy na uwadze bogactwo fasonów, kolorystyki, technologii wykonania, wysokości, materiałów i typów podeszew. Decydując się na nabycie tego rodzaju obuwia przede wszystkim należy ustalić, w jakich górach będzie ono używane, tzn. czy będą to niskie góry (Góry Świętokrzyskie, Beskidy, Bieszczady), czy też wysokie, takie jak Tatry, Alpy bądź Kordyliery. Następnie – czy wędrówki miałyby odbywać się głównie latem czy zimą, bądź – ewentualnie – czy miałyby to być uniwersalne buty trekkingowe, tj. na każdą aurę i porę roku.
Turystom wybierającym się w niższe góry o łagodniejszym profilu stoków, z przewagą piaszczystego podłoża i leśnej ściółki wystarczą tzw. niskie buty trekkingowe, tzn. obuwie pod kostkę. Posiadają one wszelkie cechy typowych butów trekkingowych – odpowiedni traktor, wodoodporność, trwałość użytkowania i gwarancję wygody, jakkolwiek nie stanowią ochrony kostki przed skręceniem. Do ich ewidentnych zalet należy niski ciężar oraz przewiewność, zapewniająca dobre przewietrzanie stopy, dzięki czemu nie dochodzi do jej przepocenia. Na trudniejsze trasy wędrówek, z przewagą skalistego podłoża należy wybrać tzw. wysokie buty trekkingowe chroniące kostkę i zapewniające lepszą ochronę termiczną w zimie oraz doskonalszą barierę przed wnikaniem wody do wnętrza buta w deszczowe dni i na mokrych, grząskich podłożach. Tego typu obuwie trekkingowe na ogół posiada twardszą podeszwę, przez którą turysta zasadniczo nie czuje podłoża, kamieni, żwiru itd. Jeśli zamierzamy wybrać się w wysokie góry, takie jak Alpy czy Andy i chodzić po lodowcu oraz wspinać się na niego, w sklepie turystycznym koniecznie musimy zakupić specjalistyczne buty wysokogórskie, zaopatrzone we wzmocnienia oraz gruby, gumowy otok. Wówczas istnieje możliwość przypięcia raków automatycznych. Takie obuwie nie nadaje się ani do przemierzania Tatr, ani Beskidów, gdyż jest na tego typu góry zbyt pancerne. Fachowe nazwy tego typu butów to buty techniczne bądź buty wyprawowe.
Właściwy dobór butów turystycznych jest kwestią indywidualną. Nigdy nie należy kupować danego modelu obuwia „w ciemno” tylko dlatego, że ktoś nam go polecił, ponieważ potem może okazać się, że jest on zbyt mały, zbyt duży lub po prostu źle dopasowany do kształtu naszej stopy. Przy zakupie butów trekkingowych w sklepie turystycznym online należy kierować się długością wkładki. Trzeba również mieć na uwadze, iż do takich butów będziemy wkładać stopy otulone specjalnymi skarpetkami trekkingowymi, toteż – by otrzymać pożądany rozmiar buta – należy dodać 1,0-1,5 cm do długości wkładki. Idealnym rozwiązaniem jest przymierzenie butów w stacjonarnym sklepie turystycznym, gdzie można zwrócić uwagę na ich właściwe dopasowanie do kształtu stóp.
Sklepy turystyczne funkcjonujące w dużych miastach wojewódzkich, takich jak np. Katowice, Kraków, Poznań, Wrocław, Warszawa, Gdańsk, Szczecin czy Lublin, zwykle mają na stanie magazynowym dużo większy wybór marek, modeli, rozmiarów i kolorystyki obuwia trekkingowego, dzięki czemu najczęściej nie wyjdziemy rozczarowani, że znowu nie znaleźliśmy niczego odpowiedniego dla siebie, jak to bywa na prowincji. Z drugiej strony, zważywszy że – szczególnie wśród młodych ludzi, stanowiących znakomity procent turystów i amatorów wspinaczki – coraz popularniejsze stają się zakupy przez Internet, na szczęście powszechną praktyką jest, iż większość internetowych sklepów turystycznych bez dopłat wymienia zakupione buty wspinaczkowe bądź trekkingowe na inny rozmiar, jeśli po przymierzeniu w domu okaże się, że buty są nieco za małe bądź nieco za duże.
Nasze stopy często nie są idealnie foremne, podobnie jak całe nasze ciało nie jest doskonale symetryczne dwubocznie. Oznacza to, że nie stanowimy perfekcyjnych odbić lustrzanych po obu stronach długiej osi ciała. Na przykład niektóre osoby posiadają kostkę u jednej nogi położoną nieco niżej niż u drugiej nogi. Wówczas – szczególnie w przypadku niskich butów trekkingowych – kostka położona niżej może ocierać się o górną krawędź danego buta, co w przypadku dłużej wędrówki może doprowadzić do powstania przykrych otarć i dolegliwości bólowych z nimi związanych.
Sznurówki po zawiązaniu – w obuwiu trekkingowym wsparte na specjalnych haczykach – nie mogą dawać uczucia uwierania stopy w żadnym miejscu, szczególnie zaś w kostce. Jeżeli chodząc po sklepie turystycznym w przymierzanym obuwiu coś nas obciera bądź gdzieś czujemy ucisk i związany z tym dyskomfort, wówczas w ogóle nie powinniśmy kupować takich butów. Ponadto buty warto przymierzać po południu, ponieważ podczas wysiłku oraz w godzinach popołudniowych stopa lekko puchnie, dlatego wówczas odpowiedni rozmiar buta może się zwiększyć nawet o pół centymetra. W dobrze dobranym obuwiu turystycznym nawet po założeniu skarpety należy wyczuć luz do 7 mm. Cecha ta stanowi bardzo istotne kryterium wyboru, gdyż w ciasno przylegającym bucie podczas schodzenia z góry palce dobijają do tylnej ścianki buta, co skutkuje odczuciem bólu i potencjalnym nabawieniem się odcisków. Dodatkowo w za dużych butach łatwo o otarcia pięty i bóle śródstopia, których przyczyna leży w zbyt mocnym dociąganiem sznurówek. Przymierzając but, trzeba w nim parę dobrych minut pochodzić, gdyż po pewnym czasie może okazać się, iż mimo właściwie dobranego rozmiaru (długości buta) jest on przykładowo za wąski, za szeroki lub posiada zbyt wysokie podbicie. Podczas zakupu nie wolno liczyć na to, że zbyt wąskie obuwie ulegnie rozciągnięciu lub rozejściu się. W wysokiej jakości butach do trekkingu takie zjawisko może nastąpić dopiero po kilku latach intensywnego użytkowania i raczej wynika z przetarcia i ścieńczania materiału niż z jego rozciągnięcia się. Po dokonaniu zakupów obuwie trzeba rozchodzić w domu. W takich dopiero co zakupionych butach trekkingowych absolutnie nie wolno od razu iść na wycieczkę. Konsekwencją takiej pochopnej decyzji mogą być otarcia bądź odciski na stopach.
W zamyśle autora niniejszego artykułu było, by porady tutaj przedstawione ułatwiły turystom wybór odpowiednich butów trekkingowych w taki sposób, aby każde wyjście w góry stało się niezapomnianą przygodą w jak najbardziej pozytywnym tego słowa znaczeniu. Wyruszajcie na górskie marszruty, zdobywajcie najwyższe szczyty i zaznawajcie przyjemności w chodzeniu w odpowiednio dopasowanych do waszych stóp butach trekkingowych!
